ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û

ÁÐÄÈÉÀ

[ôð.] 1. ßí éàõøû ñå÷ìÿ ãîøóí

ùèññÿëÿðè. Ãâàðäèéà ïîëêó. Ãâàðäèéà ùèññÿëÿðè.

Ãâàðäèéà ìàéîðó.

2. ìÿú.  Ùÿð ùàíñû áèð ñàùÿäÿ ñûíàãäàí

÷ûõìûø, òÿúðöáÿëè, ãàáàãúûë õàäèìëÿð; þç èøè-

íÿ ñàäèã îëàí ìöáàðèçëÿð. Êþùíÿ ãâàðäèéà.

Êþùíÿ ôÿùëÿ ãâàðäèéàñû.

Àü ãâàðäèéà –

ÑÑÐÈ-äÿ 1918-1920-úè èëëÿðäÿ âÿòÿíäàø

ìöùàðèáÿñè äþâðöíäÿ ÿêñèíãèëàá÷û ãîøóíëà-

ðûí öìóìè àäû. Ãûðìûçû ãâàðäèéà – ÿê-

ñèíãèëàá âÿ àüãâàðäèéà÷ûëàðëà ìöáàðèçÿ

åòìÿê ö÷öí 1917-1918-úè èëëÿðäÿ òÿøêèë

åäèëìèø âÿ Ãûðìûçû Îðäóíóí ÿñàñûíû òÿøêèë

åòìèø ñèëàùëû ôÿùëÿ äÿñòÿëÿðè.

ÃÂÀÐÄÈÉÀ×Û

èñ.  Ãâàðäèéàäà õèäìÿò

åäÿí ÿñýÿð, çàáèò. Ãâàðäèéà÷ûëàðûìûç äöø-

ìÿí öçÿðèíÿ ùöúóìà êå÷ÿíäÿ ãàðû, áîðàíû

íÿçÿðÿ àëìûðäûëàð. Ì.Ùöñåéí.

ÃÂÀÉ

ÚËÀ

[èñï.] Èëê âÿòÿíè Øèìàëè Àìå-

ðèêà îëàí, Îðòà Àñèéà âÿ Ãàôãàçäà áèòÿí âÿ

êþêöíäÿ êàó÷óê ìàääÿñè îëàí ùÿìèøÿéàøûë,

àë÷àã êîë áèòêèñè. Áöòöí äöíéàäà ãâàéóëà

áèòêèñèíèí èêèíúè âÿòÿíè Àçÿðáàéúàíäûð.

234

ÃÂÀÐÄÈÉÀ

ÃÂÀÉÓËÀ

Ëë

Ë

Àçÿðáàéúàí ÿëèôáàñûíûí îí ñÿêêèçèíúè

ùÿðôè. Á à õ åë.

ËÀÁÈÐÈ´ÍÒ

[éóí.] 1. Ãÿäèì Éóíàíûñòàíäà

âÿ Ìèñèðäÿ: ÷ûõûëìàñû ÷ÿòèí, äîëàíáàú âÿ äî-

ëàøûã éîëëàðû îëàí áþéöê áèíà, òèêèëè.

2. àíàò. Ãóëàüûí ñïèðàë, äÿùëèç âÿ éàðûì-

äàèðÿâè êàíàëëàðäàí èáàðÿò ùèññÿñè.

3. ìÿú.  Äîëàøûãëûã, ãàðûøûãëûã, äîëàíáàú-

ëûã. [Ñÿðäàðëû:] ..Ëàáèðèíòèí ñèððè òàïûëìûøäûð.

Ã.Èëêèí. // Áàøà äöøöëìÿñè, àíëàøûëìàñû ÷ÿòèí

îëàí ãàðûøûã èø ùàããûíäà.

ËÀÁÎÐ

ÁÍÒ

[ëàò. ëàáîðàíñ – èøëÿéÿí]

1. Ëàáîðàòîðèéàäà ÷àëûøàí åëìè âÿ éà òåõíèêè

èø÷è. Áàø ëàáîðàíò. Ëàáîðàíò âÿçèôÿñè. – [Ôÿð-

ùàäîüëó] ñîíðà þç ëàáîðàíòëàðûíû äà ýöúëö áèð

ñåëèí ýÿëÿúÿéèíäÿí õÿáÿðäàð åòäè. Ñ.Ðÿùèìîâ.

Àé ãûç, – äåäè, – ëàáîðàíò èñòÿéèðëÿð. Êèìéà èëÿ

àðàí íåúÿäèð? Ìèð Úÿëàë.

2. Ëàáîðàòîðèéà ìÿøüÿëÿëÿðèíäÿ ìöÿëëèìÿ,

ïðîôåññîðà êþìÿê åäÿí èø÷è. Ìààðèô ìöäèðè

ùàðàäàí áèëñèí êè, ëàáîðàíò îëìàéà-îëìàéà

ìÿâàúèáè àëûíûá. Ñ.Ðÿùìàí.

ËÀÁÎÐÀÍÒËÛÃ

èñ. Ëàáîðàíò âÿçèôÿñè, èøè.

Ëàáîðàíòëûã åòìÿê.

ËÀÁÎÐÀÒ

ÓÐÈÉÀ

[ëàò. ëàáîðàòîðèóì – èø-

ëÿìÿê] 1. Åëìè âÿ éà òåõíèêè òÿúðöáÿëÿð,

òÿäãèãàò ö÷öí õöñóñè òÿúùèç îëóíìóø áèíà,

îòàã; áåëÿ òÿúðöáÿ, òÿäãèãàò àïàðûëàí ìöÿñ-

ñèñÿ. Êèìéà ëàáîðàòîðèéàñû. Ôèçèêà ëàáîðàòî-

ðèéàñû. – Ëàáîðàòîðèéàäàí Ôèðóçÿíèí ñÿñè åøè-

äèëäè. Ú.Úàááàðëû. Ñóðõàé áÿçÿí ãûçû êèìéà ëà-

áîðàòîðèéàñûíäà éàëãûç òàïûðäû. È.ßôÿíäèéåâ.

2. ìÿú. Éàðàäûúûëûã èøè èëÿ ìÿøüóë îëàí ñÿ-

íÿòêàðûí ôÿàëèééÿò ñàùÿñè. Éàçû÷ûíûí éàðàäûúû-

ëûã ëàáîðàòîðèéàñû.

ËÀÁÖÄ

çÿðô [ÿð.] 1. Éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè,

èúðàñû âàúèá îëàí, çÿðóðè îëàí; ìöòëÿã. ..Áàé-

ðàìäà ùÿëâèééàò õîí÷àñû öñòÿ áèð ÿëáèñÿëèê

èïÿê ïàð÷à ëàáöä ýåäÿúÿêäèð. Ð.ßôÿíäèéåâ.

// Ìöòëÿã îëìàëû îëàí, ãà÷ûëìàç, ãàðøûñûàëûí-

ìàç, çÿðóðè. 

Ëàáöä îëìàã – âàúèá îëìàã,

çÿðóðè îëìàã. [Ìöðòÿúå öíñöðëÿð] õàëãûí âÿ

ìÿìëÿêÿòèí òÿðÿããèñè ö÷öí ëàáöä îëàí áó ìÿ-

ñÿëÿëÿðèí ùÿëëèíè òÿëÿá åäÿí ùÿð êÿñè .. òþùìÿò-

ëÿíäèðèðëÿð. Ì.Èáðàùèìîâ.

2. Ìÿúáóð, ÷àðÿñèç, ÿëàúñûç, íà÷àð, èñòÿð-

èñòÿìÿç, ìÿúáóðèééÿò ãàðøûñûíäà. [Øàù Àááàñ:]

Îíà áèíàÿí ëàáöääÿì êè, òàëàãûíûçû âåðèá úöì-

ëÿíèçè àçàä åäèì êè, ùÿð êÿñÿ ìåéëèíèç îëñà,

îíà èõòèéàð åäÿñèíèç. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.  Ñà-

áèðà, òîðïàüà ñàëäû ñàéÿ ðÿíà äèëáÿðèì; Ýÿð

ìÿëÿê îëñàì äà, ëàáöä ñÿúäåéè-õàê åéëÿðÿì.

Ì.ß.Ñàáèð. 

Ëàáöä ãàëìàã – çÿðóðèééÿò

ãàðøûñûíäà ìÿúáóð îëìàã, ÿëàúñûç ãàëìàã,

÷àðÿñèç ãàëìàã. Ìÿí ëàáöä ãàëäûì, [ùàì-

áàëëàðà] äåéèì êè, áèð ñóðÿòäÿ êè, áóíëàð áèçÿ

ãóëàã àñìûðëàð, áèçÿ áóíëàðûí õèäìÿòè ùå÷

ëàçûì äåéèë. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Ïóë ÷îõ,

àììà õÿðú åëÿìÿéÿ éåð òàïìàéûðûã, ëàáöä

ãàëûá, ïóëëàðûìûçû õàðèúè âèëàéÿòëÿðäÿ õÿðú åëÿ-

éèðèê. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

ËÀÁÖÄÄßÍ

çÿðô [ÿð.] 1. Ùþêìÿí, ìÿú-

áóðÿí, ìöòëÿã. [Àüàñû áÿé Âàãèôÿ:] ßýÿð

Ìÿììÿä áÿé .. ìàíå îëà áèëìÿçñÿ .. ëàáöä-

äÿí âóðóøìà îëàúàãäûð. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

2. Èñòÿð-èñòÿìÿç, ÿëàúñûç, íà÷àð, ìÿúáóðÿí.

[Ãóëàì õàí:] Ìÿíè î ãÿäÿð äÿíý åëÿäèí êè,

àõûðäà ëàáöääÿí þçöìö áó áÿëàéà ýèðèôòàð

åëÿäèì. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. [Ðÿøèä:] Ãóðáàíãóëó

äåäè êè, ìÿí éàéà äàéàíà áèëìÿðÿì, ìÿíèì-

÷öí èíäè òîé åäèí, ëàáöääÿí òîé åòäèëÿð.

Ò.Ø.Ñèìóðã.

ËÀÁÖÄËÖÊ

èñ. Ùå÷ áèð øåéëÿ ãàðøûñû àëûíà

áèëìÿìÿ; ãà÷ûëìàçëûã, þíöàëûíìàçëûã, çÿðóðè-

ëèê. Ùàäèñÿíèí ëàáöäëöéö.

ËÀÚÈÂßÐÄ

èñ.  [ôàðñ.] Òöíä-ìàâè ðÿíýëè

ãèéìÿòëè äàø. // Áó äàøûí ðÿíýè – òöíä-ìàâè

ðÿíý. Ëàúèâÿðä áîøãàá. – Ëàúèâÿðä ýþéëÿðèí

ÿòÿêëÿðèíè; Ñàðìûø àëòóí ñà÷àãëû áèð ïÿðäÿ.

Ð.Ðçà. Ýöíäîüàí òÿðÿô óòàíúàã áèð ãûç éà-

íàüû êèìè ãûçàðûð, èíúÿ áóëóäëàð ìîð, ïÿíáÿ,

ëàúèâÿðä ðÿíýëÿðÿ áîéàíûð. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

ËÀÚÈÂßÐÄÈ

ñèô. [ôàðñ.] Òöíä-ìàâè ðÿíýëè,

ëàúèâÿðä ðÿíýèíäÿ; ýþé. Ëàúèâÿðäè êàñà. Ëà-

úèâÿðäè ñÿìà. – Ãÿëÿìêàð ñöôðÿíèí öñòöíÿ

ëàúèâÿðäè ñàõñû áîøãàáëàðäà .. éåìèøëÿð ãîéóë-

ìóøäó. ×ÿìÿíçÿìèíëè. Áó ýöí äÿðéà à÷ûãäû;

Ýþé öçö ëàúèâÿðäè. Ì.Ðàùèì.

ËÀÚÈÂßÐÄËÈÊ

èñ.  Ëàúèâÿðä ðÿíýèíäÿ

îëìà; òöíä-ìàâèëèê, ýþéëöê.

ËÀ×ÛÍ

èñ. 1. Êå÷ìèøäÿ ãóø îâëàìàã ö÷öí

ñàõëàíûëàí øàùèí úèíñèíäÿí éûðòûúû, àëûúû ãóø.

Ëà÷ûí éàòàüûäûð áèçèì ìÿêàíëàð. Ã.Çàêèð. Åøã

èëÿ ÷ûðïûíàí úÿôàéÿ äþçÿð; Ëà÷ûí àë÷àãäà, ùÿì

235

Ë

ËÀ×ÛÍ

ôÿçàäà ñöçÿð. À.Øàèã. // ìÿú. òÿíò. Ìöãàéè-

ñÿëÿðäÿ: úöðÿò, ùöíÿð, èýèäëèê ðÿìçè êèìè èø-

ëÿíèð. Åéâàçûì áÿíçÿð ëà÷ûíà; Ñîíàëàð ùåéðàí

ñà÷ûíà. “Êîðîüëó”. [Ãÿðèá:] Àùó áàõûøëûäûð,

ëà÷ûí úöðÿòëè; Ó÷ìàüà, ãîíìàüà ÷ûõàñû ýþçÿë.

“Àøûã Ãÿðèá”.

2. Áÿäèè òÿøáåùëÿðäÿ: ýþçÿëèí ýþçëÿðèíÿ

èøàðÿ.  Ñÿééàä îëóá, ãóðóá ìÿùÿááÿò òîðóí;

Ëà÷ûí ýþçëö, õóá øèêàðû òóòìóøàì. Ì.Ï.Âà-

ãèô. Ýåúÿ-ýöíäöç ýþçöì áàõäû éîëëàðà; Áèð

ëà÷ûí ýþçëöíöí íèýàðàíûäû. Ã.Çàêèð.

ËÀÄ

[ðóñ.] Ìóñèãèäÿ: ñÿñ ñûðàñûíû ãóðìà,

ñÿñëÿðè éåðëÿøäèðìÿ öñóëó; ìóñèãè ÿñÿðèíèí

ãóðóëóøó.  Ðàñò, øóð, ñåýàù, øöøòÿð, ÷àðýàù,

áàéàòû-øèðàç âÿ ùóìàéóí Àçÿðáàéúàí ìóñè-

ãèñèíèí éåääè ÿñàñ ëàäûäûð. Ö.Ùàúûáÿéîâ.

ËÀßÃßË, ËÀßÃßËËßÍ

çÿðô [ÿð.]  êëàñ.

ßí àçû, ùå÷ îëìàçñà. Ýåúÿ-ýöíäöç ùÿð çà-

ìàí îëñà ìöñàâè, åéä îëóð; Ëàÿãÿë, åé áèõè-

ðÿä, ìÿí ýþðìöøÿì éöç àéö èë. Ã.Çàêèð. Âàð

èìèø åâëÿíìÿéÿ äÿ ãöäðÿòè; Áÿñ íèéÿ éîõ ëà-

ÿãÿë ö÷ êöëôÿòè?! Ì.ß.Ñàáèð. Éàäûìäàäûð êè,

ìÿí ìÿêòÿáÿ ýåòìÿéèì èëÿ ãàéûäûá èíäè áóðà

ýÿëìÿéèìèí àðàñû îëàðäû ëàÿãÿëëÿí áåø ñààò.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

ËÀßËÀÚ

ñèô. âÿ çÿðô [ÿð.] ßëàúñûç, ÷àðÿ-

ñèç. 

Ëàÿëàú ãàëìàã (îëìàã) – ÷àðÿñèç ãàë-

ìàã, ÿëàúû êÿñèëìÿê, ÷ûõûëìàç âÿçèééÿòäÿ

îëìàã, ìÿúáóðèééÿò ãàðøûñûíäà ãàëìàã. Ëà-

ÿëàú îëóá, àãèáÿò; Ýÿíúè øàùìàðÿ òàïøûðäûì.

Ã.Çàêèð. Àõûðû ëàÿëàú ãàëûá þçöíäÿí, þçýÿäÿí

îí-îí áåø ìàíàò òÿäàðöê åäèá Ìÿììÿäùÿñÿí

ÿìè áèð óëàã àëäû. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

ËÀÔ

èñ.  [ôàðñ.] Ìöêàëèìÿ, ñþùáÿò, äàíû-

øûã, ñþç. Ýÿð äîüðó èñÿ âÿôàäÿ ëàôûí; Ìÿíäÿí

íÿ ö÷öíäöð èíùèðàôûí? Ôöçóëè. Âÿëè, áèùóäÿ áèð

ñþçäöð, äåéèðëÿð ëàô àðàñûíäà. Ì.Â.Âèäàäè.

[Ñÿëèì:] Èñòÿìÿç áàøãà ëàô; Ñþéëÿ, à÷ûã ñþéëÿ,

ùÿð íÿ âàð ñþéëÿ! Ù.Úàâèä. // Áîø ñþùáÿò, ëàã-

ãûðòû, ÿìÿëè ÿùÿìèééÿòè îëìàéàí ñþç, ëöçóì-

ñóç âÿ áèùóäÿ ñþç. Ùÿëÿëèê ýÿë óíóäàã ôèë-

ìÿñÿë þç ëàôûìûçû; Èääèàìûçúà à÷àã àéèíåéè-

ñàôûìûçû. Ì.ß.Ñàáèð. [Èñêÿíäÿð:] ×îõ þéöíìÿ,

ãöðóðó, ëàôû áóðàõ! Éàðàìàç áóíúà ñàäÿäèë

îëìàã! À.Øàèã. 

Ëàô âóðìàã (åòìÿê) –

1) äàíûøìàã, ñþùáÿò åòìÿê, ñþç äåìÿê. Ùÿääè

íÿäèð ìÿíèìëÿ âóðà ëàô åøãäÿí; Éàíìàãäà

÷îõ ýþðöá þçö ïÿðâàíÿ, êþíëöìö. Ã.Çàêèð.

Åøãäÿ Ìÿúíóí êèìè àëÿìäÿ ÷îõëàð âóðäó ëàô!

Ñ.ß.Øèðâàíè. Êàüûç ñÿíÿ àü ýþñòÿðèð þç ñèíåéè-

ñàôûí; Ýóø åéëÿìÿ ëàôûí; ×îõ òåç ãàðàëàð ãÿëáè,

ìöðÿááèñè éàìàíäûð. Ì.ß.Ñàáèð; 2) óçóí-

óçàäû äàíûøìàã, ñþùáÿò åòìÿê; ÷ÿðÿíëÿìÿê,

áîøáîüàçëûã åòìÿê, ëàããûðòû âóðìàã. Êå÷ÿí

ñþçö ÷ÿêìÿ öçÿ, àìàíäûð! Éàëàí äàíûøûáàí ëàô

åéëÿìèøÿì. Àøûã ßëÿñýÿð. Áèð àç äà Ðöñòÿì

êå÷ìèø ýöíëÿðèíäÿí ëàô âóðóá ýåòäè. ß.Ùàã-

âåðäèéåâ.

ËÀÔ

ÉÒ

[ôð.] 1. Òîï àëòëûüû, òîï ãóíäàüû.

2. Òðàêòîð âÿ áàøãà íÿãëèééàòûí äàëûíà ãî-

øóëàí éöê àðàáàñû. Ïàìáûüûí äàøûíìàñû ö÷öí

4 éöê àâòîìîáèëè âÿ 3 ëàôåò àéðûëìûøäû. – Éóñèô

.. àëäûüû àëàôû òðàêòîð ëàôåòëÿðèíÿ äîëäóðóá äà-

øûòäûðûðäû. Á.Áàéðàìîâ.

ËÀÔÅÒËÈ

ñèô.  Ëàôåòè îëàí, ëàôåò ãîøóëàí.

Ëàôåòëè òðàêòîð.

ËÀÜ

èñ. [ôàðñ.] Ðèøõÿíä, èñòåùçà, ÿëÿ ñàëìà,

ìàñãàðà. Áó ñóàë [êèøèéÿ] éåðñèç, áèð àç äà ëàü

êèìè ýÿëäè. Ìèð Úÿëàë. 

Ëàü åòìÿê (åëÿ-

ìÿê) – ÿëÿ ñàëìàã, èñòåùçà åòìÿê, àðàéà ãîé-

ìàã, ìàñãàðàéà ãîéìàã, ýöëìÿê. Úàìàëûí-

äàí ìÿëÿê õÿúàëÿò ÷ÿêÿð; Ùöñíöí åéëÿð àéà,

ýöíÿ ëàü, ýÿëèí! Ì.Ï.Âàãèô. [Ðÿøèä:] Ìÿíèì

íÿ ùÿääèì âàð ñÿíÿ ëàü åëÿéèì. ß.Ùàãâåð-

äèéåâ. [Ãûçéåòÿð:] Áàéàãäàí ëàü åëÿéèðäè, èíäè

þçöíöí öðÿéè ýåäèð. Ì.Èáðàùèìîâ. Ëàüà ãîé-

ìàã –  á à õ ëàü åòìÿê (åëÿìÿê). Îäóð, óøàã

éåíÿ êÿðáÿëàéûäàí ÿë ÷ÿêìèð, îíó ëàüà ãî-

éóá éîðóëóíúàéà ãÿäÿð ýöëöðäö. Ì.Ùöñåéí.

[Ùöììÿò Çöëôöãàðà:] ×ûõàðò áó äåìàãîãó,

ñÿíÿ äåéèðÿì. Êö÷ÿëÿðäÿ áèçè ëàüà ãîéäóüó

äàùà áÿñäèð. Á.Áàéðàìîâ.

ËÀÜÀÍ

èñ. ìÿù. Èòÿ õþðÿê âåðèëÿí ãàá.

ËÀÜÁÀÇ

[ôàðñ.]  á à õ ëàü÷û.

ËÀÜÁÀÇËÛÃ

á à õ ëàü÷ûëûã. Íàçõàíûì áÿðê-

äÿí ýöëÿðÿê åéíè ëàüáàçëûãëà (ç.) îüëàíûí àð-

äûíúà ãûøãûðäû. È.ßôÿíäèéåâ.

ËÀÜÚÛË

á à õ ëàü÷û. Ëàüúûë àäàì.

ËÀÜÚÛËËÛÃ

á à õ ëàü÷ûëûã.

ËÀÜ×Û

èñ. Ðèøõÿíä÷è, èñòåùçà÷û, àäàì ÿëÿ

ñàëàí, ëàü åòìÿéè ñåâÿí àäàì.

ËÀÜ×ÛËÛÃ

èñ. Àäàì ÿëÿ ñàëìà, ëàü åòìÿéè

ñåâìÿ; ðèøõÿíä÷èëèê.

ËÀÜÛÌ

èñ. 1. Éåðàëòû éîë, éåð àëòûíäà ãà-

çûëìûø öñòöþðòöëö õÿíäÿê. Àüàúëàð äèáèíäÿ

ùàâà òîïëàðû, ùÿð òÿðÿôäÿ ýþçÿò÷è äÿñòÿëÿð ãî-

éóëäóüóíó, ÿéðè ëàüûìëàð ãàçûëäûüûíû ýþðöá

ýåòìÿäè. Ìèð Úÿëàë. 

Ëàüûì àòìàã (à÷ìàã,

236

ËÀÄ

ËÀÜÛÌ

âóðìàã) – éåð àëòûíäàí éîë à÷ìàã. Áèð ÷àëà-

÷óõóð âàð ùÿð àääûì áàøû; Éåðèí áàüðûíà ìèí

ëàüûì àòûëìûø. Ñ.Âóðüóí.

2. Êàíàëèçàñèéà.

3. Òóíåë ìÿíàñûíäà. ..Äèýÿð òÿðÿôäÿí äÿ

ãàòàðëàðûí ãàðàíëûã ëàüûìëàðà ýèðèá-÷ûõìàüû

äà éåçíÿìèí âÿ àçàðëûíûí îâãàò òÿëõëèéèíè äÿõè

äÿ àðòûðûðäû. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

ËÀÜÛÌÀÒÀÍ

á à õ ëàüûì÷û. Ãûç ýþðäö êè,

ëàüûì÷û ýÿëèð. Òåç ëàüûìàòàíûí ãàáàüûíà ÷ûõûá

äåäè.. (Íàüûë).

ËÀÜÛÌ×Û

èñ. 1. Éåðàëòû éîë ãàçûéàí óñòà;

ëàüûìàòàí. [Ãûç:] Åé ëàüûì÷û, áó ãàëà÷àäàí

ïàäøàùûí äóñòàãõàíàñûíà ëàüûìû íå÷ÿ ýöíÿ

àòàðñàí? (Íàüûë).

2. Êàíàëèçàñèéà òÿìèçëÿéÿí.

ËÀÜÛÌ×ÛËÛÃ

èñ.  Ëàüûì÷ûíûí èøè, ïåøÿñè,

ñÿíÿòè. Ëàüûì÷ûëûã åëÿìÿê.

ËÀÜÛÐÒÛ

á à õ ëàããûðòû.  ..Î ùå÷ ýþçëÿí-

ìÿäÿí áó âÿ éà äèýÿð ãàïûíû à÷ûá ýèðÿð, ñààò-

ëàðëà ìèí úöð áîø-áîø ÿùâàëàòëàðäàí äàíûøûá

ëàüûðòû âóðàð. Ì.Èáðàùèìîâ.

ËÀÜ-ËÀÜ

ñèô.  âÿ çÿðô  1. Áîø, ìÿíàñûç.

Ëàü-ëàü äàíûøìàã – áîø-áîø äàíûøìàã.

Ýåòäè, ìÿíÿ íÿ, ôÿùëÿëèéèí áàäÿ, ÿêèí÷è; Ëàü-

ëàü äàíûøûá áàøëàìà ôÿðéàäÿ, ÿêèí÷è! Ì.ß.Ñà-

áèð.

2. Á à õ ëàüëàüû

1

. [Ôåëäøåð] ÷îõ óçóí÷ó, ëàü-

ëàü, ùÿì äÿ ãàáà áèð àäàìäû. Ì.Ùöñåéí.

ËÀÜËÀÜÛ

1

ñèô. ×îõäàíûøàí, áîøáîüàç, íàã-

ãàë: àüçûíà âÿ àüëûíà ýÿëÿíè äàíûøàí. Ëàüëàüû

àäàì. // Èñ. ìÿíàñûíäà. [Äèëìàíú:] Àé êèøè,

Äàíàáàø êÿíäèíäÿ íÿ ÷îõ ëàüëàüû âàð èìèø!

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Ùÿð þòÿðýè ëàüëàüûéà,

ñþéëÿ, íå÷èí ÿë ÷àëûðñàí; Íå÷èí òÿðëàí îâëà-

üûíäàí ñÿí éåðëÿðÿ àë÷àëûðñàí? Ñ.Âóðüóí.

ËÀÜËÀÜÛ

2

á à õ ëàü. Ëàüëàüû åëÿìÿê. Ëàü-

ëàüûéà ãîéìàã.

ËÀÜËÀÜÛ×Û

ñèô. á à õ ëàüëàüû

1

. ßùàëè Íà-

äèð èëÿ Çåéíÿáèí ýþðöøìÿñèíè áèëäè, .. ëàüëà-

üû÷û àäàìëàð äà îíëàðà áèð íå÷ÿ ñþç ãîøäó-

ëàð. Á.Òàëûáëû.

ËÀÜËÀÜÛËÛÃ

èñ. Áîø-áîø âÿ ÷îõ äàíûøìà;

íàããàëëûã, áîøáîüàçëûã. Ëàüëàüûëûã åòìÿê.

ËÀÜ-ËÎÜÀÇ:

ëàü-ëîüàçà ãîéìàã –  á à õ

ëàüà ãîéìàã (“ëàü”äà).

ËÀÙÓÒ

[ÿð.] êëàñ. øàèð. Èëàùèëèê, öëâèééÿò.

ËÀÙÓÒÈ

[ÿð.] êëàñ. øàèð. Èëàùè. [Éàøëû êèøè:]

Þçöìö ëàùóòè áèð ìÿíçÿðÿ ãàðøûñûíäà òÿñÿâ-

âöð åäèðäèì. Ñ.Ùöñåéí.

ËÀÕ

1

ñèô. 1. ×öðöéöá ïèñ ãîõó âåðÿí, ãîõó-

ìóø, õàðàá îëìóø. Áó ïóëà ùå÷ áèð ëàõ éó-

ìóðòà âåðìÿçëÿð. Ñ.Ðÿùèìîâ. [Ôÿðÿúîâ Ãàðà-

êèøèéÿ:] ßëáÿòòÿ, ëàõ éóìóðòà éûüñàí úöúÿ ÷ûõ-

ìàç. Á.Áàéðàìîâ.

2. ìÿú. äàí. Ìÿíàñûç, áîø, äöçýöí îë-

ìàéàí.

◊ Ëàõ ÷ûõìàã – áàø òóòìàìàã, áîøà ÷ûõ-

ìàã, íÿòèúÿñè îëìàìàã.

ËÀÕ

2

ñèô. Éåðèíäÿ ìþùêÿì äóðìàéàí, ëàõ-

ëàéàí, òÿðïÿíÿí, áîø. Ñòóëóí ãû÷ëàðû ëàõäûð. –

Çàâîäóí .. ïÿíúÿðÿëÿðè, êè÷èê ãàïûëàðû ëàõ, äÿç-

ýàùëàðû èñÿ êþùíÿ âÿ èáòèäàè èäè. Ì.Ùöñåéí.

// Þë÷öäÿí áþéöê îëàí; áîø. Àéàããàáû àéà-

üûìà ëàõäûð.

ËÀÕÁÀËÀÕ

çÿðô äàí. Ùÿð èêè òÿðÿôè à÷ûã,

òàéáàòàé, ëàéáàëàé. Ïÿíúÿðÿ ëàõáàëàõ à÷ûã-

äûð. – [Ãàðàãàø] áèð òÿïèê ãàïûéà ÷ÿêäè, ãàïû

ëàõáàëàõ à÷ûëäû. (Íàüûë).

ËÀÕËÀÄÛËÌÀ

“Ëàõëàäûëìàã”äàí ô.èñ.

ËÀÕËÀÄÛËÌÀÃ

ìÿúù. Ëàõ ùàëà ñàëûíìàã,

áîøàëäûëìàã. Ìèçèí àéàãëàðû ëàõëàäûëûá.

ËÀÕËÀÌÀ

“Ëàõëàìàã”äàí ô.èñ.

ËÀÕËÀÌÀÃ

ô. Éåðèíäÿí îéíàìàã, éåðèí-

äÿ ìþùêÿì äóðìàìàã, ëàõ îëìàã, òÿðïÿí-

ìÿê, áîøàëìàã; ìþùêÿìëèéèíè, ñàáèòëèéèíè

èòèðìÿê. Ñòóëóí ãû÷ëàðû ëàõëàéûð. – Êÿðáÿëàéû

Àüúàíûí ôèêðèíäÿ áó èäè êè, .. Êàçûìû ÷ÿïÿðÿ åëÿ

÷ûðïñûí êè, ÷ÿïÿðèí òàõòàëàðû ëàõëàñûí. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè. Ùÿëÿ äÿ [Íèñÿ õàëàíûí] àüçûíäà áèðúÿ

äèøè ëàõëàìàéûá. Ãàíòÿìèð. // ìÿú. Ñàðñûëìàã,

ìþùêÿìëèéèíè èòèðìÿê.

ËÀÕËÀÌÛØ

ô.ñèô. Áîøàëìûø, éåðèíäÿí îéíà-

ìûø, òÿðïÿíÿí, ëàõëàéàí. Ýþäÿê àäàì îìáà-

ñûíäàí ëàõëàìûø îëàí ãûë÷àñûíû ñöðöéÿ-ñöðöéÿ

ýåòäè. Ìèð Úÿëàë.

ËÀÕËÀÒÌÀ

“Ëàõëàòìàã”äàí ô.èñ.

ËÀÕËÀÒÌÀÃ

ô. 1. Áèð éåðÿ âóðóëìóø, áàñ-

äûðûëìûø âÿ éà áÿíä åäèëìèø, êèï òàõûëìûø øåéè

÷îõ òÿðïÿäÿðÿê áîøàëòìàã, ëàõ ùàëà ýÿòèðìÿê.

Ìûõû ëàõëàäûá ÷ûõàðòìàã. – Áÿçÿí [Äÿìèðîâ]

ýþé õàëëû àòûí úèëîâóíó áèð àäàìà âåðèá äÿìèð

ëîìó þçö ýþòöðöð, áèð äàøû ëàõëàäûá éåðèíäÿí

÷ûõàðûð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

2. ìÿú.  Ñàðñûòìàã, çÿèôëÿòìÿê. Ãîøóíóí

ÿëàùÿçðÿòÿ èòàÿò åòìÿìÿñè îíóí ìþâãåéèíè ëàõ-

ëàäûð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ËÀÕËÛÃ

1

èñ. Ëàõ éóìóðòàíûí ùàë âÿ êåé-

ôèééÿòè.

237

ËÀÜÛÌÀÒÀÍ

ËÀÕËÛÃ

ËÀÕËÛÃ

2

èñ. 1. Ëàõ øåéèí ùàëû.

2. ìÿú.  Áîøëóã, ëàãåéäëèê, úèääèééÿòñèç-

ëèê. Áèçèì áÿçèëÿðèìèçäÿ áèð ëàõëûã, ÿòàëÿò âàð.

ß.ßáöëùÿñÿí.

ËÀÕÒÀ

1

èñ. âÿ ñèô. Áÿðêèéèá ãàòûëàøìûø ãàí

êöòëÿñè. Ãàëûí òîïà áèð÷ÿêëÿðè þç ãàíû èëÿ áî-

éàíìûø; Áûüëàðûíûí êÿíàðûíäà ãàí ëàõòàñû äà-

éàíìûø. À.Ñÿùùÿò. Íÿ èø, íÿ èäàðÿ, íÿ äÿ áèð

èíñàí; Ùÿð òÿðÿô äàø, òîðïàã, äÿìèð, ëàõòà ãàí.

Ì.Ðàùèì.

ëàõòà-ëàõòà ñèô.  Ëàõòàëàð ùàëûíäà, ïàð÷à-

ïàð÷à. Ëàõòà-ëàõòà ãàí ãóñìàã. – Äàðüûíàì

ìÿí áåëÿ áàõòà; Öðÿéèì ãàí ëàõòà-ëàõòà.

ß.Úàâàä. Úåéðàí, Àéàç ÷îõ àðàäû, Àñëàíäàí

òàïìàäû áèð èç; Éàëíûç òÿïÿ ÿòÿéèíäÿ ëàõòà-

ëàõòà (ç.) äóðìóøäó ãàí. À.Øàèã.

ËÀÕÒÀ

2

ñèô. äàí. ßòëè-úàíëû, êþê. Ëàõòà

óøàã.

ËÀÕ-ÒÀÕ

äàí. ñèô. Áîø, ñàêèò, ñÿññèç, êèì-

ñÿñèç, àäàìñûç. Àõóíäóí ëàõ-òàõ åâè áó ýöí

ýÿëèá-ýåäÿí èëÿ äîëó èäè. Ñ.Ðÿùìàí.

ËÀÕÒÀËÀÍÌÀ

1

“Ëàõòàëàíìàã

1

”äàí ô.èñ.

Ãàíûí ëàõòàëàíìàñû.

ËÀÕÒÀËÀÍÌÀ

2

“Ëàõòàëàíìàã

2

”äàí ô.èñ.

ËÀÕÒÀËÀÍÌÀÃ

1

ô. Ëàõòà ùàëûíà äöøìÿê;

áÿðêèìÿê, êÿñèôëÿøìÿê, ãàòûëàøìàã (ãàí ùàã-

ãûíäà). Îüëàíûí ýèúýàùûíäà ãàí ëàõòàëàíìûøäû.

Ì.Ùöñåéí. [Êàìàëûí] ÷èéíèíäÿí ñûçàí ãàí

äþøöíäÿ ëàõòàëàíûðäû. ß.Âÿëèéåâ.

ËÀÕÒÀËÀÍÌÀÃ

2

ô. äàí. Äîëüóíëàøìàã,

èðèëÿíìÿê, áþéöìÿê. Àé äîüäó, ëàõòàëàíäû;

Äîüäóãúà ëàõòàëàíäû; Éàðûìà õÿáÿð âåðèí;

Ìÿçàðûì òàõòàëàíäû. (Áàéàòû).

ËÀÕÒÀËÀØÌÀ

“Ëàõòàëàøìàã”äàí ô.èñ.

ËÀÕÒÀËÀØÌÀÃ

á à õ ëàõòàëàíìàã

1

.

ËÀÊ

1

[èòàë.] Ïàðûëòû âåðìÿê, ùÿì÷èíèí êîð-

ëàíìàãäàí ãîðóìàã ö÷öí ÿøéàíûí öçÿðèíÿ

÷ÿêèëÿí ñïèðòäÿ, éàüäà, ñêèïèäàðäà ùÿëë îëóí-

ìóø ãàòðàí. Ãàðà ëàê. Øêàôà ëàê ÷ÿêìÿê.

// Öçÿðèíÿ ùÿìèí ìàéåäÿí ÷ÿêèëìèø ïàðûëòûëû

äÿðèäÿí âÿ ñ.-äÿí òèêèëìèø, äöçÿëäèëìèø.

[Ñóüðà] ýöëëö-÷è÷ÿêëè êðåïäåøèíäÿí ëàï éåíè

äÿáëÿ òèêèëìèø óçóí áèð äîí, ëàê òóôëè ýåéìèø,

ùÿòòà ñûðüà äà òàõìûøäû. Ì.Ùöñåéí. Úàâàí-

ëàðûí àðàñûíäàí ÷åñó÷à êîñòéóìëà ëàê ÷ÿêìÿ

ýåéèíìèø, ñà÷ëû, òþêìÿðÿê áèð îüëàí ÷ûõûá èðÿëè

ýÿëäè. ß.ßáöëùÿñÿí.

◊ Ëàê àüàúû áîò. – ÿñàñÿí ×èí âÿ Éàïî-

íèéàäà áèòÿí, êþêëÿðèíäÿí ëàê àëûíàí òðîïèê

àüàú.

ËÀÊ

2

Äàüûñòàíäà éàøàéàí Ãàôãàç õàëã-

ëàðûíäàí áèðè âÿ áó õàëãà ìÿíñóá àäàì. Ëàê

äèëè. Ëàê êÿíäè.

ËÀÊÚÀ

ñèô. âÿ çÿðô Ëàê äèëèíäÿ (á à õ ëàê

2

).

Ëàêúà-ðóñúà ëöüÿò. Ëàêúà äàíûøìàã.

ËÀÊ×Û

èñ. Äÿðèéÿ, ìåáåëÿ ëàê ÷ÿêÿí óñòà.

ËÀÊ

ÉÉ

èñ. [ôð.] 1. Íþêÿð. Ëàêåéëÿð ñÿô-ñÿô

äóðóá, áèð-áèð “àüà, õîø ýÿëèáñèíèç!” äåéèðäè-

ëÿð. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

2. ìÿú. Øÿõñèééÿòñèç àäàì, éàëòàã. [Í.Âÿ-

çèðîâóí “Ïÿùëÿâàíàíè-çÿìàíÿ” ÿñÿðèíäÿ]

õàëãûí ùÿì ìàääè, ùÿì äÿ ìÿíÿâè ñÿðâÿòèíÿ,

ùÿì äèëèíÿ, ùÿì äÿ òîðïàüûíà âÿ íåôòèíÿ øÿ-

ðÿôñèç âÿ ãåéðÿòñèç ìöíàñèáÿò áÿñëÿéÿí ñèìà-

ñûçëàð, ðÿéàñÿò âÿ ìàíàò ëàêåéëÿðè òÿñâèð îëó-

íóðëàð. É.Ãàðàéåâ.

ËÀÊÈÍ

áàüë. [ÿð.] Úöìëÿëÿðè, ùàáåëÿ

úöìëÿ öçâëÿðèíè (ÿñàñÿí ùÿìúèíñ öçâëÿðè) áèð-

ëÿøäèðÿðÿê ãàðøûëûã áèëäèðèð. Áèð ãûç òàíûéûðäûì,

ëàêèí íÿ àäûíû áèëèðäèì, íÿ äÿ êèì âÿ íÿ÷è îë-

äóüóíó þéðÿíÿ áèëìèøäèì. Ñ.Ùöñåéí. Èççÿò

ãàðû îáàéà éàõûíëàøûá äèíúèíè àëìàã èñòÿäèñÿ

äÿ, ëàêèí öôöãäÿ ãûçàðòû èøàðÿñè ýþðöá ôèêðèíè

äÿéèøäè. ß.Ìÿììÿäõàíëû.

ËÀÊËÀÌÀ

“Ëàêëàìàã”äàí ô.èñ.

ËÀÊËÀÌÀÃ

ô. Ëàê âóðìàã, ëàê ñöðòìÿê,

ëàêëà þðòìÿê. Áóôåòè ëàêëàìàã. Ñòîëó ëàêëà-

ìàã.

ËÀÊËÀÍÌÀ

“Ëàêëàíìàã”äàí ô.èñ.

ËÀÊËÀÍÌÀÃ

ìÿúù.  Ëàê ÷ÿêèëìÿê, ëàê

ñöðòöëìÿê, ëàêëà þðòöëìÿê.

ËÀÊËÀÒÄÛÐÌÀ

“Ëàêëàòäûðìàã”äàí ô.èñ.

ËÀÊËÀÒÄÛÐÌÀÃ

èúá.  Ëàê ÷ÿêäèðìÿê,

ëàê ñöðòäöðìÿê, ëàê âóðäóðìàã.

ËÀÊËÛ

ñèô.  Ëàê ÷ÿêèëìèø, ëàê ñöðòöëìöø,

ëàêëà þðòöëìöø. Ëàêëû äÿðè. // Ëàê ãàòûëìûø.

Ëàêëû ðÿíý.

Ë

ÁÊÌÓÑ

[ùîëë. ëàêìîåñ] Äÿíèç øèáéÿ-

ëÿðèíäÿí ùàñèë åäèëÿí, êàüûçà òóðøóëàðûí òÿñè-

ðèëÿ ãûðìûçû, ãÿëÿâèëÿðèí òÿñèðèëÿ èñÿ ýþé ðÿíý

âåðÿí áîéàéûúû ìàääÿ. Ëàêìóñ, ÿêñÿðèééÿòëÿ

Ùîëëàíäèéàäà áèòÿí êÿâÿðÿîõøàð ýþéÿðòèäÿí

àëûíûð. Áó áèòêèíèí ñóäà ùÿëë åäèëìèø ìÿùëóëó

áÿíþâøÿéè îëóá, òóðøóëàðäàí ãûðìûçû, ÿñàñëàð-

äàí èñÿ àáû ðÿíý àëûð. À.Ãóëèéåâ. 

Ëàêìóñ

êàüûçû – ãÿëÿâè âÿ òóðøóëàðäà ðåàêòèâ êèìè

èøëÿäèëÿí ëàêìóñ ìÿùëóëó ùîïäóðóëìóø ñöç-

ýÿú êàüûçû. Ëàêìóñ îòó áîò. – éàðïàã âÿ

ìåéâÿëÿðèíäÿí ýþé ðÿíý àëûíàí îò áèòêèñè.

238

ËÀÕËÛÃ

ËÀÊÌÓÑ

ËÀÊÎÍÈÊ

ñèô.  [éóí.] Ãûñà, éûüúàì, àç-

ñþçëö.

ËÀÊÒ

ÁÑÈÉÀ

[ëàò.]  ôèçèîë. Èíñàíëàðäà âÿ

ìÿìÿëè ùåéâàíëàðäà ñöä âÿçèëÿðèíäÿ ñöäöí

ÿìÿëÿ ýÿëìÿñè, òîïëàíìàñû âÿ îíóí èôðàçû

ïðîñåñè. // Áó ïðîñåñèí äàâàì åòäèéè ìöääÿò.

ËÀÃÅÉÄ

[ÿð.] 1. ñèô. Ùå÷ áèð øåéèí ôèêðèíè,

ãåéäèíè ÷ÿêìÿéÿí, ùå÷ áèð øåéÿ ÿùÿìèééÿò

âåðìÿéÿí, ùÿð øåéè ãóëàãàðäûíà âóðàí. Ëà-

ãåéä àäàì.

2. çÿðô Åòèíàñûç, ìàðàãñûç, ñîéóã, ñàéìàç.

Ìÿí íÿ ãÿäÿð êè, îíà ãàðøû ëàãåéä âÿ åòèíà-

ñûç äàâðàíûðäûì, ÿêñèíÿ îëàðàã, î ìÿíÿ áèð î

ãÿäÿð àðòûã òÿìàéöë ýþñòÿðèð(äè). Ñ.Ùöñåéí.

Õàíûìû þçöìäÿí øöáùÿëÿíäèðìÿìÿê ö÷öí ìÿí

þçöìö ñàêèò âÿ ëàãåéä ýþñòÿðìÿéÿ ÷àëûøûðäûì.

Ò.Ø.Ñèìóðã. [Ãàðà:] Ìÿíÿ ãàðøû íÿ ö÷öí áó

ãÿäÿð ëàãåéä èäèëÿð? È.Ùöñåéíîâ. 

Ëàãåéä

ãàëìàã – åòèíà åòìÿìÿê, ôèêèð âåðìÿìÿê,

ôèêðÿ, ùÿðÿêÿòÿ ãàðøû ëàãåéäëèê, ñàéìàçëûã

ýþñòÿðìÿê. // Ëàãåéäúÿñèíÿ, ñîéóã. Òàíðû-

âåðäè ñîéóã âÿ ëàãåéä áèð òþâð èëÿ: – Ùàúû

Ãóðáàíûí íÿøè ãóéóäàìû ãàëàúàã? – äåéÿ

ñîðóøäó. À.Øàèã.

ËÀÃÅÉÄÀÍß

[ÿð. ëàãåéä âÿ ôàðñ ...àíÿ]

á à õ ëàãåéäúÿ(ñèíÿ). Ãîðîäîâîé ãûø ýöíÿøè-

íèí èñòèúÿ øöàñû àëòûíäà ëàãåéäàíÿ õîðóëäà-

éûðäû. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

ËÀÃÅÉÄÚß(ÑÈÍß)

çÿðô Ùå÷ áèð øåéèí ôèê-

ðèíÿ, ãàéüûñûíà, ãåéäèíÿ ãàëìàäàí; ëàãåéä-

ëèêëÿ, ôèêèð âåðìÿäÿí, ìàðàãëàíìàäàí. Ëà-

ãåéäúÿñèíÿ áàõìàã. Ëàãåéäúÿ þòöá êå÷ìÿê.

ËÀÃÅÉÄËßØÌß

“Ëàãåéäëÿøìÿê”äÿí

ô.èñ.

ËÀÃÅÉÄËßØÌßÊ

ô. Ëàãåéä îëìàã, ùå÷

áèð øåéÿ ìàðàã ýþñòÿðìÿìÿê, ñîéóããàíëû

îëìàã.

ËÀÃÅÉÄËÈÊ

1. èñ. Ùÿð øåéÿ ëàãåéä ìö-

íàñèáÿò, ìàðàãñûçëûã ýþñòÿðìÿ; åòèíàñûçëûã,

áàøûñîéóãëóã, ãàéüûñûçëûã, ãåéäñèçëèê. [Ãîøàò-

õàí:] Ëàãåéäëèê êÿíä ìöÿëëèìè ö÷öí äþçöë-

ìÿç áèð áÿëàäûð, äåìÿëè, ùå÷ øåé îíóí öðÿ-

éèíè éàíäûðìûð. Ì.Èáðàùèìîâ. 

Ëàãåéäëèê

ýþñòÿðìÿê – ëàãåéä, åòèíàñûç éàíàøìàã, áàøû-

ñîéóãëóã ýþñòÿðìÿê, ìàðàã ýþñòÿðìÿìÿê,

ñàéìàìàã. Åëÿ ìÿí äÿ; Îíäàí ìÿêòóá ýÿ-

ëÿíäÿ; Ëàãåéäëèê ýþñòÿðèá; Áÿçÿí úàâàá éàç-

ìàäûì. Ç.Õÿëèë.

2.  Ëàãåéäëèêëÿ øÿêëèíäÿ  çÿðô –  á à õ

ëàãåéäúÿ(ñèíÿ). Ãîøóí äÿñòÿëÿðè øÿùÿðè ÷îõ

ñîéóããàíëûëûãëà ýÿçèð, àòûøìà éåðëÿðèíäÿí ëà-

ãåéäëèêëÿ êå÷èðäèëÿð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.  Úÿìèë

ñèôÿòèíè ëàãåéäëèêëÿ áîç äàüëàðà òÿðÿô ÷åâèðäè.

Ã.Èëêèí.

ËÀÃ-ËÀÃ

òÿãë. Ëåéëÿéèí ÷ûõàðäûüû ñÿñ. Äÿ-

ìèð÷èíèí þìðö òàã-òàãëà, ëåéëÿéèí þìðö ëàã-

ëàãëà êå÷ÿð. (Àòà. ñþçö).

ËÀÃÃÀËÀÃ

òÿãë. Äàðáîüàç ãàáäàí òþêö-

ëÿí âÿ éà ãàéíàéàí ìàéåíèí, éàõóä äà ùåé-

âàíëàðûí äèëëÿ áèð øåéè éàëàéàðêÿí ÷ûõàðäûüû

ñÿñ. Ñàìîâàð ëàããàëàã ãàéíàéûð. Ãàçàí ëàã-

ãàëàã ãàéíàéûðäû. – ßëè äÿùðÿ èëÿ åðêÿéè øàã-

ãàëàéàíäà .. ÷ÿíáÿð ÿíèê ÷àëàäàêû ãàíû ëàããà-

ëàã éàëàéûðäû. ß.Âÿëèéåâ.

ËÀÃÃÛËÄÀÌÀ

“Ëàããûëäàìàã”äàí ô.èñ.

ËÀÃÃÛËÄÀÌÀÃ

ô. Äàðáîüàç ãàáäàí àõàí

ñó âÿ éà ãàéíàéàí ìàéåíèí ÷ûõàðäûüû ñÿñÿ

áÿíçÿð ñÿñ ÷ûõàðìàã.

ËÀÃÃÛËÒÛ

èñ.  1. Ëàããûëäàéàðàã àõàí âÿ

éà òþêöëÿí ìàéåäÿí ÷ûõàí ñÿñ.

2. Á à õ ëàããûðòû.

ËÀÃÃÛÐÒÛ

èñ.  Ñþùáÿò, äàíûøûã, ëàô (÷îõ

âàõò ìÿíàñûç, áîø, ãåéðè-úèääè ñþùáÿò ìÿíà-

ñûíäà). [Íóðúàùàí õàëà] äÿñòÿëÿðäÿí áèðèíÿ

éàíàøàðàã ëàããûðòûéà áàøëàðäû. Ù.Ñàðàáñêè.

Áåø-àëòû íÿôÿð êþíöëëö ýÿëÿí úàâàí øàðáàôûí

ùÿéÿòäÿí ëàããûðòûñû åøèäèëèðäè. ß.ßáöëùÿñÿí.

[Ùöñåéí]  ÷îõ ýöëìÿéè, áîø-áîøóíà äàíûø-

ìàüû, ëàããûðòûíû ñåâìÿçäè. Ñ.Ðÿùìàí. 

Ëàã-

ãûðòû âóðìàã – ñþùáÿò åòìÿê (àäÿòÿí óçóí-

óçàäû, áîø âÿ ìÿíàñûç ñþùáÿòëÿ ìÿøüóë îë-

ìàã). ..Áèð äöêàíäà íå÷ÿ íÿôÿð ÿéëÿøèá ëàã-

ãûðòû âóðóð. ß.Ùàãâåðäèéåâ. ..Ìÿùÿëëÿäÿí õåéëè

àðàëû îòóðóá ëàããûðòû âóðàí äÿëèãàíëûëàð ýþç-

ëÿðèíè Ñàäûã êèøèéÿ çèëëÿéèá ñþùáÿò åäèðäèëÿð.

Ì.Ùöñåéí.

ËÀË

ñèô. 1. Äàíûøìàã ãàáèëèééÿòèíäÿí ìÿù-

ðóì îëàí, äàíûøà áèëìÿéÿí. Ëàë àäàì. // Èñ.

ìÿíàñûíäà. Ëàëûí äèëèíè àíàñû áèëÿð. (Ìÿñÿë).

Áèç éåòèøäèê éûüûí-éûüûí êîð, ëàë; Ùÿð òÿðÿôäÿí

ñàüûð, ÷îëàã âÿ òîïàë. Ù.Úàâèä. 

Ëàë åëÿ-

ìÿê ìÿú.  – ñóñäóðìàã, äàíûøìàã èãòèäà-

ðûíäàí ìÿùðóì åòìÿê. Áèð ãöââÿ áóíëàðûí

ùÿð èêèñèíè ýóéà ëàë åëÿìèøäè. È.Ìóñàáÿéîâ.

..Ìÿäèíÿ ñàðàé ýþçÿëëÿðèíè ëàë åäÿúÿê áèð

ùöñíëÿ Âàãèôÿ áàõûð, îíóí ãÿëáèíè ùÿð äÿãèãÿ

239

ËÀÊÎÍÈÊ

ËÀË 

éàðàëàéûðäû. ×ÿìÿíçÿìèíëè. Ëàë ÿëèôáàñû –

ëàëëàðûí áàðìàãëàðû âàñèòÿñèëÿ øÿðòè èøàðÿëÿð

ýþñòÿðìÿêäÿí èáàðÿò äàíûøìà öñóëó. Ëàë îë-

ìàã – äàíûøìàã ãàáèëèééÿòèíè èòèðìÿê, äà-

íûøà áèëìÿìÿê. // Ñóñìàã, ñÿñèíè êÿñìÿê,

ñöêóò åòìÿê, äàíûøìàìàã, äèëè òóòóëìàã. Òåé-

ìóð áàõûð êè, áàéàãäàí òóòóãóøó êèìè äàíû-

øàí âÿçèðëÿð, ÿéàíëàð Ìîëëà Íÿñðÿääèíè ýþð-

úÿê ëàë îëäóëàð. “Ì.Í.ëÿòèô.”  Ëàë îëìóøàì

îíó ñåâÿíäÿí áÿðè; Éîõñà ãàëìàç èäèì ñþç

ãàáàüûíäà. Ã.Çàêèð. Äöøäöí íèéÿ áÿñ áó ùàëà

ÿëùàë? Áèëìÿì íÿ ñÿáÿáäÿí îëìóñàí ëàë?

Ì.ß.Ñàáèð.  Ëàë äóðìàã – ñóñìàã, ñóñóá

äóðìàã, äèíìÿìÿê, ñöêóò åòìÿê. [Íóðÿä-

äèíèí]  è÷ÿðèñèíäÿí õÿáÿðè îëìàéàí àäàìëàð

îíóí áåëÿ ëàë äóðìàñûíû âÿôàñûçëûã .. çÿíí åò-

äèëÿð. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. Ëàë îëàñàí! (îëñóí!) –

ãàðüûø ìÿãàìûíäà èøëÿíèð. ßçèçèì, äÿéäè éàðà;

Ñó ýÿëäè, äÿéäè éàðà; Ëàë îëàñàí, àé äèëèì;

Íÿ äåäèì, äÿéäè éàðà? (Áàéàòû).

2. ìÿú. Àùÿñòÿ, ñàêèò, ñÿññèç. Ýåúÿ ñàêèò,

ýåúÿ ëàë; Ýåúÿ ãÿðèá áèð õÿéàë; Ãàðàëìûø ïÿí-

úÿðÿëÿð. Ñ.Âóðüóí. [Ñàëàì] ëàë (ç.) àõàí êÿùðèç

ñóéóíäàí îâóú äîëóñó è÷äè. Ìèð Úÿëàë.

◊ Ëàë õÿðèòÿ – òÿäðèñ âÿñàèòè êèìè èñòèôàäÿ

åäèëÿí éàçûñûç úîüðàôè õÿðèòÿ. Ëàë ñÿùíÿ –

òåàòð òàìàøàëàðûíäà, êèíîôèëìëÿðäÿ äàíûøûãñûç,

ñÿññèç ñÿùíÿ.

ËÀËÀÏÈÒÈ(Ê)

ñèô.  Òàìàì ëàë îëìàéûá,

àíúàã êÿëìÿíè áöòþâ òÿëÿôôöç åäÿ áèëìÿéÿí.

Ëàëàïèòè(ê) àäàì.

ËÀË-ÄÈÍÌßÇ

1. çÿðô  Ñÿñ ÷ûõàðìàäàí,

äèíìÿäÿí, äàíûøìàäàí, ñóñàðàã. Ëàë-äèíìÿç

îòóðìàã. – Ñÿëèìíàç ëàë-äèíìÿç äàéàíûá, áö-

òöí áÿäÿíè èëÿ ãàïûíû òóòìóøäó. Ì.Ùöñåéí.

Áèð àðà ëàë-äèíìÿç ùàìû îíóí äàëûíúà áàõäû.

ß.ßáöëùÿñÿí. // Ñþçñöç, äàíûøûãñûç, ãåéä-

øÿðòñèç. Ëàë-äèíìÿç ÿìðè éåðèíÿ éåòèðäè. –

[Íèýàð Ìóðàäûí] ùÿð ÿìðèíÿ ëàë-äèíìÿç òàáå

èäèñÿ äÿ, öçö ùå÷ ýöëìöðäö. Ñ.Ùöñåéí.

2. ñèô.  Àçäàíûøàí, äàíûøìàüû ñåâìÿéÿí,

÷îõ çàìàí äèíìÿç, ñàêèò îòóðàí. Èíäè îíëàð

ùÿìèøÿêè êèìè ìöòè âÿ ëàë-äèíìÿç àäàìëàð

äåéèëäèð. Ï.Ìàêóëó.

ËÀËß

èñ. [ôàðñ.] 1. áîò. Èðèëÿ÷ÿêëè ãûðìûçû

÷è÷ÿêëÿðè îëàí áèòêè âÿ áó áèòêèíèí ÷è÷ÿéè. Áèòÿð

÷ÿìÿíäÿ ëàëÿëÿð, ÿëèíäÿ àë ïèéàëÿëÿð; Ñÿùÿð

çàìàíû äöð êèìè äöøÿð îò öñòÿ æàëÿëÿð. À.Ñÿù-

ùÿò. Îòëàðûí àðàñûíäà ñàéñûç-ùåñàáñûç ëàëÿëÿð

ãûçàðûðäû. È.ßôÿíäèéåâ. // Áó ÷è÷ÿéèí ìöõ-

òÿëèô ðÿíýäÿ éåòèøäèðèëìèø íþâö.

2. Ãûðìûçûëûã ðÿìçè êèìè èøëÿíèð. Íèýàðûí

àëà ýþçëÿðèíäÿí äàìúû-äàìúû éàø ýèëÿëÿíèá

ëàëÿ éàíàãëàðûíäàí àøàüû ýÿëäè. “Êîðîüëó”.

Éàíàüû ëàëÿñÿí, ãàìÿòè äàëñàí; Àüçû øÿêÿð,

äèëè-äîäàüû áàëñàí. Ì.Ï.Âàãèô.

ËÀËß×È×ßÊËÈËßÐ

úÿì áîò. Ëàëÿ âÿ áÿçè

áàøãà áèòêèëÿðèí äàõèë îëäóüó áèòêè ôÿñèëÿñè.

ËÀËßÄÎÄÀÃ

ñèô. øàèð. Äîäàãëàðû ëàëÿ êèìè

ãûðìûçû.  Áó åâëÿð, ëàëÿäîäàã êÿíäëè ãûçëàðû,

ùàìûñû [ßñýÿðÿ] ìÿõñóñ èäè. Ñ.Ðÿùìàí.

ËÀËßÝÓÍ

ñèô. [ôàðñ.] êëàñ. Ëàëÿ ðÿíýèíäÿ,

ëàëÿðÿíýëè, ëàëÿ êèìè ãûðìûçû. Òÿðê åòäè ëèáàñè-

ëàëÿýóíè. Ôöçóëè. 

Ëàëÿýóí îëìàã êëàñ. –

ãàíà áîéàíìàã, ãàíëà äîëìàã. Òþêöëäö áè-

ýöíàù ãàíëàð; Öðÿêëÿð ëàëÿýóí îëäó! Ì.ß.Ñà-

áèð. Âÿòÿí óüðóíäà, ìèëëÿò åøãèíäÿ; Ëàëÿýóí

îëäó ãàíëàðûíäà êÿôÿí. ß.Ãÿìêöñàð.

ËÀËßËßÍÌß

“Ëàëÿëÿíìÿê”äÿí ô.èñ.

ËÀËßËßÍÌßÊ

ô. 1. Ëàëÿ à÷ûëìàã, ëàëÿ èëÿ

þðòöëìÿê. Éàç ýÿëäè, ÷þëëÿð ëàëÿëÿíäè.

2. Ãûðìûçû ðÿíý àëìàã; ãûçàðìàã. Àë áàé-

ðàãëàð; Ëàëÿëÿíèá ñèíÿñèíäÿ; Äîüìà éóðäóí;

Àçàä ýþçÿë áó âÿòÿíèí. Ð.Ðçà.

ËÀËßËÈ

ñèô. Ëàëÿ áèòìèø, ëàëÿ ÿêèëìèø, ëàëÿ

îëàí. Ëàëÿëè ÷ÿìÿí. Ëàëÿëè áàü. – Áàùàð ôÿñëè,

éàç àéëàðû ýÿëÿíäÿ; Ñöñÿíëè, ñöíáöëëö, ëàëÿëè

äàüëàð! Àøûã ßëÿñýÿð. Ëàëÿëè ÷þëëÿðäÿ äîüðó-

äàí äà ñÿí; Òÿðëàí, ñÿùÿðëÿðèí èëê ìöæäÿñèñÿí.

Ñ.Âóðüóí.

ËÀËßËÈÊ

á à õ ëàëÿçàð. Àë-ÿëâàí ýåéèí-

ìèø ãûçëàð ÷þëëÿðÿ ñÿïÿëÿíèá ýöë-÷è÷ÿê äÿðèð,

ñèíÿñè ãûçàðàí òàõûëëàðûí àðàñû èëÿ ãà÷ûá ëàëÿ-

ëèêäÿ ýþðöíìÿç îëóðäóëàð. È.Øûõëû.

ËÀËßÐßÍÝ

ñèô. [ôàðñ.] øàèð. Ëàëÿ ðÿíýèíäÿ,

ëàëÿ ðÿíýëè, ãûðìûçû. Äóðíàíûí ãàòàðû ýþð íÿ

ãÿøÿíýäèð; Ñÿùÿð áóëóäëàðû íÿ ëàëÿðÿíýäèð!

Ð.Ðçà. 

Ëàëÿðÿíý åòìÿê – ãûçàðòìàã, ëàëÿ

ðÿíýè âåðìÿê. Ëàëÿðÿíý åòäè ýþçöì ãàí èëÿ

õàêè-äÿðèíè; Êèìéàýÿðäèð, åäÿð ýþðäöéö òîï-

ðàüû ãûçûë. Ôöçóëè.

ËÀËßÐÖÕ

êëàñ.  á à õ ëàëÿéàíàã.  Ëàëÿ-

ðöõëÿð êþéñöìöí ÷àêèíÿ ãûëìàçëàð íÿçÿð; Ùè÷

áèð ðÿùì åéëÿìÿçëÿð äàüè-ïöíùàíûì ýþðöá.

Ôöçóëè.  Åé ëàëÿðöõöì, êþíëöìÿ ùåéðàíÿì

ÿçÿëäÿí; Äþçìöø íåúÿ ùèúðàíèíÿ ìèí äàü èëÿ

ñÿíñèç. ß.Âàùèä.

ËÀËßÉÀÍÀÃ

ñèô. øàèð. Éàíàãëàðû, öçö ëàëÿ

êèìè ãûðìûçû; àëéàíàã, ãûðìûçûéàíàã.

240

ËÀËÀÏÈÒÈ

ËÀËßÉÀÍÀÃ

ËÀËßÇÀÐ

èñ. [ôàðñ.] øàèð. Ëàëÿëèê, ÷è÷ÿê-

ëèê, ýöëëöê, ÷îõëó ëàëÿ áèòÿí éåð. Áàõäû êè, áóðà

åëÿ ÷ÿìÿíçàð, ëàëÿçàð áèð éåðäèð êè, äàé íÿ

äåéèì. “Êîðîüëó”. Ãûø ýåòäè, éåíÿ áàùàð ýÿëäè;

Ýöë áèòäè âÿ ëàëÿçàð ýÿëäè. Õÿòàéè. // Ìÿú. ìÿ-

íàäà.  Àòÿø êÿíàðû ãûø ýöíöíöí ëàëÿçàðûäûð.

(Àòà. ñþçö). Áó ýöí õîø, ýöíÿøëè, ëàëÿçàð îëàí

ùàâà, ñàáàùû áóëóäëó, êöëÿêëè, ÷èñêèíëè áèð ùàë

àëûð. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ. Ùÿð òÿðÿôèì ëàëÿçàðäûð;

Èýèä îüëóì, ãûçûì âàðäûð. Ì.Äèëáàçè.

ËÀËßÇÀÐËÛÃ

á à õ ëàëÿçàð. [Ðèçâàí] áóðà

ùÿð úöð àüàúäàí, ýöëäÿí ÿêèá, áóðà îëóá áèð

ëàëÿçàðëûã. (Íàüûë). [Çåéíÿá] áèð àçäàí ñîíðà

éîðóëóá áèð ëàëÿçàðëûãäà îòóðäó âÿ ëàëÿëÿðäÿí

ýÿëèí ãàéûðìàüà áàøëàäû. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

ËÀËÛÃ

ñèô. Ùÿääèíäÿí àðòûã äÿéèá áîøàë-

ìûø, éåòèøèá âàõòû þòìöø; ëûðò. Ëàëûã àðìóä.

Ëàëûã çîüàë.

ËÀËÛÃËÀÌÀ

“Ëàëûãëàìàã”äàí ô.èñ.

ËÀËÛÃËÀÌÀÃ

ô. Ùÿääèíäÿí àðòûã éåòèø-

ìÿê, äÿéèá ñóëàíìàã, áîøàëìàã. ßçýèëëÿð

ëàëûãëàìûø, àðìóäëàð äÿéìèøäè. ß.Âÿëèéåâ.

Ëàëûãëàéàí ÿòëè çîüàë ùÿðäÿí áèð-áèð, èêèáèð

íîâà äöøöð, äàìàã øàããûëòûñû êèìè ñÿñëÿíèðäè.

Á.Áàéðàìîâ.

ËÀËÛÃËÀÍÌÀ

“Ëàëûãëàíìàã”äàí ô.èñ.

ËÀËÛÃËÀÍÌÀÃ

ô. Ùÿääèíäÿí àðòûã éåòèø-

ìÿê, äÿéèá ñóëàíìàã, ëàëûã ùàëà ýÿëìÿê.

ËÀËÛÃËÀØÌÀ

“Ëàëûãëàøìàã”äàí ô.èñ.

ËÀËÛÃËÀØÌÀÃ

á à õ ëàëûãëàíìàã.

ËÀËÛÃ-ÌÀËÛÃ

ñèô. äàí. Äèëñèç-àüûçñûç,

ñþçöíö, ôèêðèíè áàøà ñàëà áèëìÿéÿí. Ëàëûã-

ìàëûã óøàã.

ËÀË-ÊÀÐ

1. ñèô. Ùÿì äàíûøìàã, ùÿì äÿ

åøèòìÿê ãàáèëèééÿòè îëìàéàí. Ëàë-êàð óøàã.

// Èñ. ìÿíàñûíäà. Ëàë-êàðëàð ìÿêòÿáè.

2. çÿðô  Äèíìÿç-ñþéëÿìÿç, äàíûøìàäàí,

ùå÷ áèð ñþç äåìÿäÿí. Ëàë-êàð îòóðìàã. Ëàë-

êàð äóðìàã. – Ãàðäàøûíûí äàø êèìè ëàë-êàð

îëìàñû îíó [Øàùíèýàðû]  ëàï âàùèìÿëÿíäèðäè.

È.Øûõëû. [Íÿðýèç èëÿ Ñÿìÿíäÿð] áèð ìöääÿò ëàë-

êàð ýåòäèëÿð. Á.Áàéðàìîâ.

3. çÿðô Ùÿðÿêÿòñèç, ñàêèò. ..Áàõûøëàð äàíûøäû

ëàë-êàð; Îíëàð áèðäÿí-áèðÿ ãóúàãëàøäûëàð.

Á.Âàùàáçàäÿ.

ËÀË-ÊÀÐËÛÃ

èñ. Ùÿì äàíûøìàã, ùÿì äÿ

åøèòìÿê ãàáèëèééÿòèíäÿí ìÿùðóìëóã; ëàë âÿ

êàð àäàìûí ùàëû.

ËÀËËÀØÌÀ

“Ëàëëàøìàã”äàí ô.èñ.

ËÀËËÀØÌÀÃ

ô. Ëàë îëìàã, äàíûøìàã ãà-

áèëèééÿòèíè èòèðìÿê.

ËÀËËÛÃ

èñ. Ëàë àäàìûí ùàëû.

ËÀË-ÌÀÒ

çÿðô  Ùåéðÿò è÷ÿðèñèíäÿ; ñóñà-

ðàã. Àðâàä áåëÿ ðÿôòàðû ýþðäöêäÿ ëàë-ìàò ýåðè

äþíöá ãàéûòäû. Á.Òàëûáëû.

ËÀÌ

1

ñèô. âÿ çÿðô ìÿù.  á à õ ëàë 2-úè ìÿ-

íàäà.  ..Àëàýþç àðòûã áèðáàø ëàì àõàí Êöðÿ

äîüðó àääûìëàéûðäû. Ñ.Ðÿùèìîâ. Áó áþéöê,

ñàêèò, ëàì àõàí ÷àéà áàõäûãúà Èëéàñûí ýþçö

àõûðäû. Ìèð Úÿëàë.

ËÀÌ

2

[ÿð.] ßðÿá ÿëèôáàñûíäà “ ” øÿê-

ëèíäÿ éàçûëàí ùÿðôèí àäû. Ö÷ ùÿðôëÿ èñìèí åé-

ëÿäèí àøêàð; Áèðè êàôäû, áèðè ëàìäû, áèðè ñàä.

Àøûã ßëÿñýÿð.

ËÀÌÀ

1

[èñï.] çîîë. Äÿâÿ àèëÿñèíäÿí Úÿíóáè

Àìåðèêà éöê ùåéâàíû.

ËÀÌÀ

2

[òèáåò.] Òèáåò âÿ Ìîíãîëóñòàíäà:

ëàìàèçì ðàùèáè.

ËÀÌÀÈÑÒ

[òèáåò.] Ëàìàèçì òÿðÿôäàðû, ëà-

ìàèçì äèíèíÿ èíàíàí àäàì.

ËÀÌÀÈÇÌ

[òèáåò.] Òèáåò âÿ Ìîíãîëóñ-

òàíäà éàéûëìûø áóääèçì ìÿçùÿáëÿðèíäÿí áèðè.

ËÀÌßÙÀËß

çÿðô [ÿð.] äàí. Ùå÷ îëìàçñà,

ÿí àçû. [Ùàúû Íóðó:] Àììà íåúÿ êè, ñèç äåéèð-

ñèíèç, èêñèðÿ ëàìÿùàëÿ áàøãà ôèëèçàò ëàçûìäû êè,

îíóí òÿñèðèíè ãÿáóë åäÿ. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

Áèçèì÷öí ëàìÿùàëÿ ö÷ äèëèí òÿëèìè ëàçûìäûð.

Ñ.ß.Øèðâàíè. Òîïëà íÿ ýöúöí âàðñà, ýèðèø ãÿòè-

úèäàëÿ; Éà ùàããûíû àë, éà ÿáÿäè þë, ëàìÿùàëÿ!

Ú.Úàááàðëû.

ËÀÌßÊÀÍ

ñèô. [ÿð.] êëàñ. Ìÿêàíñûç, éåðè,

ìÿêàíû îëìàéàí. Âÿòÿíäÿí àéðû äöøöá èíäè

ëàìÿêàí (ç.) þëöðÿì. Õ.Íàòÿâàí.

ËÀÌßÇÙßÁ

ñèô. [ÿð.] Ìÿçùÿáñèç, äèíñèç,

Àëëàùñûç. // Èñ. ìÿíàñûíäà. [Ùàúû Ñÿìñàì:]

Ìÿí áó ëàìÿçùÿáëÿðèí ùÿð áèðèíèí áàøûíà îí

òöìÿí âåðÿúÿéÿì. Ï.Ìàêóëó. // Ñþéöø ìÿãà-

ìûíäà èøëÿíèð. [Êÿðáÿëàéû:] Ïÿðâÿðäèýàðà, ..

èêèíúè, áàøûìà òÿíáÿêè îéóíó à÷äû, îíó áî-

øàäûì, áó äà ìöðòÿä ãûçû, ëàìÿçùÿá ãûçû.

×ÿìÿíçÿìèíëè. 

Ëàìÿçùÿá îëìàã – äèí-

äÿí ÷ûõìàã, äèíè åòèãàäëàðà èíàíìàìàã, îí-

ëàðà øÿêê åòìÿê. [Ãóðáàí óñòà Çåéíàëà:] Óñòà,

áèðèñè .. ëàìÿçùÿá îëäó, ùå÷ áèð øåéÿ ãàéûìëûüû

îëìàäû, ÷ÿòèíäè îíó èíàíäûðìàã. Ú.Ìÿììÿä-

ãóëóçàäÿ. [Êèòàáïàéëàéàí:] Éÿãèí Ìèðçÿ Ôÿ-

òÿëè, íåúÿ êè, þçö ëàìÿçùÿá îëóá, Àëëàùûí éî-

ëóíäàí ÷ûõûá. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

241

ËÀËßÇÀÐ

ËÀÌßÇÙßÁ

ËÀÌÈÑß

èñ. [ÿð.] Òîõóíìàãëà ùèññ åòìÿ.

..Áèð ÷îõ êàðëàðäà, êîðëàðäà éöêñÿê èéáèëìÿ,

ëàìèñÿ ùÿññàñëûüûíûí îëäóüó ìÿëóìäóð.

Ì.Ìÿùÿððÿìîâ.

ËÀÌÏÀ

èñ. [ôð.] 1. Ìöõòÿëèô íþâ âÿ ãóðó-

ëóøëó, èøûã âåðÿí úèùàç. Íåôò ëàìïàñû. Îíëóã

ëàìïà. Øàðëû ëàìïà. – [Ìóðàä] ÿëèíè ãîëòóã

úèáèíÿ ñàëûá äÿôÿëÿðëÿ îõóäóüó ìÿêòóáó àëäû.

Ëàìïà èøûüûíäà òÿêðàð îõóìàüà áàøëàäû.

Ñ.Ùöñåéí.  Åâèí îðòàñûíäà äöçöëìöø èêè-ö÷

îòóçëóã ëàìïàíûí èøûüû åâè äàùà äà ýöìðàù-

ëàøäûðìûøäû. Ù.Ñàðàáñêè. // á à õ ëàìïî÷êà.

Öñòö è÷êè âÿ ìÿçÿëÿðëÿ äîëó áèð ìàñà, öçÿ-

ðèíäÿ åëåêòðèê ëàìïàñû. Ù.Úàâèä.

2. õöñ. Ìöõòÿëèô èñòåùñàë ïðîñåñëÿðèíäÿ èñ-

òèôàäÿ åäèëÿí èøûãâåðÿí âÿ éà ãûçäûðûúû úèùàç.

Ëåùèìëÿìÿ ëàìïàñû. Åëåêòðîí ëàìïàñû. Ìÿäÿí

ëàìïàñû.

ËÀÌÏÀÚÛÃ

èñ. Êè÷èê ëàìïà, áàëàúà ëàìïà.

ËÀÌÏÀÖÑÒÖ

èñ. Ëàìïàíûí öñòöíÿ êå÷èðè-

ëÿí, ñàëûíàí øàð, þðòöê âÿ ñ.

ËÀÌÏÎ×ÊÀ

[ðóñ. ëàìïà ñþç. êè÷.] Åëåê-

òðèê ëàìïàñû. Áèð àíäà áöòöí ÿòðàôäà éöçëÿðëÿ

ëàìïî÷êà éàíäû. Ì.Èáðàùèìîâ. Ðöõñàðÿ ëàì-

ïî÷êàíû ÿëëÿøäèðäè, îíóí è÷ÿðè òåëëÿðèíèí ãûðûë-

ìûø îëäóüóíó ýþðäö. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ËÀÍÄØ