ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û

ÓÉ

[ðóñ.] òàð. ×àð Ðóñèéàñûí-

äà: àøàüû ðöòáÿëè ïîëèñ õèäìÿò÷èñè, ïîëèñ íÿ-

ôÿðè. Àõûðû ëàï íàÿëàú ãàëûá ýåòäèì áèð ãîðî-

äîâîé ÷àüûðäûì, îüëàíû äþéÿ-äþéÿ ÷ûõàðòäû

åøèéÿ. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. [Ýöëúàùàí:] À

êèøè, éîõñà .. ãîðîäîâîéäàí ãîðõóá þçöíö

áó ýöíÿ ñàëûðñàí? Í.Âÿçèðîâ.  Ïðèñòàâ èçí

èñòÿìÿäÿí è÷ÿðè ýèðèá [áèðáàøà] éàòàüà éà-

õûíëàøàðàã, àðõàñûíúà ýÿëÿí ãîðîäîâîéóí

áèðèñèíÿ áóéóðäó: – Äþøÿéè ñþê!.. Ù.Íÿçÿðëè.

ÃÎÐÓÃ

èñ. 1. Òÿáèè-òàðèõè ÿùÿìèééÿòè îëàí

áèòêè, ùåéâàí âÿ ñ. úèíñëÿðèíè ãîðóéóá ñàõëà-

ìàã ìÿãñÿäè èëÿ ùþêóìÿò òÿðÿôèíäÿí õöñóñè

ìöùàôèçÿ àëòûíà àëûíìûø éåð, ìåøÿ âÿ ñ.

2. ßêèëìèø éåðëÿð (ÿêèí, áîñòàí, òàðëà, îò-

ëàã âÿ ñ.). ..Úþêÿ àüàúëàðûíûí ãîðóãëàðäà,

òàðëàëàðäà áè÷èëìèø òÿçÿ îòëàðûí ýþçÿë ÿòðè ..

áèð-áèðèíÿ ãàðûøàðàã îáàéà áàøãà áèð ðÿíý,

áàøãà áèð øÿêèë âåðèðäè. À.Øàèã. Èëõû ãîðóã-

äàí ãàéûäûðäû. È.ßôÿíäèéåâ.

3. Êå÷ìèøäÿ: èñòèôàäÿ åäèëìÿñè ãàäàüàí

îëóíìóø ìöëêÿäàð éåðëÿðè. Úàíûì, ìÿí äÿ ãà-

÷ûðàì. Àðûüûí íÿ èøè âàð ãîðóãäà, âóðàëàð ãûë-

÷àñû ñûíà. Í.Âÿçèðîâ. [Ýöëñÿíÿì:] Ýóéà ãûçûë

èíÿê àüàíûí ãîðóüóíà ýèðìèø. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

4. Ãàðîâóë, êåøèê. [Áÿäèðíèñÿ] ÿðèíèí ãî-

ðóãäàí ãàéûòìàñûíû ýþçëÿìÿäè; ãàïûíûí àü-

çûíà áèð ãûôûë âóðóá, èñïîëêîìóí èäàðÿñèíÿ

ýåòäè. Ìèð Úÿëàë.

◊ Ãîðóã îëìàã – ãàäàüàí îëìàã, éàñàã

îëìàã. Èëéàñ áó ýöí ìåøÿíèí ãîðóã îëäó-

üóíó áèëìèðäè. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÃÎÐÓÃ×Ó

èñ.  ßêèí, òàðëà, ìåøÿ, áîñòàí

âÿ ñ. ãàðîâóë÷óñó; ýþçÿò÷è, ìöùàôèçÿ÷è. [Ãÿ-

ìÿð:] Áàáà, òÿçÿ ãîðóã÷óíó àïàðûì, áîñòàíà

áóðàõûì. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. Áàðõóäàðûí éàõøû èø-

ëÿðèíäÿí äàíûøûëàí ñþçëÿð ãîðóã÷ó Àüàíûí àð-

âàäû Áÿäèðíèñÿíèí ãóëàüûíà ÷àòäû. Ìèð Úÿëàë.

ÃÎÐÓÃ×ÓËÓÃ

èñ.  Ãîðóã÷ó âÿçèôÿñè,

ãîðóã÷óíóí ïåøÿñè, èøè.

ÃÎÐÓÃ-ÃÀÉÒÀÃ

èñ. äàí. Ùÿää-ùöäóä,

÷ÿð÷èâÿ, ÿäÿá äàèðÿñè, íÿçàêÿò.

ÃÎÐÓÃ-ÃÀÉÒÀÃÑÛÇ

ñèô. âÿ çÿðô Ùÿää-

ùöäóä áèëìÿéÿí, äàíûøûüûíû, ùÿðÿêÿòèíè áèë-

ìÿéÿí; ÿäÿáñèç, íÿçàêÿòñèç. Î, ãûçûøäûüû âàõò

.. ãîðóã-ãàéòàãñûç äàíûøûðäû. ß.ßáöëùÿñÿí.

ÃÎÐÓÌÀ

“Ãîðóìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÐÓÌÀÃ

ô. 1. Ùöúóìäàí, òÿùëöêÿäÿí,

çÿðáÿäÿí, äöøìÿíúÿ ãÿñäëÿðäÿí âÿ ñ.-äÿí

ìöùàôèçÿ åòìÿê, ìöäàôèÿ åòìÿê, òÿùëöêÿñèç-

ëèéèíè òÿìèí åòìÿê. Âÿòÿíè ãîðóìàã. Þëêÿ-

íèí ùöäóäëàðûíû ãîðóìàã. – [Éàñàâóëáàøû] ..

òåç-òåç àòûíû ñöðöá îüëó èëÿ [àòàíûí] àðàñûíà

ýèðèð, ýóéà þçöíö ñèïÿð åäèá îíó îüëóíäàí

ãîðóéóðäó. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

2. Ïèñ, çÿðÿðëè âÿ éà èñòÿíèëìÿç áèð øåéèí

òÿñèðèíäÿí ìöùàôèçÿ åòìÿê. Õÿñòÿëèêëÿðäÿí

ãîðóìàã. Áàøûíû ýöíäÿí ãîðó! Óøàüû ñî-

éóãäàí ãîðóìàëû. Ãóøëàðû ñåâìÿê, îíëàðû

ãîðóìàã ùÿð áèð ìÿêòÿáëèíèí áîðúóäóð.

// Öìóìèééÿòëÿ, ìöùàôèçÿ åäèá ñàõëàìàã.

[Ñÿðèééÿ õàëà] óøàãëàðûí ýÿëÿúÿéèíè äöøöíÿ-

ðÿê éàõàñûíäà ýèçëÿòäèéè .. ïóëó áèð ñèðð êèìè

ãîðóìàüû ãÿðàðà àëäû. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÃÎÐÓÍÌÀ

“Ãîðóíìàã”äàí

ô.èñ.

Ãîðóíìà òÿäáèðëÿðè.

ÃÎÐÓÍÌÀÃ

1. ãàéûä. Ùöúóìäàí, çÿðáÿ-

äÿí âÿ ñ.-äÿí þçöíö ãîðóìàã, þçöíö ìöäàôèÿ

åòìÿê. Äöøìÿíäÿí ãîðóíìàã. // Þçöíö ýþç-

ëÿìÿê, þçöíö ìöùàôèçÿ åòìÿê, ñàõëàìàã.

Ãðèïäÿí ãîðóíìàã. Éàüûøäàí ãîðóíìàã.

2. “Ãîðóìàã”äàí ìÿúù.

ÃÎÐÓÒ

á à õ ãîâóò. ..Äóìàäà äàíûøìàã

íèéÿ ëàçûìäû? Î ãÿäÿð îðàäà ÷ÿðÿí-ïÿðÿí

äàíûøàí âàð êè, ùå÷ àüûçëàðûíà ãîðóò âåðÿí

éîõäóð. “Ìîë. Íÿñð.”

ÃÎÐÓÉÓÚÓ

ñèô. Áèð øåéäÿí ãîðóéàí, áèð

øåéèí ãàáàüûíû àëàí, ñàõëàéàí, ìöùàôèçÿ åäÿí.

Ãîðóéóúó òÿäáèðëÿð. Ãðèïäÿí ãîðóéóúó äÿð-

ìàíëàð. Ãîðóéóúó ýþçëöê. Ñåëäÿí ãîðóéóúó

ñÿäëÿð. Ãîðóéóúó ìåøÿ çîëàãëàðû. // èñ. Ãîðó-

éàí ìåõàíèçì, úèùàç, ãóðüó âÿ ñ.

ÃÎØÀ

1. ñèô. Úöò, èêè äÿíÿ, áèð úöò. Ãîøà

ãàëà ãàïûñû. Ãîøà áóéíóç. Ãîøà òèð. // Éàí-

éàíà äóðàí. Ùÿòÿì ãîøà ãàðàüàúûí äèáèíÿ

äöøÿí êþëýÿéÿ áàõûðäû. ß.ßáöëùÿñÿí.

2. çÿðô Èêèñè áèð éåðäÿ, èêèñè éàí-éàíà; áèðýÿ,

áÿðàáÿð, áèðëèêäÿ, áèð éåðäÿ. Áèç îðàéà ãîøà

ýåòäèê. – Ðöõñàðÿ ùå÷ áèð âÿúùëÿ Ðèçâàíëà

184

ÃÎÐËÀÒÌÀÃ

ÃÎØÀ

Òàìàðàíûí ãîøà ýÿçìÿê õÿáÿðèíè öðÿéèíÿ

ñûüûøäûðà áèëìèðäè. Ñ.Ðÿùèìîâ.

3.  ñàé. Èêè. Ãîøà ãàðäàø. Ãîøà áàúû. –

Éàâàø-éàâàø áþëìÿëÿðèí ãîøà àäàìëûã ñÿí-

ýÿðëÿðè öìóìè áèð ÿëàãÿ éîëó èëÿ áèðëÿøìÿéÿ

áàøëàéûðäû. ß.ßáöëùÿñÿí. // ßêèç, áèð éåðäÿ

äîüóëìóø.

ãîøà-ãîøà çÿðô  Úöò-úöò, èêè-èêè. Ãîøà-

ãîøà ýÿçìÿê. Ãîøà-ãîøà äóðìàã. – Ýöëáàëà

âÿ Àáäàë àøûãëàðû ñÿäÿôÿ òóòóëìóø ñàçëàðûíû

äûíãûëäàäàðàã ãîøà-ãîøà êàëëàéûíûí áó

áàøûíäàí î áàøûíà ýåäèð, ýàù äóðóá áàéàòû

äåéèð, ýàù ñöçöðäöëÿð. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

ÃÎØÀÀÒËÛ

ñèô. Áèð úöò àò ãîøóëìóø, èêèàòëû.

Ãîøààòëû ôàéòîí.

ÃÎØÀÁÓÒÀ

èñ. Ãîøà áóòàëàð øÿêëèíäÿ îëàí

íàõûø. Ãàáëàðûí ùàìûñû ùÿíäÿñè âÿ íÿáàòè íà-

õûøëàðëà áÿçÿíÿðäè. Îíëàðûí öçÿðèíäÿ ÿí ÷îõ

ö÷áóúàã, ýöë, ãîøàáóòà âÿ ìöõòÿëèô õÿòëÿðäÿí

äöçÿëäèëìèø íàõûøëàðà òÿñàäöô åäèëèð. Òÿðëàíîâ.

ÃÎØÀÁÓÉÍÓÇ(ËÓ)

ñèô. Úöòáóéíóçëó, úöò

áóéíóçó îëàí. Ãîøàáóéíóçëó þêöç. – Ãîøà-

áóéíóç áó êå÷è; Î ñàéûëûð ôåðìàäà; Ãîéóí-

ëàðûí åðêÿúè. Ì.Äèëáàçè.

ÃÎØÀÚÈÁËÈ

ñèô. Ãîøà úèáè îëàí, ïàëòàðûíûí

ùÿð èêè òÿðÿôèíäÿ úèáè îëàí. Äèëìàí .. ùÿìèøÿ

ãîøàúèáëè ôðåí÷ ýåéìÿéè ñåâÿí óúàáîéëó áèð

àäàìäû. Ì.Ùöñåéí.

ÃÎØÀÄÛÐÍÀÃËÛ

ñèô. çîîë. Ãîøà äûðíàüû

îëàí.

ÃÎØÀÄÛÐÍÀÃËÛËÀÐ

úÿì çîîë. Åéíè äÿ-

ðÿúÿäÿ èíêèøàô åòìèø ãîøà äûðíàüû îëàí ìÿ-

ìÿëè ùåéâàíëàð äÿñòÿñè.

ÃÎØÀÄÎÄÀÃ

ñèô.  Öñò äîäàüû éàðûã îëàí

(äÿâÿ, äîâøàí âÿ á.ê. ùåéâàíëàð ùàããûíäà).

ÃÎØÀÝÞÐßÍ

ñèô. äàí. ×àø, ÷ÿïýþç, áèð

øåéè èêè ýþðÿí.

ÃÎØÀÝÞÐÌß

èñ. äàí. ×àøëûã, ÷ÿïýþçëöê;

áèð øåéè èêè ýþðìÿêäÿí èáàðÿò ýþç íþãñàíû.

ÃÎØÀÃ

çÿðô  Ãîøà ùàëäà, èêèñè áèð éåðäÿ

îëäóüó ùàëäà, áèðýÿ.

ÃÎØÀÃÀÍÀÄ(ËÛ)

ñèô. 1. Úöò ãàíàäû îëàí,

èêè ãàíàäû îëàí. Ãîøàãàíàäëû òÿééàðÿ.

2. Èêè òàéäàí èáàðÿò îëàí. Ãîøàãàíàä ãàïû.

ÃÎØÀËÀÌÀ

“Ãîøàëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎØÀËÀÌÀÃ

ô. 1. Èêèëÿìÿê, èêè åëÿìÿê.

2. Úöò ãîéìàã, èêè øåéè éàí-éàíà ãîé-

ìàã, úöòëÿøäèðìÿê. ..Çåéüÿì èñÿ ÿëëÿðèíè ãî-

øàëàéûá ÷ûðòûã ÷àëûðäû. Ñ.Ðÿùèìîâ.

3.  îâ÷. Éåðÿ ãîíìóø âÿ éà ó÷àí ãóøëàðû

íèøàíà àëàðàã èêèñèíè áèð àòûìäà âóðìàã.

ÃÎØÀËÀÍÌÀÃ

á à õ ãîøàëàøìàã.

ÃÎØÀËÀØÄÛÐÛËÌÀ

“Ãîøàëàøäûðûëìàã”-

äàí ô.èñ.

ÃÎØÀËÀØÄÛÐÛËÌÀÃ

ìÿúù.  Ãîøà åäèë-

ìÿê, úöò åäèëìÿê; èêèëÿøäèðèëìÿê, úöòëÿøäè-

ðèëìÿê.

ÃÎØÀËÀØÄÛÐÌÀ

“Ãîøàëàøäûðìàã”äàí

ô.èñ.

ÃÎØÀËÀØÄÛÐÌÀÃ

ô.  Ãîøà åòìÿê, úöò

åòìÿê; èêèëÿøäèðìÿê, úöòëÿøäèðìÿê; úöò-úöò

åòìÿê, úöò-úöò ãîéìàã. // á à õ ãîøàëàìàã

2-úè ìÿíàäà. Çàáèò ùå÷ ñþç äåìÿäè, àíúàã

áèð ÿñýÿð êèìè ùÿðáè âÿçèééÿò àëäû âÿ àéàãëà-

ðûíû ãîøàëàøäûðàðàã äþíöá ýåòäè. Ì.Ñ.Îðäó-

áàäè. [Íÿðèìàí] øÿùàäÿò áàðìàüûíû áèð-

áèðèíÿ ãîøàëàøäûðûá éàí-éàíà éàçûëàí êÿë-

ìÿëÿðè ýþñòÿðäè. Ìèð Úÿëàë. [Íÿíÿãûç] Ðèç-

âàíû âÿ Ðöõñàðÿíè ýþçëÿðè ãàáàüûíäà ãîøà-

ëàøäûðûð, õÿéàëûíäà ýÿëÿúÿê ýþçÿë íÿâÿëÿðè èëÿ

èíäèäÿí þéöíöðäö. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÃÎØÀËÀØÌÀ

“Ãîøàëàøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎØÀËÀØÌÀÃ

ô. Ãîøà îëìàã, úöò îëìàã;

úöòëÿøìÿê, èêèëÿøìÿê. // Áèð-áèðèíÿ éàíàøû

îëìàã, áèð-áèðèíèí éàíûíäà äóðìàã. Èêè éîë-

äàø ãîøàëàøûá ýåäèðëÿð.

ÃÎØÀËÀÒÌÀ

“Ãîøàëàòìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎØÀËÀÒÌÀÃ

èúá. 1. Áèð øåéè èêèëÿøäèðò-

ìÿê, úöòëÿøäèðòìÿê, ãîøà âÿ òàéëû åòäèðìÿê.

2. Éàí-éàíà ãîéäóðìàã, áèð-áèðèíÿ éà-

íàøäûðìàã.

ÃÎØÀËÖËß

èñ. Èêè ëöëÿñè îëàí òöôÿíý, éà

òàïàí÷à. [Ãÿìÿð:] Ïèðè áàáà ìåøÿéÿ ýèð-

äèêäÿ ãàðøûìûçà äîâøàí ÷ûõäû. Áóíó ýþðäöêäÿ

Øÿìñè áÿé íÿçàêÿòëÿ ãîøàëöëÿñèíè ÷èéíèíäÿí

÷ûõàð(äû).. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. Î, ìàøûíûí äàéàí-

ìàñûíû ýþçëÿéèá, ãîøàëöëÿíèí òÿòèéèíè ýåðèéÿ

÷ÿêäè. Ì.Ùöñåéí. // ñèô. Èêè ëöëÿñè îëàí. Ãî-

øàëöëÿ òöôÿíý.

ÃÎØÀÑßÑËÈ

ñèô. äèë÷. Éàí-éàíà èêè ñÿñëè

îëàí. Ãîøàñÿñëè ñþç.

ÃÎØÀØÄÛÐÌÀÃ

ô.  Ãîøà ÷àïìàã, ãà÷ûø-

äûðìàã, éàðûøäûðìàã (àòëàðû). [Èñðàôèë] éàøëû âÿ

òÿúðöáÿëè ìèíèúèëÿðëÿ àò ãîøàøäûðìàüû áåëÿ

áàúàðûðäû. Ì.Ùöñåéí.

ÃÎØÀØÌÀÃ

ô. Ãîøà éöéöðìÿê, ãà÷ûøìàã,

éàðûøìàã.

185

ÃÎØÀÀÒËÛ

ÃÎØÀØÌÀÃ

ÃÎØÀÉÀÐÏÀÃ

èñ. 1. Áèòêèíèí éåíèúÿ ýþ-

éÿðÿðÿê ãîøà éàðïàã à÷ìàñû. 

Ãîøàéàð-

ïàã îëìàã – éåíèúÿ ýþéÿðìÿê, úöúÿðìÿê,

èëê ãîøà éàðïàüû ýþðöíìÿê. Ïàìáûã ãîøà-

éàðïàã îëàíäà áåúÿðìÿ èøëÿðè ãûçüûí ýå-

äèðäè. ß.Âÿëèéåâ.

2. ôîëê. Èêè ìèñðàäàí èáàðÿò õàëã øåðè ôîð-

ìàñû.

ÃÎØÀÉÅËßÍ

ñèô. ìÿù. Ãîøà ùàøèéÿëè, úöò-

ùàøèéÿëè. Áàøûíà àëòäàí áàëàúà èïÿê äÿñìàë

þðòäö, ñîíðà ãîøàéåëÿí ãàðà èïÿê êÿëàüàéûíû

áàüëàäû. ß.Âÿëèéåâ.

ÃÎØÀÉÅËÊßÍ(ËÈ)

ñèô.  Èêè éåëêÿíè îëàí,

úöòéåëêÿíëè. Ãîøàéåëêÿíëè ãàéûã.

ÃÎØÄÓÐÌÀ

“Ãîøäóðìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎØÄÓÐÌÀÃ

“Ãîøìàã”äàí èúá. Þêöç-

ëÿðè êîòàíà ãîøäóðìàã. Àòëàðû àðàáàéà ãîø-

äóðìàã. Âàãîíëàðû ïàðîâîçà ãîøäóðìàã. –

[Øÿìñè áÿé:] Àíà, ñèç äÿ ùàçûð îëóí, ìÿí äÿ

ýåäèì ôàéòîíó ãîøäóðóì. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

ÃÎØÄÓÐÓËÌÀ

“Ãîøäóðóëìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎØÄÓÐÓËÌÀÃ

“Ãîøäóðìàã”äàí ìÿúù.

ÃÎØÃÓ

èñ.  Àðàáàéà âÿ ñ.-éÿ ãîøóëàí àò

âÿ áàøãà ùåéâàí. Ìèíèê àòûíäàí äà àðòûã ãîø-

ãó àòûíû ìÿí õåéëè äîñò òóòàðàì. Ú.Ìÿììÿä-

ãóëóçàäÿ. 

Ãîøãó ãöââÿñè (ùåéâàíû) –

àðàáàéà âÿ ñ.-éÿ ãîøóëàí àò âÿ ñ. ùåéâàí.

Íÿãëèééàò âÿ êÿíä òÿñÿððöôàò èøëÿðèíèí ýåíèø

ìèãéàñäà ìåõàíèêëÿøäèðèëìÿñèíÿ áàõìàéà-

ðàã, õàëã òÿñÿððöôàòûíäà úàíëû ãîøãó ãöââÿ-

ñèíèí, õöñóñÿí, àòûí ðîëó ìöùöì îëàðàã ãàë-

ìàãäàäûð. Ñÿòòàðçàäÿ. Ãîøãó ëÿâàçèìàòû –

àòëàð âÿ éà áàøãà ùåéâàíëàðû àðàáàéà âÿ ñ.-éÿ

ãîøìàã ö÷öí ýÿðÿê îëàí ëÿâàçèìàò.

ÃÎØÃÓËÀÍÌÀ

“Ãîøãóëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎØÃÓËÀÍÌÀÃ

ô. Ãîðõóá ùöðêìÿê, íà-

ðàùàò îëìàã, òÿøâèøÿ äöøìÿê, ãîðõóäàí òèòðÿ-

ìÿê. Êþïÿê äÿ äÿðÿíèí äèáèíäÿí êå÷ÿí äÿâÿ

êàðâàíûí çÿíý ñÿñëÿðèíè äèíëÿéÿ-äèíëÿéÿ ãîø-

ãóëàíûð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÃÎØÌÀ

1

1. “Ãîøìàã”äàí ô.èñ.

2. ñèô. Ãîøóëàí, þçö ùÿðÿêÿò åäÿ áèëìÿéÿí.

Ãîøìà èíâåíòàð. Ãîøìà âÿðäÿíÿëÿðè òðàêòîð

éåäÿêëÿéèð.

3. ñèô.  Áèð-áèðèíÿ ãîøóëàí, áàüëàíàí, áèð-

ëÿøäèðèëÿí.

ÃÎØÌÀ

2

èñ. ãðàì. Ìöñòÿãèë ìÿíàñû îë-

ìàéûá, íèòã ùèññÿëÿðèíäÿí ñîíðà ýÿëèá ìöõ-

òÿëèô ìöíàñèáÿò áèëäèðÿí êþìÿê÷è ñþç; ìÿñ.:

ýþðÿ, þòðö, áàøãà.

ÃÎØÌÀ

3

èñ. ÿäÿá. Ùÿð áÿíäè äþðä ìèñðà-

äàí èáàðÿò ëèðèê øåèð ôîðìàñû. Âàãèôèí ãîøìà-

ëàðû. Àøûã ßëÿñýÿðèí ãîøìàëàðû. – Ìÿí ñÿíè

ýþðìöøÿì îí áåø èë ÿçÿë; Äèëèíäÿ áèð ãîøìà,

áèð äÿðäëè ãÿçÿë. Ñ.Âóðüóí.

ÃÎØÌÀÃ

1

ô.  1. Àðàáàíû âÿ ñ.-íè ÷ÿêèá

àïàðìàã ö÷öí àòû âÿ áàøãà ãîøãó ùåéâàíëà-

ðûíû õöñóñè ñóðÿòäÿ àðàáàéà âÿ ñ.-éÿ áàü-

ëàìàã.  Þêöçëÿðè êîòàíà ãîøìàã. Àðàáàéà

äþðä àò ãîøäóëàð. Øèìàëäà êèðøÿéÿ èò âÿ éà

ìàðàë ãîøóðëàð. – [Ôàéòîí÷ó:] Ñÿíèí õàòèðèí

ö÷öí ãûðõ éåääè ìàíàòà ãîøàðàì. ß.Ùàãâåð-

äèéåâ. Ïàéûçûí ÿââÿëèíäÿí Íóðÿääèí àðàáàñûíû

ãîøóá, øÿùÿðÿ êèðàéÿ÷èëèéÿ ýåòäè. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

2. Èëèøäèðìÿê, áÿíä åòìÿê, áàüëàìàã. Ãà-

òàðà ÿëàâÿ âàãîí ãîøìàã. Âàãîíëàðû ïàðî-

âîçà ãîøìàã. Êîòàíû òðàêòîðà ãîøìàã.

3. Áèðëÿøäèðìÿê, ãàòìàã. Ìÿí äÿ ãîøäóì

ñÿñèìè; Áó ýÿíúëèéèí ñÿñèíÿ. ß.Úàâàä.

4. Úÿëá åòìÿê, áèð èøèí èøòèðàê÷ûñû åòìÿê.

Ñèç âàðëû êîëõîçëàðû áó èøÿ ãîøóí! Ãîéóí

êÿíäèìèç øÿùÿðÿ ÷àòñûí! Ñ.Ðÿùèìîâ.

5. Áèðýÿ, áÿðàáÿð ýþíäÿðìÿê, éàíûíúà

ýþíäÿðìÿê, éîëäàø åòìÿê. Î, Ñöëåéìàí

àäëû áèð íÿôÿðè áèçÿ ãîøäó. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

[Ñÿôè áÿé:] Áóéóðóí ýåäÿê, àäàì ãîøóì,

ñèçè õàëàíûçýèëÿ àïàðñûíëàð. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

Áàêûäà Ôèðèäóíó íþâáÿòè ÷àüûðûø÷ûëàðà

ãîøóá Òáèëèñèéÿ ýþíäÿðäèëÿð. Ìèð Úÿëàë.

6. Äöçÿëòìÿê, òÿëèô åòìÿê, äåìÿê. Ìàùíû

ãîøìàã. Äàñòàí ãîøìàã. – [Ùàúû Ðÿñóë:]

Äåéÿñÿí áó ñþçëÿðè ëàï ìÿíÿ ãîøóáëàð. Âàë-

ëàù, ìÿíèì ùàëûìà ãîøóáëàð: ùàðà ãÿäÿì

áàñäûì, õÿçàí îëäó. Ìèð Úÿëàë. Åë àøûãëàðû

èíúÿ Àçÿðáàéúàí äèëèíäÿ õàëãûìûçûí ìÿðä-

ëèêëÿðèíè òÿðÿííöì åäÿí þëìÿç äàñòàíëàð

ãîøóðäóëàð. È.ßôÿíäèéåâ.

ÃÎØÌÀÃ

2

ô.  Ýåòìÿê, áèð òÿðÿôÿ öç òóò-

ìàã, éöéöðöá ýåòìÿê. Âàõòà êè áó èçäèùàìû

ýþðäöì; Ìÿí äÿ î éåðÿ ãîøóá éöéöðäöì.

Ì.ß.Ñàáèð.  Êÿíä óøàãëàðû ÿëëÿðèíäÿ áàäéà,

ìèñ êàñà äÿðÿéÿ äîüðó ãîøóðäóëàð. À.Øàèã.

Àçàúûã êå÷ìÿäÿí úÿñóð èíñàíëàð; Ãîøäó èø

áàøûíà, òÿðïÿíäè øÿùÿð. Ñ.Âóðüóí.

ÃÎØÓËÀÍ

ô.ñèô. Þçö ùÿðÿêÿò åäÿ áèëìÿ-

éÿí, áàøãàñû èëÿ áèðëÿøäèðèëÿí; ìîòîðñóç.

186

ÃÎØÀÉÀÐÏÀÃ

ÃÎØÓËÀÍ

Ãîøóëàí òðàìâàé âàãîíó (ìîòîðëó âàãîíà

ãîøóëàí ìîòîðñóç âàãîí).

ÃÎØÓËÌÀ

“Ãîøóëìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎØÓËÌÀÃ

ô.  1. “Ãîøìàã”äàí ìÿúù.

Àòëàð àðàáàéà ãîøóëìóøäóð. Ôàéòîí ãîøóë-

ìóøäóð. Âàãîíëàð ïàðîâîçà ãîøóëäó.

2. ò-ñèç. Áèðëÿøìÿê, ãàðûøìàã, äàõèë îëìàã,

áèð èøèí èøòèðàê÷ûñû îëìàã. Ôÿùëÿëÿðèí äàùà äöç-

ýöí ôÿíä èøëÿòäèêëÿðèíè ýþðÿí éàíüûí àëàéû äà

îíëàðà ãîøóëäó. Ì.Ùöñåéí. Ïàéûçäà [Øàìà-

ìà]  äà àíàñûíà ãîøóëóá ïàìáûã éûüûðäû.

È.ßôÿíäèéåâ. // Øÿðèê îëìàã, ðàçû îëìàã, ãÿ-

áóë åòìÿê. Éîëäàø ñÿäð, úàâàíëàð äåéÿíÿ ìÿí

äÿ ãîøóëóá ãîë ãîéà áèëÿðÿììè? Ìèð Úÿëàë.

3.  ò-ñèç. Éîëäàø îëìàã, áèðëÿøìÿê, ÿëàãÿ

ñàõëàìàã. [Ìÿñìÿ:] Õÿñòÿõàíàéà ýåòìÿéÿ

öðÿéèì ýÿëìèðäè. Íÿùàéÿò, áèð ýöí òàíûø áèð

ãàäûíà ãîøóëóá îðàéà ýåòäèì. Ñ.Ùöñåéí.

4. Ìÿøüóë îëìàüà áàøëàìàã, ïèñ èø äà-

ëûíúà ýåòìÿê. [Íà÷àëíèê:] Ñÿí ìÿíèì ìÿñ-

ëÿùÿòèìè åøèòìÿéèá, éåíÿ éàìàí èøÿ ãîøóë-

äóí. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

5. ò-ñèç. Ãàðûøìàã, ìöäàõèëÿ åòìÿê. [Ìÿ-

øÿäè Ãóðáàí:] Ñÿíëèê íÿ âàð êè, áó èøÿ ãîøó-

ëóðñàí? Ñÿí íÿ÷èñÿí? Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.  Î,

ùå÷ þçöíöí äÿ õÿáÿðè îëìàäàí ñþùáÿòÿ ãî-

øóëìóøäó. ß.ßáöëùÿñÿí.

◊ Ãîøóëóá ãà÷ìàã (ýåòìÿê) – êþùíÿ

ìÿèøÿòäÿ: àòà-àíàñûíûí ðàçûëûüû âÿ õÿáÿðè îë-

ìàäàí, ãûçûí ñåâäèéè îüëàíûí åâèíÿ ýåòìÿñè.

[Ñîíà õàíûì:] Ìÿí òîé èñòÿìèðÿì. Åëÿ

òîéñóç ýåäÿúÿéÿì. Ãîøóëóá ãà÷àí .. áèð ìÿí

äåéèëÿì; ýöíäÿ éöçö ãîøóëóá ãà÷ûð.

Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.  Ýöëïÿðèíèí êþíëö ÿìèñè

îüëóíäà èäè. Îíà ýþðÿ îíà ãîøóëóá ãà÷ìàã

èñòÿéèðäè.  Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. [Ìÿùÿððÿì:] Ìÿí

ñÿíèí éåðèíÿ îëñàì, Úàùàíýèð, ÿùâàëàòû äöç

Ðöñòÿì áÿéèí þçöíÿ äåéÿðÿì âÿ ãàíäûðàðàì

êè, ãûçûí Ðÿøèä áÿéè äîüðàéàí Ùåéäÿð áÿéèí

îüëóíà ãîøóëóá ãà÷ìàã èñòÿéèð, îíäà

áÿëêÿ... Í.Âÿçèðîâ.

ÃÎØÓÍ

èñ. Áèð äþâëÿòèí íèçàìè ùÿðáè ãöâ-

âÿëÿðè âÿ éà îíëàðûí áèð ùèññÿñè. Ïèéàäà ãî-

øóí. Íèçàìè ãîøóí. Ãàðûøãàíûí ñàéû âàð èäè,

ãîøóíóí ñàéû éîõ èäè. – Ãàëàíûí ùÿð éàíûíû

ãîøóíëàð áöðöìöøäö. Ì.Ùöñåéí. [Ãóëäóð-

áàøû]  ìþùêÿì òàïøûðäû êè, ãîøóíóí áàøûíäà

ýÿëÿúÿê Ãàçàíõàíà âÿ áÿéëÿðÿ ìöãàâèìÿò

ýþñòÿðìÿéèá áóðàõñûíëàð. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

// ìÿú. ×îõëóã, èçäèùàì ìÿíàñûíäà.

◊ Ãîøóí ÷ÿêìÿê – ùöúóì åòìÿê, ìö-

ùàðèáÿéÿ áàøëàìàã. Ñóðõàé õàí äà ùÿð ìÿ-

ãàìäà Êîðîüëóíóí öñòöíÿ ãîøóí ÷ÿêÿðäè êè,

ãàðäàøûíûí ãàíûíû àëñûí, àììà èýèä Êîðîü-

ëóéà áàòà áèëìÿçäè. (Íàüûë).

ÃÎØÓÍÊÅØÄÈ

èñ.  Äàâà, äþéöø, âóðóø.

[Àðâàä:]  Âàé, âàé, âàé! À êèøè, áó íÿ öñò-

áàøäûð, áó íÿ ÿë-àéàãäûð .. ãîøóíêåøäèäÿí,

äàâàäàí ýÿëèðñÿí íÿäèð? Ù.Ñàðàáñêè.

ÃÎØÓÍÊÅØËÈÊ

èñ. êþùí. Ãîøóí òîïëàìà,

ñÿôÿðáÿðëèê, áèð þëêÿéÿ ãàðøû ìöùàðèáÿéÿ ùà-

çûðëàøìà; ùÿðáè ñÿôÿð, ùÿðáè éöðöø. [Ôÿõðÿä-

äèí áÿé:] Ãîøóíêåøëèêäÿ åëÿ äîëàíìàçëàð êè,

áèç áó íå÷ÿ ýöíäöð äîëàíûðûã. Í.Âÿçèðîâ.

[Âàãèô:]  Áó ãÿäÿð ãîøóíêåøëèê ùÿì õàíûí

õÿçèíÿñèíÿ çèéàíäûð, ùÿì äÿ åë âÿ îáàéà.

×ÿìÿíçÿìèíëè. 

Ãîøóíêåøëèê åëÿìÿê (åò-

ìÿê) – ãîøóí ÷ÿêèá äàâà åëÿìÿê; öìóìèé-

éÿòëÿ äàâà åëÿìÿê, äàâà àõòàðìàã, âóðóø-

ìàã èñòÿìÿê. Ìèð Úöìÿ èðÿëèëÿéÿðÿê ßëè äà-

éûéà äåäè: – Áàëàì, ñÿí êè ãîøóíêåøëèê åëÿ-

éèðñÿí. Ï.Ìàêóëó.

ÃÎØÓØÌÀ

“Ãîøóøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎØÓØÌÀÃ

ãàðø. Áèð éåðäÿ, ùàìû áèðäÿí

ãîøìàã, ýåòìÿê, éþíÿëìÿê, éöéöðöøìÿê.

ÃÎÒÀÇ

èñ. Öñò òÿðÿôè áèð éåðÿ ãûñûëûá áàü-

ëàíìûø ñàïëàðäàí èáàðÿò ñà÷àãëû áÿçÿê. Ìèðçÿ

Ñöëåéìàí áÿé ãûðìûçû ôÿñè ãàøëàðûíûí öñòÿ ÷ÿ-

êèá, ãîòàçûíû ãàáàãäàí ñàëëàéûá, .. ñàü ÿëèíäÿ

àüàúûíû ôûðëàäà-ôûðëàäà ýÿëèð. Á.Òàëûáëû. Àäÿò

öçðÿ ôàéòîí÷óëàð àòëàðûí áîéíóíà áÿçÿêëè ãî-

òàçëàð àñìûø, îíëàðû áÿçÿìèøäèëÿð. Ì.Èáðàùè-

ìîâ. // Áó øÿêèëäÿ îëàí øåé. Ñÿôÿð, äîüðó-

äàí äà, ãûçëàðûí õîøóíà ýÿëÿíëÿðäÿí äåéèëäè.

Ôÿãÿò áàøûàøàüû, áèð îüëàíäû, .. áèð÷ÿêëÿðèíè

ãîòàç äàðàìàçäû, ãàìÿòè äÿ ìþâçóí äåéèëäè.

ß.Ùàãâåðäèéåâ.

ÃÎÒÀÇËÀÌÀ

“Ãîòàçëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÒÀÇËÀÌÀÃ

ô. Ãîòàç êèìè åòìÿê, ãî-

òàç òÿðçèíäÿ òîõóìàã, ãîòàç êèìè éóìðóëàò-

ìàã, ãîòàç áàüëàìàã.

ÃÎÒÀÇËÀÍÌÀ

“Ãîòàçëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÒÀÇËÀÍÌÀÃ

ìÿúù.  Ãîòàç áàüëàí-

ìàã, ãîòàçëà áÿçÿäèëìÿê.

ÃÎÒÀÇËÀÍÌÛØ

ô.ñèô. Ãîòàç êèìè îëìóø;

à÷ìûø.  Éàøûë êîëëàðûí öñòöíäÿ ãîòàçëàíìûø

àü ïàìáûãëàð ýåíäÿí àäàìû ÷àüûðûðäû.

187

ÃÎØÓËÌÀ

ÃÎÒÀÇËÀÍÌÛØ

ÃÎÒÀÇËÀØÌÀÃ

ô.  Ãîòàç êèìè îëìàã,

ãîòàç ùàëûíà ýÿëìÿê; à÷ìàã.

ÃÎÒÀÇËÛ

ñèô. Ãîòàçû îëàí, ãîòàç áàüëàí-

ìûø, ãîòàçëà áÿçÿíìèø. Ãîòàçëû ïÿðäÿ. Ãîòàçëû

áàéðàã. Ãîòàçëû ãàéòàí. – [Ìÿøÿäè Ìÿììÿä]

ÿëèíäÿ áàøû ãîòàçëû òÿñáåùèíè ÷åâèðÿðÿê áàã-

ãàë ßáäöëùÿñÿíèí äöêàíûíà ýÿëäè. Á.Òàëûáëû.

Õàíûì ãàðà, àüûð âÿ ãîòàçëû, ïèëÿêëè ïÿðäÿ-

ëÿðè ñàëäû. Ìèð Úÿëàë. Îíóí áàøûíûí öñòöíäÿí

äèâàðäà .. ãîòàçëû áèð ãûëûíú, ãàëõàí, éàé âÿ

ñàäàã àñûëìûøäû. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

ÃÎÒÀÇËÛÃ

èñ. Ãîòàç ö÷öí éàðàð.

ÃÎÒÈ´Ê

ñèô.  [õöñ. èñ.-äÿí] Ãîòèêàéà àèä

îëàí; ãîòèêàéà õàñ îëàí, ãîòèêà öñëóáóíäà

îëàí. Ãîòèê öñëóá. Ãîòèê îðíàìåíò. 

Ãîòèê

ùöðóôàò, ãîòèê ùÿðôëÿð, ãîòèê éàçû – õÿòëÿðè

ñûíûã, òèí-òèí øÿêèëäÿ îëàí ùÿðôëÿð, éàçûëàð

(Àëìàíèéà âÿ áÿçè áàøãà þëêÿëÿðäÿ èøëÿíèð).

Ã

ÓÒÈÊÀ

[õöñ. èñ.-äÿí] Ãÿðáè Àâðîïàíûí

îðòà ÿñð ìåìàðëûüûíäà: ÷àòìà òàü âÿ

ãöááÿëÿðè, ÷îõëó äàø îéìàëàðû âÿ áÿçÿêëÿðè,

ùÿì÷èíèí éóõàðû ãàëõäûãúà èíúÿëÿøÿí àðõè-

òåêòóðà ôîðìàëàðû èëÿ ôÿðãëÿíÿí ìåìàðëûã

öñëóáó.  Áåøáàðìàã äàüûíûí ãîòèê áèíàëàðà

îõøàéàí ÷ûëïàã ãàéàëàðû ñàô, çöìðöä ýþé-

ëÿðÿ äîüðó óúàëûðäû. Ìèð Úÿëàë.

ÃÎÒËÀÐ

úÿì òàð. Ãÿäèì àëìàí òàéôà-

ëàðûíäàí áèðè. ÛÛÛ ÿñðäÿ Ãàðà äÿíèç ñàùèë-

ëÿðèíèí úÿíóá ÷þëëÿðèíäÿêè òàéôàëàð éåíèäÿí

áèðëÿøäèëÿð, áó òàéôàëàð “ãîòëàð” àäû èëÿ ìÿø-

ùóð èäèëÿð.

ÃÎÒÌÀÍ

èñ. Òàéàéà âóðóëìàã ö÷öí êîìà

øÿêëèíäÿ éûüûëìûø îò. Áè÷èëìèø îòëàð ãîòìàí-

ëàðà âóðóëäó. Îòó òèðÿëÿðäÿ êè÷èê ãîòìàíëàð-

äà ãóðóòìàã äàùà éàõøûäûð. – Ñîíðà éóìøàã

îòëàðûí, ãîòìàíëàðûí öñòöíäÿ àòûëûá-äöøìÿéÿ,

áàüûðûøìàüà áàøëàäûã. À.Øàèã. [Àðâàäëàð]

÷îõäàí ãóðóéóá ãîòìàíëàðäà ãàëàí îòó òà-

éàëàéûðäûëàð. ß.ßáöëùÿñÿí.

ÃÎÒÌÀÍËÀÌÀ

“Ãîòìàíëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÒÌÀÍËÀÌÀÃ

ô.  Ãîòìàí øÿêëèíäÿ

éûüìàã, ãîòìàí âóðìàã. Îòó ãîòìàíëàìàã.

ÃÎÒÌÀÍËÀÍÌÀ

“Ãîòìàíëàíìàã”äàí

ô.èñ.

ÃÎÒÌÀÍËÀÍÌÀÃ

ìÿúù.  Ãîòìàí øÿê-

ëèíäÿ éûüûëìàã, ãîòìàí âóðóëìàã.

ÃÎÒÌÀÍÂÓÐÀÍ

ñèô. ê.ò. Ãîòìàí ùàëûíäà

éûüàí, êîìàëàéàí. Ãîòìàíâóðàí ìàøûíëàð.

ÃÎÒÓÐ

1. èñ. Ùåéâàíëàðäà âÿ áÿçÿí èí-

ñàíëàðäà éîëóõóúó äÿðè õÿñòÿëèéè (áó õÿñòÿ-

ëèêäÿ äÿðèäÿ õûðäà ñÿïìÿ ÿìÿëÿ ýÿëèð âÿ ÷îõ

øèääÿòëè ãàøûíìà îëóð).

2. ñèô. Ãîòóð õÿñòÿëèéèíÿ òóòóëìóø; ãîòóð-

ëó, ãîòóðó îëàí. Ãîòóð êå÷è. Ãîòóð èò. // Ñþ-

éöø ìÿíàñûíäà. [Íàìàç:] Äàùà áóðàäà áèð

“íåúÿ” éåðè éîõäóð. Ñÿí äåéÿíäÿ áèð ãîòóð

êÿíäëèíèí áèðè èäèí. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

ÃÎÒÓÐËÀÌÀ

“Ãîòóðëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÒÓÐËÀÌÀÃ

ô. 1. Ãîòóð îëìàã, ãîòóð

õÿñòÿëèéèíÿ òóòóëìàã.

2. ìÿú. äàí. ßëäÿí äöøìÿê, äöøêöíëÿø-

ìÿê, àúûíàúàãëû áèð ùàëà äöøìÿê; ïèñëÿø-

ìÿê, õàðàáëàøìàã.

ÃÎÒÓÐËÀÍÌÀ

“Ãîòóðëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÒÓÐËÀÍÌÀÃ

á à õ ãîòóðëàìàã.

ÃÎÒÓÐËÀØÌÀ

“Ãîòóðëàøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÒÓÐËÀØÌÀÃ

á à õ ãîòóðëàìàã.

ÃÎÒÓÐËÓÃ

èñ. 1. Á à õ ãîòóð 1-úè ìÿ-

íàäà. Ùåéâàíëàðäà ãîòóðëóãëà ìöáàðèçÿ.

2. Ãîòóð îëìà, ãîòóð äöøìÿ; ãîòóð äöøìöø

ùåéâàíûí (àäàìûí) ùàëû.

ÃÎÂ

èñ. Áÿçè àüàúëàðäà óð êèìè ÷ûõàí âÿ

õöñóñè öñóëëà ãóðóäóëóá ùàçûðëàíäûãäàí ñîíðà,

ïîëàä ïàð÷àñûíûí ÷àõìàã äàøûíà ÷àõûëìàñûí-

äàí ùàñèë îëàí ãûüûëúûìäàí àëûøàí ïàìáûüà-

îõøàð éóìøàã ìàääÿ. Ãàñûì êèøè ÷àõìàüû

äàøà âóðóá ãîâó éàíäûðûð, áàñûð ÷óáóüà.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. [Áàáà] ãîâó ÷àõìàã

äàøû èëÿ àëûøäûðûá ÷óáóüó éàíäûðäû. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè.  Ãàçìà äàìà ýèðèá, ÷àõìàã ÷àõûá

ãîâ àëûøäûðäû. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

ÃÎÂÀÃ

1

èñ. áîò. Ñþéöä ôÿñèëÿñèíäÿí ìöõ-

òÿëèô íþâëÿðè îëàí ãîëëó-áóäàãëû àüàú. Êöðöí

î òàéûíäà, ùöíäöð ãîâàãëàðûí ñåéðÿëèá éóë-

üóíëóüóí áàøëàäûüû éåðäÿ áåø-àëòû ãàðàëòû

ýþðöíöðäö. È.Øûõëû.

ÃÎÂÀÃ

2

èñ.  Ùåéâàí òöêëÿðèíèí àðàñûíäà

îëàí êÿïÿê, ãàáûã.

ÃÎÂÀÃËÛÃ

èñ.  ×îõëó ãîâàã áèòÿí éåð,

ãîâàã ìåøÿñè.

ÃÎÂÀËÀÌÀÃ

á à õ ãîâìàã. Áÿçÿí ÷àé-

äà äàøëàð äàøû ãîâàëàð; Ñåëäÿ ýåäÿð ýþé ÷ÿ-

ìÿíëÿð, îâàëàð. Ð.Ðçà. Òàçûëàð äîâøàíëàðû

ãîâàëàéûð, íþêÿðëÿð ùàé-êöéëÿ àò ÷àïûðäûëàð.

Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.  Ìÿúèä èëÿ Çåéíÿá ìÿñÿëÿ-

ñèíÿ ýÿëäèêäÿ [Íàäèðèí]  öðÿéè äþéöíöðäö,

ôèêðèíè òåç ãîâàëàéûð âÿ èøèí áó äÿðÿúÿéÿ

ýÿëèá ÷àòìàüûíà ýöìàí åòìÿéèðäè. Á.Òàëûáëû.

ÃÎÂÀËÀÍÌÀÃ

“Ãîâàëàìàã”äàí ìÿúù.

á à õ ãîâóëìàã.

188

ÃÎÒÀÇËÀØÌÀÃ

ÃÎÂÀËÀÍÌÀÃ

ÃÎÂÀÍ

èñ. Àðû éóâàñû, àðû ïÿòÿéè. Öìóìè

áèð ñÿñ êëóáóí ùÿéÿòèíè äÿ áàñìûøäû. Àðû ãîâà-

íûíäàí ÷ûõàí êèìè áèð ñÿñ óúàëûðäû. Ìèð Úÿëàë.

ÃÎÂÀÐËÀÍÌÀÃ

ô.  Þéöíìÿê, êèáð ñàò-

ìàã, ãöððÿëÿíìÿê. Éà ìÿí þëìÿëèéÿì, éà

ñèç, äåéèðäè; Úÿëàë ãîâàðëàíûá íÿøÿ éåéèðäè.

Ñ.Âóðüóí.

ÃÎÂÄÓÐÌÀ

“Ãîâäóðìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÂÄÓÐÌÀÃ

“Ãîâìàã”äàí èúá.

ÃÎÂÄÓÐÓËÌÀÃ

“Ãîâäóðìàã”äàí ìÿúù.

ÃÎÂÜÀ

èñ. 1. Ýóðóëòó, ïàòûëòû, ÷àõíàøìà.

..ßñÿäèí áöòöí êÿíäÿ ãîâüà ñàëäûüûíà âÿ

áóíóíëà áÿðàáÿð þç ýöíàùûíû éåíÿ äÿ äö-

øöíìÿìÿéèíÿ àúûíûá [ìöÿëëèì] äîäàãëàðûíû

÷åéíÿéÿðÿê, øÿùàäÿò áàðìàüûíû îíà òÿðÿô

ñèëêÿëÿéèá ùÿäÿëÿäè. Á.Òàëûáëû. // Äàâà, äàâà-

äàëàø, òóòóøìà, âóðóøìà, äàëàøìà, ãàëìà-

ãàë.  Àëÿìÿ øóðèø ñàëûáäûð, ôèòíÿéÿ, ãîâüàéÿ

áàõ.  Ùåéðàí õàíûì. Ýöí áàòäû, ùÿð êÿñ þç

åâèíÿ âÿ ìÿíçèëèíÿ ãàéûòäû. Øóðèø âÿ ãîâüà

ñàêèò îëäó. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.  Èêè ãàðäàø

àðàñûíäà îëàí äèäèøìÿëÿð ýåò-ýåäÿ óçàíäû;

àõûðäà áèð ãîâüà øÿêëèíè àëäû. À.Øàèã.

2. Áÿëà, ìöñèáÿò; ìàúÿðà, ùàäèñÿ. Áó ìö-

øÿõõÿñäè êè, åøã àøèãÿ ãîâüà ýÿòèðèð. Õ.Íàòÿ-

âàí. [Ö÷öíúö øèðàçëû:] Áèð áåëÿ áÿëàëàðà äö-

÷àð îëàí, áàøû ãîâüàëàð ÷ÿêÿí, ÿëáÿòòÿ, ýÿðÿê

èíòèãàì ôèêðèíè áàøûíäàí ÷ûõàðìàéà. ß.Ùàã-

âåðäèéåâ. [Úàìàë áÿé:] ..Ìÿðä êèøèíèí áàøû

ãîâüàäà ýÿðÿê, äåéÿðëÿð. Í.Âÿçèðîâ.

ÃÎÂÜÀ×Û

èñ.  Ãàëìàãàë÷û, äàâàêàð. Ùÿ-

ìèøÿ äàâà ñàëàí àäàì.

ÃÎÂÜÀ×ÛËÛÃ

èñ. Ãàëìàãàë, äàâà ñàëìàã

õàñèééÿòè.

ÃÎÂÜÀËÛ

ñèô. 1. Äàâàëû, ãàëìàãàëëû, úÿí-

úÿë, ìöáàùèñÿëè. Ãîâüàëû èø. Ãîâüàëû ìÿñÿëÿ.

2. Áÿëàëû. Îíóí áàøû ãîâüàëûäûð.

ÃÎÂË

á à õ ãþâë.

ÃÎÂËÀÌÀ

“Ãîâëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÂËÀÌÀÃ

á à õ ãîâìàã.  Áóëàã öñòÿ

ýÿëÿí àðâàä ùÿð ÿëèíÿ áèð äàø àëûá, áàøëàäû

Êÿðáÿëàéû Ìÿùÿììÿäÿëèíè ãîâëàéà-ãîâëàéà

(ç.) ñþéìÿéÿ. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

ÃÎÂËÀÍÌÀ

“Ãîâëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÂËÀÍÌÀÃ

á à õ ãîâóëìàã.

ÃÎÂËÓÃ

èñ.  È÷ÿðèñèíÿ êàüûç, êèòàá âÿ ñ.

ãîéìàã ö÷öí ãàëûí úèëäëè ìÿùôÿçÿ; ïàïêà.

Êàüûç ãîâëóüó. – Ìÿäÿä èø ãîâëóãëàðûíäàí

áèðèñèíè à÷àðàã íÿçÿðäÿí .. êå÷èðäè âÿ

ãàïàéûá êÿíàðà ãîéäó. ß.Âÿëèéåâ. Êàïèòàí

ñåéôè à÷ûá îðàäàí áèð ãîâëóã ÷ûõàðòäû.

ß.ßáöëùÿñÿí. // È÷èíÿ øåé ãîéóëìàã ö÷öí

êàüûçäàí ùàçûðëàíàí ãàá. Ñàòûúû äöéöíö

ãîâëóüà òþêöá ìÿíÿ âåðäè. // È÷ÿðèñèíäÿ ñàï,

èéíÿ, îéìàã âÿ ñ. òèêèø ëÿâàçèìàòû ñàõëàìàã

ö÷öí ïàð÷àäàí òèêèëìèø äöéöí÷ÿ. Ãîâëóãäàí

èéíÿ-ñàï ÷ûõàðòäû.

ÃÎÂÌ

á à õ ãþâì.

ÃÎÂÌÀ

“Ãîâìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÂÌÀÃ

ô.  1. ×ûõûá ýåòìÿéÿ, ðÿää îë-

ìàüà ìÿúáóð åòìÿê; ÷ûõûá ýåòìÿñèíè, ðÿää

îëìàñûíû ãàáà ñóðÿòäÿ ÿìð åòìÿê. Éàçûã

Ùàúû Ìèðçÿ Ùÿñÿí àüà, íèéÿ ñÿíè ãàòûð öñòÿ

ìèíäèðèá Òÿáðèçäÿí ÷ûõàðäûá ãîâäóëàð?

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.  Êèøè ìÿíè åâäÿí

ãîâñà, áèð ýöí äÿ äîëàíìàüà òàãÿòèì éîõ-

äóð. Í.Âÿçèðîâ. // äàí. ×ûõàðìàã, õàðèú åò-

ìÿê. Èøäÿí ãîâìàã. Èíñòèòóòäàí ãîâìàã.

2. Áèð øåéëÿ, éàõóä ÿë èëÿ óçàãëàøäûðìàã,

ðÿää åòìÿê, ÷ûõàðìàã; ÷ûõìàüà, äàüûëûøûá

ýåòìÿéÿ ìÿúáóð åòìÿê. Ìèë÷ÿêëÿðè ãîâìàã.

Èòëÿðè ãîâìàã. – Çåéíÿá ýàù ÷è÷ÿê éûüûðäû âÿ

ýàù äà ãûøãûðà-ãûøãûðà ïÿðâàíÿëÿðè ãîâóð-

äó. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. ßëèìäÿêè äÿéÿíÿéèìëÿ èòè

âóðà-âóðà ãîâäóì. À.Øàèã.

3. ìÿú. Ãÿáóë åòìÿìÿê, ýåðè ãàéòàðìàã,

ðÿää åòìÿê. Ýÿëÿí ãîíàüû ãîâìàçëàð.

4. ìÿú.  Ôèêðèíäÿí, õÿéàëûíäàí ÷ûõàðìàã,

óçàãëàøäûðìàã. Ïèñ ôèêèðëÿðè ãîâ ýåòñèí.

5. Áèðèíèí àðõàñûíúà ãà÷ìàã, èçëÿìÿê, ãà÷ûá

ýåòìÿéÿ ìÿúáóð åòìÿê. Îâó ãîâìàã. Äîâ-

øàíû ãîâìàã. Îüðóíó åâèíÿúÿí ãîâàðëàð.

– Ãÿìÿð àðâàä êèøèëÿðëÿ áÿðàáÿð ñÿíýÿðÿ ýèðèá,

ãóëäóðëàðû ýöëëÿéÿ áàñìûø, ÿðè èëÿ áèð éåðäÿ

àòëàðû Àðàçà ãÿäÿð ãîâìóøäó. ß.Âÿëèéåâ.

6. Âóðìàãëà, éà ñÿñ ÷ûõàðìàãëà ùåéâàíû

èòè ýåòìÿéÿ ìÿúáóð åòìÿê. Àòû äþðäàéàã

ãîâìàã.

7. Þç éåðèíäÿí ùÿðÿêÿò åòìÿéÿ, áèð òÿðÿôÿ

ýåòìÿéÿ, ãà÷ìàüà ìÿúáóð åòìÿê. Ãàçëàðû

ùÿéÿòÿ ãîâìàã. – Ýöíÿø éàõûí äàüëàð óúóí-

äàí äîüàð; Äóìàíëàðû äàüëàðà äîüðó ãîâàð.

À.Øàèã. Àðâàä-óøàã àüàúëàðûí äèáèíè âÿ ÷ó-

õóðëàðû äîëäóðìóø ïàéûç êöëÿéèíèí î òÿðÿô-

áó òÿðÿôÿ ãîâäóüó õÿçÿëè ÷óâàëëàðà éûüûðäû.

Ì.Èáðàùèìîâ.

ÃÎÂÎÒÓ

èñ. áîò. ìÿù. Éàìàúëàðäà âÿ ÷ÿ-

ìÿíëÿðäÿ áèòÿí îò áèòêèñè.

189

ÃÎÂÀÍ

ÃÎÂÎÒÓ

ÃÎÂÐÀÃ

á à õ ãûâðàã.

ÃÎÂÐÀÃËÀØÌÀ

“Ãîâðàãëàøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÂÐÀÃËÀØÌÀÃ

á à õ ãûâðàãëàøìàã.

ÃÎÂÐÀÃËÛÃ

á à õ ãûâðàãëûã.

ÃÎÂÐÓËÌÀ

“Ãîâðóëìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÂÐÓËÌÀÃ

ô. 1. Ñóñóç îëàðàã éàëõû âÿ

éà éàüäà îä öñòöíäÿ áèøèá ãûçàðìàã. [Õó-

äàéàð áÿé:] ßò áèð òèêÿ äÿ éàíìàéûá, áÿëêÿ

ãîâðóëóáäó. ßòèí ÷îõ éàõøû ãîõóñó ýÿëèð.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

2. ìÿú. Éàíìàã. Ýöíäÿ ãîâðóëìàã. – ..Éàç

êè, ìÿí ßçèì îüëó Ãÿäèì ïàìáûüûìà ñó

èñòÿéèðÿì, òîðïàüûì ãîâðóëóð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

Ýöí àëòûíäà ãîâðóëàí áþéöê, ãóðó ÷þëäÿ òÿí-

äèðäÿí ãàëõàí êèìè àüûð âÿ èñòè ùàâà èíñàíûí

âöúóäóíó áöðöéöðäö. Ìèð Úÿëàë.

3. ìÿú. ßçàá ÷ÿêìÿê, àúûã ÷ÿêìÿê, èçòè-

ðàá âÿ èøýÿíúÿ è÷èíäÿ îëìàã (áÿçÿí “ãîâ-

ðóëóá-éàíìàã” øÿêëèíäÿ èøëÿíèð). Î áöòöí

ýåúÿíè àúûüûíäàí ãîâðóëóðäó. Ùÿñðÿòäÿí

ãîâðóëìàã. – Ñàíêè ìÿí áÿäáÿõò áó äöøöí-

úÿëÿð âÿ áó êÿäÿðëÿðèí è÷èíäÿ ãîâðóëìàã

ö÷öí äîüóëäóì. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Ôÿðèäÿ

áöòöí ýåúÿíè ãîâðóëà-ãîâðóëà (ç.)  ãàëäû.

À.Øàèã. Áèð àüðû áàøëàäû, ãîâðóëóá-éàíäûì;

Àüðûéûð äåìÿéÿ áÿçÿí óòàíäûì. ß.Úàâàä.

ÃÎÂÐÓËÌÓØ

ñèô.  Îä öñòöíäÿ ãûçàðäû-

ëàðàã áèøèðèëìèø. Òàâàäà ãîâðóëìóø úöúÿ.

Ãîâðóëìóø ÿò. Ãîâðóëìóø ýöíÿáàõàí òîõó-

ìó. Ãîâðóëìóø áàäàì. – Ùÿð ìÿúìÿéèíèí

è÷èíäÿ áèð íèì÷ÿ ïëîâ, îíóí öñòöíäÿ áèð òî-

éóã, òîéóüóí è÷èíäÿ éàüëà ãîâðóëìóø êèøìèø,

àõòà îëàðäû. Ù.Ñàðàáñêè.

ÃÎÂÐÓÌÝÞÇËÖ

ñèô. Ýþçëÿðè ãîíóð îëàí.

[Íÿñèð]  èðè ãîâðóìýþçëö, áóüäàéû áÿíèçëè

àðûãúà áèð àðàí óøàüû èäè. Ù.Íÿçÿðëè.

ÃÎÂØÀÃ

èñ.  Áèð íå÷ÿ øåéèí (ðàáèòÿ õÿò-

ëÿðèíèí, éîëëàðûí, ÷àéëàðûí, êàíàëëàðûí âÿ ñ.-íèí)

ãîâóøäóüó, áèðëÿøäèéè éåð, íþãòÿ. Äÿìèðéîë

ãîâøàüû. Ðàäèî-òðàíñëéàñèéà ãîâøàüû. Ñó-

åëåêòðèê ãîâøàüû (åëåêòðèê ñòàíñèéàëàðû, êàíàë-

ëàð âÿ ñ. ìÿúìóñóíäàí èáàðÿò áþéöê èíøààò).

– Ýÿðàé èñÿ äÿíèçÿ áàõûá äåéèð: – Òÿçÿ øÿùÿð

éîëëàð ãîâøàüûíäà òèêèëèð, áþéöê ðàáèòÿëÿð

øÿùÿðè îëàúàã. Ìèð Úÿëàë.

ÃÎÂÓÃ

èñ. 1. È÷è ùàâà èëÿ äîëó ãàáàðúûã,

êþïöðúÿê.  Áàëûã àðàáèð öçÿ ÷ûõûá àüçûíäàí

ãîâóãëàð áóðàõûð. – Èêè òÿíÿôôöñëö áàëûãëàð

öçìÿ ãîâóãëàðû âàñèòÿñèëÿ ùàâàäà äà òÿíÿô-

ôöñ åäÿ áèëèðäè. Ì.Àõóíäîâ.

2. Èíñàí âÿ ùåéâàí áÿäÿíèíäÿ ìàéå, éà-

õóä øèðÿ èëÿ äîëó êèñÿúèê.

3. Ùÿð ùàíñû áèð ñÿáÿá öçöíäÿí äÿðèíèí öñ-

òöíäÿ ÿìÿëÿ ýÿëÿí éóìðó øèø, ãàáàðûã. Ýþ-

çöí öñòö øèøèá îëóáäó ãîâóã; Çàùèðÿí áó ýåúÿ

äÿéèáäè ñîéóã. Ñ.ß.Øèðâàíè.

4. Ìöõòÿëèô ìÿãñÿäëÿð ö÷öí èøëÿäèëÿí, è÷è

ùàâà, éàõóä ñó èëÿ äîëäóðóëàí ðåçèíäÿí âÿ

ñ.-äÿí äöçÿëäèëìèø êèñÿúèê.

ÃÎÂÓÃÚÓÃ

èñ. Êè÷èê ãîâóã, èíúÿ ãîâóã.

ÃÎÂÓÃËÀÍÌÀ

“Ãîâóãëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÂÓÃËÀÍÌÀÃ

ô. Ãîâóãëàð, ãàáàðúûã-

ëàð ÿìÿëÿ ýÿëìÿê.

ÃÎÂÓÃËÓ

ñèô. Ãîâóüó îëàí.

ÃÎÂÓËÌÀ

“Ãîâóëìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÂÓËÌÀÃ

“Ãîâìàã”äàí ìÿúù. Åâäÿí

ãîâóëìàã.  Èøäÿí ãîâóëìàã. Ìàë-ãàðà ãî-

âóëóá àüûëà ñàëûíäû. Úåéðàí õåéëè ãîâóëäóã-

äàí ñîíðà âóðóëäó. – Âàùèäèí èíñòèòóòäàí

ãîâóëìàã õÿáÿðèíè åøèäÿíäÿ Ðöáàáÿ áÿðê

íàðàùàò îëäó. Ìèð Úÿëàë.

ÃÎÂÓÍ

èñ. Ãàáàã ôÿñèëÿñèíäÿí óçóíñîâ,

éàõóä ýèðäÿ øÿêèëëè, øèðèí âÿ ÿòèðëè áîñòàí ìåé-

âÿñè; éåìèø. Áîñòàí÷û ãîâóí äÿðäè; Êàë äÿðäè,

ãîâóí äÿðäè; Éûüûëûí, ãîùóì-ãàðäàø; Öñòöì-

äÿí ãîâóí äÿðäè. (Áàéàòû).

ÃÎÂÓÍÀÜÀÚÛ

èñ. áîò. Èñòè þëêÿëÿðäÿ áèòÿí

áèð àüàú.

ÃÎÂÓÐÜÀ

èñ.  Ãîâðóëìóø áóüäà, äöéö,

äàðû âÿ ñ. äÿíÿëÿðè. Ãîâóðüà ãàðûí äîéóðìàç.

(Àòà. ñþçö). ×àéäàíûìûç ÿðñèí öñòÿ ãàéíàðäû;

Ãîâóðüàìûç ñàú è÷èíäÿ îéíàðäû. Øÿùðèéàð.

Ãîâóðüà êèìè – ÷îõ ãóðó øåé ùàããûíäà.

ÃÎÂÓÐÌÀ

èñ. 1. “Ãîâóðìàã”äàí ô.èñ.

2. Éàüäà ãîâðóëìóø ÿòäÿí èáàðÿò õþðÿê.

Îäóð, êöïäÿ ãîâóðìà âàð, îúàüû àëûøäûðûí, èñè-

äèí, äàüàðúûãäàí ÿïïÿê àëûí, éåéèí. Ì.Ðçàãó-

ëóçàäÿ. Ùÿéÿòè ýþòöðÿí ñîüàí, ãîâóðìà, çÿôÿ-

ðàí èéè àäàìû âàëåù åäèðäè. Ìèð Úÿëàë. // Áÿçè

ìöðÿêêÿá õþðÿê àäëàðûíûí òÿðêèá ùèññÿñèíÿ

äàõèë îëóð. Ãîâóðìà êàáàá. È÷ ãîâóðìàñû.

ÃÎÂÓÐÌÀÁÎÇÁÀØ

èñ.  àøï. Øèðÿñè ÷îõ

îëàí ãîâóðìà.

ÃÎÂÓÐÌÀ×Û

èñ. êþùí. Öìóìèééÿòëÿ, ÿò

âÿ õöñóñèëÿ è÷àëàò (ãîéóí è÷àëàòû) áèøèðèá ñà-

òàí àäàì. [Þâðÿò:] Ãàðäàø, áèùÿéàëûã åäèðÿì,

áàüûøëà, îí èë áóíäàí ÿãäÿì ìÿíè áèð ãî-

âóðìà÷ûéà ÿðÿ âåðäèëÿð. Í.Âÿçèðîâ. // ñèô.

Ãîâóðìà÷ûëûãëà ìÿøüóë îëàí. Àòàñû ãîâóð-

190

ÃÎÂÐÀÃ

ÃÎÂÓÐÌÀ×Û

ìà÷û Ñÿëèì þç þâðÿòèíÿ äåéèð: “Þâðÿò, áó

óøàüûí ìÿêòÿáÿ ýåòìÿê âàõòûäûð; ìÿíèì

ñÿíÿòèì äÿ áèð åëÿ ñÿíÿò äåéèë êè, àïàðûì, áó

éàçûüà äà þéðÿäèì”. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

ÃÎÂÓÐÌÀ×ÛËÛÃ

èñ.  Ãîâóðìà÷û ïåøÿñè,

ãîâóðìà÷û ñÿíÿòè.

ÃÎÂÓÐÌÀ×ÈËÎÂ

èñ. àøï. Õóðóøó ãîâóð-

ìà âÿ ãûçàðìûø áàäûìúàí îëàí ÷èëîâ íþâö.

ÃÎÂÓÐÌÀÃ

ô.  1. Ñóñóç îëàðàã éàëõû âÿ

éà éàüäà áèð øåéè îä öçÿðèíäÿ ãàáäà

ãûçàðòìàã, áèøèðìÿê. ßòè éàüäà ãîâóðìàã.

Áàëûüû òàâàäà ãîâóðìàã.

2. Éàíäûðìàã. Ýöí ëàï àäàìû ãîâóðóð.

// Ìÿú.  ìÿíàäà.  Èðè, ðÿíýñèç äîäàãëàðûíû

áèèõòèéàð áèð “àù” ãîâóðäó. À.Øàèã. Øöáùÿ

àëîâëàðû ùÿãèãÿòÿí îíó éàíäûðûð âÿ ãîâóðüà

êèìè ãîâóðóðäó. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÃÎÂÓÐÌÀËÛ

ñèô. Éàíûíäà ãîâóðìà îëàí,

ãîâóðìà èëÿ áÿðàáÿð éåéèëÿí. Ãîâóðìàëû àø.

Ãîâóðìàëû õèíýàë.

ÃÎÂÓÐÌÀËÛÃ

ñèô.  Ãîâóðìàéà, ãîâóð-

ìà áèøèðìÿéÿ éàðàð. Ãîâóðìàëûã ÿò.

ÃÎÂÓÐÌÀÏËÎÂ

èñ. àøï. Õóðóøó ãîâóð-

ìàäàí èáàðÿò îëàí ïëîâ.

ÃÎÂÓÐÒÌÀÃ

“Ãîâóðìàã”äàí èúá.

ÃÎÂÓØ

èñ.  Àò ãîâìà, àò ìèíèá ÷àïìà.

Ãîâóø ìåéäàíû.

ÃÎÂÓØÄÓÐÌÀ

“Ãîâóøäóðìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÂÓØÄÓÐÌÀÃ

1

ô. 1. Áèðëÿøäèðìÿê, áè-

òèøäèðìÿê.  ×àéûí ãîëëàðûíû ãîâóøäóðìàã. –

Ôèðÿíýèñòàíûí âÿ èíýèëèñèí äþâëÿòëè êÿñëÿðè èêè

èúìà áèíà åäèáëÿð êè, [Ëà-Ìàíøûí]  àëòûíäà

áèð äÿìèðéîë ñàëäûðûá, ìÿçêóð ìÿìëÿêÿòëÿðè

ãîâóøäóðñóíëàð. “ßêèí÷è”.  Úèíñè ùèáðèäëÿø-

äèðìÿ äåäèêäÿ, èêè ìöõòÿëèô îðãàíèçìèí [áèòêè

âÿ éà ùåéâàí] úèíñè ùöúåéðÿëÿðèíè ãîâóøäó-

ðóá ìàéàëàíìàñû éîëó èëÿ ùèáðèä àëìàã

íÿçÿðäÿ òóòóëóð. Ì.Àõóíäîâ.

2. Ýþðöøäöðìÿê, áèðëÿøäèðìÿê. [Õàíïÿðè:]

Ìóüàíëû Ñÿôÿðÿëè ãûçûíû ñåâýèëèñèíÿ ãîâóø-

äóðìàäûìû? Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Áó éàíàí ñè-

íÿìè îâóøäóððàì; Áàøãà áèð ñèíÿéÿ ãîâóø-

äóððàì. À.Ñÿùùÿò.

ÃÎÂÓØÄÓÐÌÀÃ

2

ô. Àò ÷àïìàã, éàðûøìàã.

ÃÎÂÓØÄÓÐÓÚÓ

ñèô. Áèòèøäèðèúè, áèðëÿøäè-

ðèúè. Ñöõóðëàðûí õöñóñè ÷ÿêèñè îíëàðûí äàíÿ-

ëÿðèíèí ìèíåðàëîæè òÿðêèáèíäÿí, ãóðóëóøóí-

äàí, ãîâóøäóðóúó ìàääÿñèíäÿí âÿ ñ. àñûëûäûð.

Ãóëèéåâ.

ÃÎÂÓØÄÓÐÓËÌÀ

“Ãîâóøäóðóëìàã”-

äàí ô.èñ.

ÃÎÂÓØÄÓÐÓËÌÀÃ

ìÿúù. Áèòèøäèðèëìÿê,

áèðëÿøäèðèëìÿê.

ÃÎÂÓØÌÀ

1

“Ãîâóøìàã

1

”äàí ô.èñ.

ÃÎÂÓØÌÀ

2

“Ãîâóøìàã

2

”äàí ô.èñ.

ÃÎÂÓØÌÀÃ

1

ô.  1. Áèðëÿøìÿê, áèòèøìÿê.

Èêè éîëóí ãîâóøäóüó íþãòÿ. ×àéûí ãîëëàðû

êÿíäèí éàíûíäà ãîâóøóð. ×àéëàðûí ñóéó áèð-

áèðèíÿ ãîâóøóá àõûðäà äÿíèçÿ òþêöëöð. – Òóð-

øñó ÷àéëàðûí è÷è èëÿ Àðàçà àõûð, Êöðÿ ãîâó-

øóð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

2. ìÿú.  Áèð øåéëÿ áèðëÿøÿðÿê îíóí è÷èíäÿ

éîõ îëóá ýåòìÿê. Ãóðüóøóí ðÿíýèíÿ ÷àëàí

áóëóäëàð øÿùÿð öçÿðèíäÿí àüûð-àüûð ýÿëèá

þòäöêäÿ, åëÿ áèë äÿíèçëÿ ýþé ãîâóøóðäó.

Ì.Ùöñåéí. Ñàáàùûí çöëìÿòè ùÿð òÿðÿôè ãàï-

ëàìûøäû. Ãàðøûäà ýþðöíÿí ýöíäöçêö äàüëàð

èíäè áåëÿ ãàéíàéûá ãàðàíëûüà ãîâóøìóøäó.

Ñ.Ðÿùèìîâ. Ãàðà áóëóäëó ýþé äÿ, èøûãñûç éåð

äÿ ùÿð èêèñè áèð-áèðèíÿ ãîâóøìóøäó. ß.Ìÿì-

ìÿäõàíëû. // Áèð-áèðèíÿ ëàï éàõûíëàøìàã, áèð-

áèðè èëÿ áèðëÿøìÿê, àðàëàðûíäàêû ìÿñàôÿ, ñÿð-

ùÿä éîõ îëóá ýåòìÿê, áèðëÿøÿðÿê áèð áöòþâ

øÿêëèíè àëìàã, áèòèøìÿê. Éàðàíûí àüçû ãîâó-

øóá. – Áÿçè âàõòäà ÷àòëàã çÿëçÿëÿäÿí ñîíðà

äà ãàëûð. Àììà áÿçè âàõòäà îíóí ãûðàãëàðû

ýåíÿ ýÿëèá ãîâóøóð. Ù.Çÿðäàáè.

3. Ýþðöøìÿê, àéðûëûã âÿ ùèúðàíäàí ñîíðà

âöñàëà ÷àòìàã, áèðëÿøìÿê. [Ùåéäÿð áÿé:] ..Áèç

áèð-áèðèìèçè íÿùàéÿòäÿ ñåâèðäèê. Èêè èë èäè

ãîâóøìàã ùÿñðÿòèíè ÷ÿêèðäèê. Ì.Ô.Àõóíä-

çàäÿ. Éàõûíäà ùÿðáè âÿçèôÿíè áèòèðÿð, éåíÿ äÿ

ñåâèìëè àèëÿíÿ ãîâóøàðñàí. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

[Ãóðáàí]  éîëäà éåðèéÿðÿê äöøöíöðäö: õîø-

áÿõò àäàì êèôàéÿò ãÿäÿð ïóë òîïëàìûø, èíäè

äÿ ýåäèá óøàãëàðûíà ãîâóøàúàãäûð. À.Øàèã.

// ×àòìàã, éåòèøìÿê, íàèë îëìàã. Ùÿñðÿòèíÿ

ãîâóøìóø ùåéâàíúûãëàð àéàãëàðûíû áöêÿðÿê,

ãóéðóãëàðûíû îéíàäà-îéíàäà àíàëàðûíûí

ìÿìÿëÿðèíè ÿìèðäèëÿð. À.Øàèã. Èëëÿð ýÿëèá êå-

÷èð, äþâðàí õîø ýÿëèð; Àü ýöíÿ ãîâóøóð éåíÿ

äÿ âÿòÿí. Ñ.Âóðüóí. Áèç ãèñìÿòèìèçÿ äöøÿí

àüûð éîëó êå÷ìÿñÿê, ýÿëÿúÿê íÿñèëëÿðèìèç äÿ

î èøûüà òåç ýÿëèá ãîâóøìàç. ß.Ìÿììÿäõàíëû.

4. Ñàüàëìàã, àüçû þðòöëìÿê, äÿðèñè áèðëÿø-

ìÿê, áèòèøìÿê (éàðà ùàããûíäà). Éàðà ñàüà-

ëûá ãîâóøìóøäóð.

191

ÃÎÂÓÐÌÀ×ÛËÛÃ

ÃÎÂÓØÌÀÃ

5. Áÿçè èñèìëÿðèí éàíûíà ýÿòèðèëÿðÿê, ìö-

ðÿêêÿá ôåèë âÿ èôàäÿëÿð äöçÿëäèëèð; ìÿñ.: ãà-

ðàíëûã ãîâóøìàã, òîðàí ãîâóøìàã, ÿáÿäèé-

éÿòÿ ãîâóøìàã.

ÃÎÂÓØÌÀÃ

2

ãàðø. 1. Áèð-áèðèíè ãîâìàã,

áèðè äèýÿðèíèí àðäûíúà éöéöðìÿê, áÿðê

ãà÷ìàãäà éàðûøìàã. Óøàãëàð ùÿéÿòäÿ ãà÷ûá

ãîâóøóðëàð.

2. Àò éàðûøûíäà áèð-áèðèíè êå÷ìÿéÿ, þòìÿ-

éÿ, àðõàäà ãîéìàüà ÷àëûøìàã. Àò ãîâóøìàã.

ÃÎÂÓØÓÃ

ñèô.  Áèòèøèê, áèð-áèðèíÿ áàüëû,

àðàñû îëìàéàí; áöòþâ.

ÃÎÂÓØÓÃËÓÃ

èñ.  Ãîâóøóã øåéèí ùàëû;

áèòèøèêëèê, áèð-áèðèíÿ áàüëûëûã.

ÃÎÂÓÒ

èñ. Ãîâðóëìóø áóüäà, íîõóä âÿ ñ.

óíóíäàí ùàçûðëàíàí âÿ áÿçÿí øÿêÿð òîçó âÿ

ñ. èëÿ ãàðûøäûðûëûá éåéèëÿí ÷ÿðÿç.

◊ Àüçûíà ãîâóò âåðÿí éîõäóð – ÿùÿ-

ìèééÿò âåðÿí éîõäóð, ãóëàã àñàí éîõäóð.

ÃÎÂÇÀÄÛËÌÀÃ

ìÿúù. Ãàëäûðûëìàã.

ÃÎÂÇÀÌÀ

“Ãîâçàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÂÇÀÌÀÃ

ô. äàí. Ãàëäûðìàã. [Îðóú:]

Áÿëè, òöôÿíýèí ÷àõìàüûí éóõàðû àéàüà ãîâçà

êè, ùàìûìûç áèðäÿí òöôÿíýëÿðè áîøàëäàã.

Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Äèëìàíú ÿëèíäÿêè êàüûçû éó-

õàðû ãîâçàéûá áàøëàäû îõóìàüà. Ú.Ìÿììÿä-

ãóëóçàäÿ. Áàøûìû éàâàøúà ãîâçàéûá éàí-éþ-

ðÿìÿ áàõäûì. Ùåéâàí ñöìöéöíäÿí âÿ çèáèëäÿí

ñàâàéû áèð øåé ýþðìÿäèì. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

ÃÎÂÇÀÍÌÀÃ

ìÿúù. Ãàëäûðûëìàã.

ÃÎÂÇÀÒÌÀÃ

èúá. Ãàëäûðòìàã.

ÃÎÉ

ÿä. Èúàçÿ, ðàçûëûã, ÿìð, ëàçûìëûã áèëäè-

ðèð. Ãîé ãàëñûí. Ãîé ôèêèðëÿøñèí. Èñòÿéèðñÿ, ãîé

ýåòñèí. Ãîé óøàãëàð ùÿéÿòäÿ îéíàñûíëàð. Ãîé

áó èøè î ýþðñöí. – Êèì êè áó ùàëÿ äöøìÿäè, ãîé

âàðà êÿíäè ùàëèíÿ. Íÿñèìè. Ãàïûíäà èíëÿéèì

ìÿí; Ñþçöí äå, äèíëÿéèì ìÿí; Ãîé àõñûí

ýþçöì éàøû; Áèð àç ñÿðèíëÿéèì ìÿí. (Áàéàòû).

Èø àïàð, áàø ýåäÿðñÿ, ãîé ýåòñèí; Àä ãàëûð, áÿñ

äåéèëìè, ìèëëÿò èëÿ? Ì.ß.Ñàáèð. [Àüúà õàíûì:]

Ãîéóí! Éîë âåðèí! Ùÿéàò áàü÷àñûíà ñó ýÿëèð,

ãîéóí, ñåë äÿ îëñà, ñÿùðàëàðû áàññûí. Ìèð Úÿëàë.

// Àðçó áèëäèðèð. Ãîé î ýþéëÿðäÿêè óëäóçëàðà

÷àòñûí ñÿñèìèç! Ñ.Ðöñòÿì. // Õöñóñè èíòîíà-

ñèéà èëÿ ñþéëÿíèëÿðÿê, ùÿäÿ áèëäèðèð. Ãîé áèð

î áóðà ýÿëñèí, ìÿí îíà ýþñòÿðÿðÿì.

ÃÎÉÄÓÐÌÀÃ

“Ãîéìàã”äàí èúá. Ñóð-

õàé ïàðòëàäûëàúàã ãàéàéà ýþç ýÿçäèðäè. Äè-

íàìèò ãîéäóðäó. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÃÎÉÌÀ

1. “Ãîéìàã”äàí ô.èñ.

2. ñèô.  ßñëèíäÿ îëìàéûá ñîíðàäàí ãîéóë-

ìóø; ñöíè. Ãîéìà äèø. – Ãîéìà õàëäàí õàë

îëìàç. (Àòà. ñþçö).

ÃÎÉÌÀÃ

ô.  1. Áèð øåéè áèð éåðÿ áóðàõ-

ìàã, áèð øåéè áèð éåðÿ éåðëÿøäèðìÿê. Êèòàáû

øêàôà ãîéìàã. Ïàëòàðëàðû ñàíäûüà ãîéìàã.

Øåéëÿðè éåðèíÿ ãîéìàã. Éàéëûüû úèáèíÿ ãîéäó.

– [Ãóëó:] Îòàã òÿìèçäèð. Àíúàã ùå÷ øåéèìèç

éîõäóð êè, ãîéàã. Í.Íÿðèìàíîâ.  Êÿðèì êè-

òàáû áöêöá ïÿíúÿðÿéÿ ãîéäó. Ì.Èáðàùèìîâ.

2. ßìàíÿò âåðìÿê, òàïøûðìàã, ñàõëàìàã

ö÷öí âåðìÿê. Ïóëëàðûíû ÿìàíÿò êàññàñûíà

ãîéìàã. Ïóëëàðûíû áàíêà ãîéìàã.

3. Îõóìàã, èøëÿìÿê âÿ ñ. ö÷öí áèð éåðÿ

ýþíäÿðìÿê, âåðìÿê, äöçÿëòìÿê. Óøàãëàðû

ìÿêòÿáÿ ãîéìàã. Èøÿ ãîéìàã. – Îíà áèíàÿí

îíó óøàã èêÿí ýÿòèðèá øÿùðè-Ãÿçâèíäÿ ìÿê-

òÿáÿ ãîéäó. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Àüúà õàíûìûí

òÿêèäè èëÿ Ýÿëäèéåâ Èççÿòè áàü÷àéà ãîéäó.

Ìèð Úÿëàë.

4. Áèð øåé åòìÿéÿ èúàçÿ âåðìÿê, éîë âåð-

ìÿê, èìêàí âåðìÿê, áóðàõìàã. [Úÿííÿò:]

Ìèðçÿ, .. î ìÿíè î ãÿäÿð éàíäûðûáäûð êè, áóí-

äàí ñîíðà îíó åâÿ äÿ ãîéìàã èñòÿìèðÿì.

Í.Âÿçèðîâ. ßäÿ, Ùÿñÿíÿëè, ãîéìà, þêöç ýèðäè

áàü÷àéà, àüàúëàðû ñûíäûðàúàã. Ú.Ìÿììÿä-

ãóëóçàäÿ.

5. Ðàùàò áóðàõìàã, èìêàí âåðìÿê. Áèð òà-

úèðèí øþùðÿòèíèí äÿðäè ãåéðè áèð òàúèðè ãîé-

ìàç éóõó éóõëàñûí. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

Ëàêèí ãÿçà òÿøêèëàòëàðû Ãÿùðÿìàíû þçëöéöíäÿ

ãîéìóð, îíó î éàí-áó éàíà ÷ÿêèøäèðèðëÿð.

Ñ.Ðÿùèìîâ.

6. Òÿõèð åòìÿê, ñàõëàìàã, ñîíðàéà áóðàõ-

ìàã, áàøãà áèð âàõòà êå÷èðìÿê, ëÿíýèòìÿê.

Áó ýöíöí èøèíè ñàáàùà ãîéìà! Ñþùáÿòè ñîí-

ðàéà ãîéàã. Èìòàùàíû àõøàìà ãîéäóëàð.

– Éàðûí âöñàëûí èñòÿ áó ýöí, ãîéìà éàðûíà;

Éàðûí âöñàëû éàðûíà ãàëìàã ýöìàíÿäèð.

Íÿñèìè.

7. Ùÿâàëÿ åòìÿê, éöêëÿìÿê, òàïøûðìàã.

Óñòà àäû áþéöê àääûð, áó àä ùÿð àäàìûí

öçÿðèíÿ áþéöê âÿçèôÿëÿð ãîéóð.

8. Òÿñèñ åòìÿê, òèêìÿê, ãóðìàã. Ùåéêÿë

ãîéìàã. Àáèäÿ ãîéìàã. – ..Áó àõûð âàõò-

ëàðäà Ãàôãàçûí ìöñÿëìàíëàðû ýþçëÿðèíè à÷ûá

áàøëàéûáëàð ùåé áèð óúäàí ìÿêòÿá áèíàñû

ãîéìàüà. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Äÿíèçäÿ

192

ÃÎÂÓØÌÀÃ

ÃÎÉÌÀÃ

áóðóã ãîéìàüûí ÷ÿòèíëèéèíè éîëäàøëàð éàõøû

áèëèðëÿð. Ì.Ùöñåéí.

9. Ýåéìÿê, éàõóä ýåéäèðìÿê, áàøûíà êå-

÷èðìÿê.  Áàøûíà àðàã÷ûí ãîéìàã. – [Ðÿõ-

øÿíäÿ] ñà÷ëàðûíû âóðäóðìóø, áàøûíà ÷ÿïÿêè

îëàðàã ãûðìûçû ðÿíýëè ãàäûí ïàïàüû ãîéìóø-

äó.  Ì.Èáðàùèìîâ.  Ýÿíú ãûçëàð éöéöðöøöá

îüëàíûí áàøûíà ÿòèðëè äàü ÷è÷ÿêëÿðèíäÿí ..

÷ÿëÿíýëÿð ãîéäóëàð. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

10. Ñÿðô åòìÿê, èøëÿòìÿê, õÿðúëÿìÿê. Ïóë

ãîéìàã. Ìàéà ãîéìàã. Ìÿí áó èøÿ çÿùìÿò

ãîéìóøàì. – Áèð äÿ àéðûúà-àéðûúà éàçûá ýþñ-

òÿðÿðäè êè, ãîíøóëàðûíäàí íÿ ãÿäÿð ïóë áîðú

àëûá, áàéðàì ñöôðÿñèíÿ ãîéóáäóð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

11. Ìöÿééÿí áèð òÿñèð ÿìÿëÿ ýÿòèðìÿê

ìÿãñÿäè èëÿ áèð øåéèí öñòöíÿ, àðàñûíà éåðëÿø-

äèðìÿê, ñàëìàã, äþøÿìÿê. Êîìïðåñ ãîéìàã.

Çÿëè ãîéìàã. Õÿñòÿéÿ áàíêà ãîéìàã. Òåðìî-

ìåòð ãîéìàã.

12. Òÿéèí åòìÿê. Ìÿñóë èøÿ ãîéìàã. Íþâ-

áÿò÷è ãîéìàã. Îíó çàâîäà äèðåêòîð ãîéóáëàð.

13. Ìöÿééÿí åòìÿê. Âàõò ãîéìàã. Ìþù-

ëÿò ãîéìàã.

14. Ùÿëë åòìÿê, éåðèíÿ éåòèðìÿê, éàõóä

ìöçàêèðÿ ö÷öí èðÿëè ñöðìÿê, òÿêëèô åòìÿê.

Ìÿñÿëÿíè úèääè ãîéìàã. Ãÿðàðû ìöçàêèðÿéÿ

ãîéìàã.

15. Éàçû èëÿ èôàäÿ åòìÿê, èøàðÿ åòìÿê; éàç-

ìàã.  Äóðüó èøàðÿëÿðè ãîéìàã. Øàýèðäÿ

“éàõøû” ãèéìÿò ãîéìàã. Íèøàí ãîéìàã.

16. Äöçÿëòìÿê, òÿøêèë åòìÿê, òÿðòèá åòìÿê.

Òàìàøàéà ãîéìàã. Òÿúðöáÿ ãîéìàã.

17. Áèð àäàì âÿ éà øåé ö÷öí ùÿð ùàíñû áèð

øÿðàèò, âÿçèééÿò éàðàòìàã, áó âÿ éà äèýÿð

âÿçèééÿòÿ, øÿðàèòÿ äöøìÿñèíÿ ñÿáÿá îëìàã.

×ÿòèí âÿçèééÿòäÿ ãîéìàã. – Áÿíäÿ ñàëäûí ìÿ-

íèì êèìè äóñòàüû; ×îõ ìÿíè ãîéóáñàí äàðäà,

ýöë, Ïÿðè. Àøûã Àááàñ. Êèòàéäà éàïîí ìàëûíû

áîéêîò åëÿéèá, éàïîí êàðõàíàëàðûíû èøñèç ãî-

éóáëàð. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. [Ïðèñòàâ:] Áó

êàñûá áÿäáÿõòèí þêöçöíö àïàðûáñàí, ÿëè

ãîéíóíäà ãîéóáñàí. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

18. Áèð øåéÿ ëàçûìè âÿçèééÿò âåðìÿê, ëà-

çûìè øÿêëÿ ñàëìàã. Ýÿçÿðêÿí àéàãëàðûíû äöç-

ýöí ãîéìàã.

19. Óçàòìàã, ñàõëàìàã. Ñà÷ ãîéìàã. Áûü

ãîéìàã. Ñàããàë ãîéìàã.

20. Ýåäÿðêÿí þçö èëÿ áÿðàáÿð ýþòöðìÿ-

ìÿê, îëäóüó, ÷àòäûüû, ýÿëäèéè éåðäÿ áóðàõ-

ìàã. Óøàãëàðû åâäÿ ãîéìàã. Ýþçëöéöìö åâäÿ

ãîéìóøàì. – Èñêÿíäÿð îíëàðà [ãàëà ÿùëèíÿ]

áàøãà éåð âåðèá, ãàëàíû òÿìèð åòäèðäè âÿ îðàäà

áèð ãÿäÿð ãîøóí ãîéäó. ..À.Áàêûõàíîâ.

21. Ùÿð ùàíñû áèð âÿçèééÿòäÿ, øÿêèëäÿ,

ùàëäà ñàõëàìàã. Ìÿñÿëÿíè à÷ûã ãîéìàã (ùÿëë

åòìÿìÿê). Ìÿíè ðàùàò ãîé! Áó ùàäèñÿ áèçè

ùåéðÿòäÿ ãîéäó.

22. Ñàõëàìàã. Àõøàìà áèð àç ÷þðÿê ãîé.

23. Áóðàõìàã, áóðàõûá ýåòìÿê, òÿðê åò-

ìÿê, àòìàã, àòûá ýåòìÿê (áÿçÿí “ãîéóá ýåò-

ìÿê” øÿêëèíäÿ èøëÿíèð). Éîëäàøûíû òÿùëöêÿäÿ

ãîéìà! Àèëÿñèíè ãîéóá ýåòäè. – À êèøè, éà áåç,

éà çÿð, ñèçÿ íÿ? Íÿ ýÿòèðäè þç åâèíÿ àïàðàúàã.

Ñÿíèí åâèíäÿ êè ãîéìàéàúàã. Ù.Ñàðàáñêè.

ßçèçèéÿì, áèð éàíà; Áèð àëûøà, áèð éàíà; Úà-

ìàëûí ìöøòàüûéàì; Ãîéóá ýåòìÿ áèð éàíà.

(Áàéàòû).

24. Êå÷ìÿê, ôÿäà åòìÿê, ñÿðô åòìÿê, ùÿñð

åòìÿê. Âÿòÿí éîëóíäà úàíûíû ãîéìàã. – Éî-

ëóíäà ãîéäó Íÿñèìè úàùàí èëÿ úàíû. Íÿñèìè.

25. äàí. Êÿñèëìÿê, äàéàíìàã, éîõ îëìàã.

Äèøèìèí àüðûñû ãîéäó.

26. Áèð ñûðà èñèìëÿðÿ ãîøóëàðàã ìöðÿêêÿá

ôåèë âÿ ìöõòÿëèô èôàäÿëÿð äöçÿëäèëèð; ìÿñ.: àä

ãîéìàã, ãîë ãîéìàã, ÷àé ãîéìàã, ñÿñÿ ãîé-

ìàã, ëàüà ãîéìàã, àðàéà ãîéìàã.

ÃÎÉÓËÌÀ

“Ãîéóëìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÉÓËÌÀÃ

ìÿúù. 1. Áèð éåðÿ éåðëÿøäè-

ðèëìÿê; äöçöëìÿê. Êèòàáëàðûí ùàìûñû øêàôà

ãîéóëäó. – Áèð àçäàí ñîíðà ñòîë öçÿðèíÿ ãÿ-

ëÿì, êàüûç âÿ ìöðÿêêÿá ãîéóëäó. Ì.Ñ.Îðäó-

áàäè. Ñöðàùèëÿð øÿðáÿò âÿ øÿðàáëàðëà äîëäó-

ðóëóá, ñÿðèí áóëàãëàðà ãîéóëìóø(äó). Ì.Ðçà-

ãóëóçàäÿ.

2. ßìàíÿò âåðèëìÿê, ñàõëàíìàã ö÷öí âå-

ðèëìÿê. Ïóëëàð ÿìàíÿò êàññàñûíà ãîéóëìóøäóð.

3. Èúàçÿ âåðèëìÿê, ìöñàèäÿ åäèëìÿê, ðöñ-

õÿò âåðèëìÿê, èìêàí âåðèëìÿê, áóðàõûëìàã.

Ùå÷ êÿñ è÷ÿðè ãîéóëìóð. Çàëà àäàì ãîéóëìóð.

4. Îõóìàã, èøëÿìÿê âÿ ñ. ö÷öí áèð éåðÿ

ýþíäÿðèëìÿê, âåðèëìÿê, äöçÿëäèëìÿê. Óøàã-

ëàðûí ö÷ö äÿ ìÿêòÿáÿ ãîéóëìóøäóð.

5. Ñàõëàíìàã, òÿõèðÿ ñàëûíìàã, ëÿíýèäèëìÿê,

êå÷èðèëìÿê. Èúëàñ ñàáàùà ãîéóëìóøäóð.

6. Òàïøûðûëìàã, ùÿâàëÿ åäèëìÿê. Öçÿðèìèçÿ

÷îõ ìÿñóë âÿçèôÿëÿð ãîéóëìóøäóð. Ñèéàùûíû

òóòìàã îíóí þùäÿñèíÿ ãîéóëìóøäóð.

7. Éöêëÿíìÿê, âóðóëìàã. Àðàáàëàðà àüûð

éöê ãîéóëìóøäóð.

193

ÃÎÉÌÀÃ

ÃÎÉÓËÌÀÃ

8. Òÿñèñ åäèëìÿê, òèêèëìÿê, ãóðóëìàã. Äÿ-

íèçèí è÷èíäÿ ÷îõëó áóðóã ãîéóëìóøäóð. Äöíÿí

êëóá áèíàñûíûí þçöëö ãîéóëäó. – Ãîéóëäó

þçöëëÿð, áîéëàíäû òàüëàð. Ì.Ìöøôèã.

9. Ýåéèëìÿê, êå÷èðèëìÿê. Áàøà ïàïàã ãî-

éóëìàã.

10. Ñÿðô åäèëìÿê, èøëÿíìÿê. Áó èøÿ ÷îõëó

çÿùìÿò ãîéóëìóøäóð.

11. Áèð øåéèí öñòöíÿ, éàõóä àðàñûíà éåð-

ëÿøäèðèëìÿê, ñàëûíìàã, äþøÿíìÿê. Êîìïðåñ

ãîéóëìàã. Ãóéóíóí àüçûíà áþéöê áèð äàø

ãîéóëìóøäóð.

12. Òÿéèí åäèëìÿê. Ìÿñóë èøÿ ãîéóëìàã.

Íþâáÿò÷è ãîéóëìàã. – Êÿíäèí ÿòðàôûíà ãà-

ðîâóë ãîéóëäó. Ì.Ùöñåéí.

13. Ùÿëë åäèëìÿê, éåðèíÿ éåòèðèëìÿê, éà-

õóä ìöçàêèðÿ ö÷öí èðÿëè ñöðöëìÿê, òÿêëèô

åäèëìÿê. Ìÿñÿëÿ úèääè ãîéóëìóøäóð.

14. Éàçûëìàã, èøàðÿ åäèëìÿê. Äóðüó èøà-

ðÿëÿðè äöçýöí ãîéóëìàìûøäûð.

15. Äöçÿëäèëìÿê, òÿøêèë åäèëìÿê, òÿðòèá

åäèëìÿê. Áó ýåúÿ ñÿùíÿäÿ ùàíñû ïéåñ ãîéó-

ëàúàãäûð? Òÿúðöáÿ ãîéóëìàã.

16. Ìöÿééÿí åäèëìÿê, ãÿðàðëàøäûðûëìàã,

ëàï èáòèäàäàí âåðèëìÿê. Èíñàíûí òÿáèÿòèíäÿ èêè

öìäÿ õàñèééÿò ãîéóëóáäóð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

17. Ñàõëàíûëìàã. Àõøàìà ùå÷ áèð øåé ãî-

éóëìàéûáäûð.

ÃÎÉÓËÓØ

èñ.  1. Ãîéóëìà (á à õ ãîéóë-

ìàã 10-úó ìÿíàäà). Ñó òÿñÿððöôàòû òÿäáèð-

ëÿðèíÿ êàïèòàë ãîéóëóøó 50 ôàèçäÿí ÷îõ àðò-

ìàëûäûð.

2. Ãîéóëìàã òÿðçè, ãîéóëìàã ãàéäàñû.

Êÿðïèúèí ãîéóëóøó.

3. Èðÿëè ñöðöëìÿ, ìåéäàíà àòûëìà. Ìÿñÿ-

ëÿíèí ãîéóëóøó, ìöçàêèðÿñè âÿ ùÿëëè åëÿ ýÿëèá

éåòèøìèøäè êè, áóðàäà ùèéëÿ îëäóüóíó ùå÷ êÿñ

ýöìàí åòìÿçäè. Ìèð Úÿëàë.

ÃÎÉÓÌ

èñ. êþùí. Ãûçûë âÿ ýöìöøäÿí äö-

çÿëäèëìèø áÿçÿê øåéëÿðè, éà ãàá-ãàúàã.

ÃÎÉÓÌ×Ó

ñèô. êþùí. Ãûçûë-ýöìöøäÿí ãàá-

ãàúàã, áÿçÿê øåéëÿðè ãàéûðàí óñòà; çÿðýÿð.

ÃÎÉÓÌ×ÓËÓÃ

èñ. êþùí. Ãîéóì÷ó ñÿ-

íÿòè, ãûçûë âÿ ýöìöøäÿí ãàá-ãàúàã âÿ çèíÿò

øåéëÿðè ãàéûðìàã ñÿíÿòè; çÿðýÿðëèê.

ÃÎÉÓÍ

1

èñ. ßò, éóí âÿ ñöä âåðÿí ñûõ, ãûâ-

ðûì òöêëö ýþâøÿê åâ ùåéâàíû. Àëûøàí òàéà-

ëàðûí èøûüûíäà ùöðêöøöá áèð-áèðèíÿ ãàðûøìûø

ãîéóí ñöðöëÿðè ìÿëÿøèð. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

◊ Ãîéóí êèìè – òÿáèÿòúÿ ÷îõ éóìøàã,

ùÿëèì, ñàêèò, äèíú. Ãîéóíó ãîéóí àéàüûí-

äàí, êå÷èíè êå÷è... – ùÿð êÿñÿ þç ÿìÿëèíÿ,

èøèíÿ âÿ ñ.-éÿ ýþðÿ éàíàøìàëû, ãèéìÿòëÿí-

äèðìÿëè. Ãîéóíó ãóðäà òàïøûðìàã – åòèáàð

åäèëÿ áèëìÿéÿí àäàì ùàããûíäà. Ãóðäëà ãî-

éóí áèð éåðäÿ îòëàéûð – ÿìèí-àìàíëûã, àñà-

éèø, äèíúëèê ìÿíàñûíäà.

ÃÎÉÓÍ

2

èñ. 1. Àüóø, ãóúàã. Àíàñû óøàüû

ãîéíóíà àëûá éàòäû. – Íåúÿ êè, èíñàíà ãóð-

áàüàíû ÿëÿ àëûá ãîéíóíà ãàòìàã íàýöâàðà

ýÿëÿð, åëÿ äÿ áÿëêÿ áóíäàí àðòûã Çåéíÿáÿ

Õóäàéàð áÿéèí èðè áóðíóíà âÿ êèôèð ñèôÿòèíÿ

áàõûá îíà ÿð äåìÿê íàýöâàðà âÿ íàõîø ýþ-

ðöíöðäö. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Áöòöí áèð

ñÿùÿðè éàëâàðäûì äóðäóì; Áîø ãàëìûø ãîé-

íóíà ÷è÷ÿê äîëäóðäóì. ß.Úàâàä. // Îáðàçëû

òÿñâèðëÿðäÿ. Õÿçÿð äÿíèçèíèí ãîéíóíà ýèðìèø

îëàí Áàêû øÿùÿðèíèí ýåúÿñèíè .. åëåêòðèê èøûã-

ëàðû àëàãàðàíëûã áèð ñÿùÿðÿ ÷åâèðìèøäè. À.Øàèã.

[Áåéðÿê] .. éöéöðöá þçöíö êþïöêëÿíÿí

äàëüàëàðûí ãîéíóíà àòäû. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

2. Ïàëòàðûí äþøÿ ãîâóøàí éåðè, äþøö; ãîë-

òóã.  Ìîëëà Èáðàùèì Õÿëèë .. ñààòû ãîéóí úè-

áèíäÿí ÷ûõàðûá áàõûð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Ìÿí

êàüûçû ãîéíóìäàí ÷ûõàðûá îíà âåðäèì.

Ì.Ñ.Îðäóáàäè.  Êè÷èêõàíûì øÿêëè ãîéíóíà

ãîéäó. Ìèð Úÿëàë.

ÃÎÉÓÍÁÎÜÀÍ

èñ. áîò. Ðöòóáÿòëè éåð-

ëÿðäÿ áèòÿí àëàã áèòêè.

ÃÎÉÓÍ×Ó

èñ.  1. Ãîéóí÷óëóã ìöòÿõÿñ-

ñèñè. // Ãîéóí ñàõëàìàãëà, ãîéóí÷óëóãëà ìÿø-

üóë îëàí àäàì, òÿñÿððöôàò. Êå÷ÿí òÿñÿððöôàò

èëèíäÿ ãîéóí÷óëàðûìûç ùÿð éöç àíà ãîéóí-

äàí éöç ãóçó àëìûøëàð.

2. êþùí. Ñàòìàã ìÿãñÿäè èëÿ ãîéóí éåòèø-

äèðèá ñàõëàéàí àäàì; ñÿðêàð.

ÃÎÉÓÍ×ÓËÓÃ

èñ. ê.ò. Ãîéóí éåòèøäèðìÿ,

ãîéóí ñàõëàìà. Ãîéóí÷óëóã ñîâõîçó. Ãî-

éóí÷óëóã òÿñÿððöôàòû. Êîëõîçóí ãîéóí÷óëóã

ôåðìàñû. Ãîéóí÷óëóüóí èíêèøàôû.

ÃÎÉÓÍ-ÃÓÇÓ

òîï. Ãîéóíëàð, ãóçóëàð áèð

éåðäÿ; äàâàð. ×þëäÿí ýÿëèð ìàë-ãàðà, ìÿ-

ëÿøèð ãîéóí-ãóçó. Ð.Ðçà.

ÃÎÇ

èñ.  1. Áÿðê ãàáûãëû, ãîøà ëÿïÿëè áèð

ìåéâÿ. Ãîç ëÿïÿñè. – Òåéèáÿ åâÿ éîëó äö-

øÿíäÿ Áàùàäûð ö÷öí ùÿìèøÿ ôûíäûã, ãîç, ñà-

÷àãëû êîíôåò, èéäÿ âÿ áÿçÿí õóðìà ýÿòèðèðäè.

Ì.Ùöñåéí. // Áó ìåéâÿíèí àüàúû. Ãîç

194

ÃÎÉÓËÓØ

ÃÎÇ

àüàúûíäàí ÿëà ìåáåë ùàçûðëàíûð. – Ìîëëà

Ãàñûì ùÿéÿòäÿ ãîç àüàúûíûí àëòûíäà ùÿñèð

ñàëäûðûá óçàíìûøäû. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

2. äàí. Ãîçà îõøàéàí øèø, óð, ÷ûõûã. Àëíûí-

äàí ãîç ÷ûõûá.

◊ Ãîç ãàáûüûíà ýèðìÿê – ãîðõóäàí ãà÷ûá

þçöíÿ áèð ñûüûíàúàã òàïìàã, ãîðõóäàí ãà÷ûá

ýèçëÿíìÿê.  Ãîç ãàáûüûíà ñàëìàã (ñîõ-

ìàã) – ÷îõ ñûõûøäûðìàã, ÷ûõûëìàç âÿçèééÿòÿ

ñàëìàã. Ãîç-ãîç îéíàìàã – áÿùñëÿøìÿê,

äèêáàøëûã åòìÿê. [Õàñìÿììÿä:] Àíúàã áèð

øÿðòëÿ êè, î .. áèçèìëÿ ãîç-ãîç îéíàìàñûí.

Ú.Úàááàðëû. Ãîçóíóí öñòöíÿ ãîç ãîéìàã

– äÿðäèíè äàùà äà àðòûðìàã, èøèíè äàùà äà

÷ÿòèíëÿøäèðìÿê.

ÃÎÇÀ

èñ. 1. Ïàëûä, øàì âÿ ãàéûí àüàúëà-

ðûíûí ãîçà îõøàéàí éåéèëìÿéÿí ìåéâÿñè.

Ñÿíäÿ áèòÿð áèð íå÷ÿ âåúñèç ãîçà; Àíúàã î

äà ãèñìÿò îëàð äîíãóçà. Ì.ß.Ñàáèð.

2. Ïàìáûã êîëóíóí ùÿëÿ à÷ûëìàìûø, éóâàð-

ëàã øÿêèëëè âÿ è÷èíäÿ ïàìáûã îëàí ãþí÷ÿñè.

Ïàìáûã ãîçàñû. – Âûéûëäàéàí øèääÿòëè êöëÿê

ïàìáûã êîëëàðûíû äàëüàëàíäûðûð, ãóðóìóø

ãîçàëàðû õÿçÿë êèìè õûøûëäàäûðäû. Ì.Ùöñåéí.

3. Êå÷ìèøäÿ ãàäûí ïàëòàðûíûí ãîëëàðûíäà

ýöìöø, éà ãûçûëäàí éóâàðëàã áÿçÿê.

ÃÎÇÀÚÛÃ

èñ. Áàëàúà ãîçà, êè÷èê ãîçà.

ÃÎÇÀËÀÌÀ

“Ãîçàëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÇÀËÀÌÀÃ

ô. Ãîçà ýÿòèðìÿê, ãîçà èëÿ

þðòöëìÿê, äöéìÿëÿíìÿê (ïàìáûã, ïàëûä àüàúû

âÿ ñ.). [Ïàìáûã êîëëàðûíûí] áèðè à÷ûëìàüà

áàøëàäûüû ùàëäà, äèýÿðè éåíèúÿ ãîçàëàéûðäû.

ß.Âÿëèéåâ.

ÃÎÇÀËÀÍÌÀ

“Ãîçàëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÇÀËÀÍÌÀÃ

ô.  Ãîçà ùàëûíà ýÿëìÿê.

Ãîçà òþêìÿê.

ÃÎÇÀÂÀÐÈ

ñèô.  Ãîçà êèìè, ãîçàéà îõ-

øàéàí.

ÃÎÇÁÅË

ñèô.  1. Äþø âÿ éà àðõà ñöìöê-

ëÿðèíèí ÿéèëìÿñè íÿòèúÿñèíäÿ áåëè ãîç êèìè

ãàëõûã; äîíãàð. Ãîçáåë àäàì. – [Ãóëó:] Ïîä-

íîñ åëÿ êþùíÿäèð êè, îðòàñû ãîçáåë àäàìûí

áåëè êèìè ãàëõûáäûð. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. // Èñ. ìÿíà-

ñûíäà. [Äèëáÿð:] Äîüðó äåìèøëÿð: ãîçáåëè

ãÿáèð äÿ äöçÿëäÿ áèëìÿç. Ú.Úàááàðëû.

2. Áöêöëìöø, ÿéðè, áèð òÿðÿôè ÷ûõûã. Ãîçáåë

òèð. Ãîçáåë äèâàð.

ÃÎÇÄßÑÒß

èñ. äàí. çàð. Òàïàí÷à. Çåéíàë

.. Âåéñèí áåëèíäÿêè òàïàí÷àéà áàõûá, àñòà-

äàí çàðàôàòëà äåäè: – Áÿëêÿ ñÿí áó ãîçäÿñ-

òÿíè ÷àéãûðàãëûëàðà ýþñòÿðìÿê èñòÿéèðñÿí?

ß.ßáöëùÿñÿí.

ÃÎÇÃÓÐÀÁ

èñ. áîò. Òàðëàëàðäà òîðïàã

àëòûíäà áèòÿí êè÷èê êàðòîôà áÿíçÿð êþê áèòêè.

ÃÎÇÃÓÐ(Ò)ÌÀÃ

ô. äàí. Þçöíäÿí óéäó-

ðóá ñþéëÿìÿê, óéäóðìà ñþçëÿð äàíûøìàã,

ÿúàèá øåéëÿð äàíûøìàã, úÿôÿíýèéàò äàíûø-

ìàã, ëîâüàëàíìàã, þéöíìÿê, ýîï áàñìàã.

[Äèâàíáÿéè:] À êèøè, ñÿí íÿ ãîçãóðóðñàí?

Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. [Ìèðçÿ Ñÿìÿíäÿð:] À êèøè,

ñÿí ÷îõ ãîçãóðòìà ùà! Ñÿíèí êèìèëÿðè ÷îõ

ýþðìöøöê. Ú.Úàááàðëû.

ÃÎÇËÀ, ÃÎÇËÓ

[ðóñ.  ê

óçëû] Àðàáà âÿ

ôàéòîí êèìè ìèíèêëÿðäÿ ñöðöúö îòóðàí éåð;

øàùíèøèí.  ..Áàúûì Òóòóíó, îí ñÿêêèç éàøûí-

äàêû îüëóíó äà ãîéäóì ôàéòîíà, êó÷åðèìèç

ßñÿäè ìèíäèðäèì ãîçëóéà âÿ þçöì äÿ ìèí-

äèì. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Ýÿäÿ äÿ òöôÿíýè

ýþòöðöá éóõàðûäà, ãîçëóäà ÿéëÿøäè. Ñ.Ðÿùè-

ìîâ.  Ãîçëàäà îòóðàí áàøûíèøàíëû ôÿððàø

éåðÿ òóëëàíäû. Ï.Ìàêóëó.

ÃÎÇËÀÍÌÀ

“Ãîçëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÎÇËÀÍÌÀÃ

ô. äàí. Êèáðëÿíìÿê, òÿ-

øÿõõöñëÿíìÿê, ãöððÿëÿíìÿê, ëîâüàëàíìàã,

êèøèëÿíìÿê.

ÃÎÇËÓÃ

èñ.  ×îõëó ãîç àüàúû áèòÿí éåð,

ãîç ìåøÿñè.

ÃÞÍ×ß

èñ. [ôàðñ.] À÷ûëìàìûø ãûçûëýöë âÿ

éà áàøãà ÷è÷ÿê; ýöë âÿ éà áàøãà ÷è÷ÿéèí òó-

ìóðúóüó. Ãûçûëýöë ãþí÷ÿ à÷ìûøäûð. – Áöëáöë

ãîíóá ãþí÷ÿ öñòÿ; Íÿ øèðèí äèëëÿð à÷ûëûá.

Àøûã ßëè. // Ñèô. ìÿíàñûíäà. À÷ûëìàìûø, ãþí-

÷ÿ ùàëûíäà îëàí. Ãþí÷ÿ ýöë. – ßòèð ñà÷ àëÿìÿ,

ñÿí, åé ãþí÷ÿ ýöë! Ñ.Âóðüóí. // Îáðàçëû òÿø-

áåùëÿðäÿ.  Ãàéäàñûäûð ãþí÷ÿ éàòàð õàð èëÿ;

Áöëáöë êèìè çèìèñòàíÿ ýþçëÿðèí. Àøûã Ïÿðè.

Ìöðóð èëÿ ýöë ãþí÷ÿñè à÷ûëàð; Î, çîð èëÿ à÷ûë-

ñà, áÿðáàä îëàð. Ì.Ìþúöç. Ñÿí ñåâýèëè

âÿòÿíúèéèìèí ýöë ôèäàíûñàí! Ñÿí áèð ýþçÿëúÿ

ãþí÷ÿñÿí, àììà éàáàíûñàí! À.Ñÿùùÿò. // Àë,

ãûçûëýöë ðÿíýè. Áèð àíäà ãûçûí éàíàãëàðûíû áèð

áàùàð ãþí÷ÿñèíèí ðÿíýèíè àíäûðàí ãûçàðòûëàð

áöðöäö. Ì.Èáðàùèìîâ. // êëàñ. Ýþçÿëèí àüçû,

äîäàãëàðû, éàõóä þçö ãþí÷ÿéÿ îõøàäûëûð. Åé

ãþí÷ÿ àüûçëû, áÿíè éàíäûðäû ùèúðèí äèêÿíè;

Ýÿë, ýÿë êè, ñÿíñèç ãþí÷ÿ òÿê äîëäó è÷èì ãàí,

ãàíäàñàí?  Íÿñèìè.  Êþíëöì à÷ûëûð çöëôè-

ïÿðèøàíûíû ýþðúÿê; Íèòãèì òóòóëóð ãþí÷åéè-

195

ÃÎÇÀ

ÃÞÍ×ß

õÿíäàíûíû ýþðúÿê. Ôöçóëè.  Ãàìÿòèí òÿê ùå÷

áèð ãàìÿò áè÷èëìÿç; Äîäàãëàðûí òÿð ãþí÷ÿ-

äÿí ñå÷èëìÿç. Ì.Ï.Âàãèô.  ×è÷ÿêëÿð à÷àðêÿí

ýöëöøëÿðèíäÿí; Õÿëã îëìóø î ãþí÷ÿ äîäàüûí

ñÿíèí! À.Øàèã.

ÃÞÍ×ßÚÈÊ

èñ.  Çÿðèô ãþí÷ÿ. Øÿìÿ ïÿð-

âàíÿ øþâãìÿíä îëìóø; Ãþí÷ÿúèêëÿð ùÿáèáè-

äèð áóäàüûí. À.Ñÿùùÿò.

ÃÞÍ×ßÄßÙÀÍ, ÃÞÍ×ßÄßÙßÍ

ñèô. âÿ

èñ. [ôàðñ.] êëàñ. Àüçû ãþí÷ÿ êèìè êè÷èê âÿ ýþ-

çÿë. Áèð òÿáÿññöì ãûë õóäà ö÷öí, ýöëè-ãþí÷ÿ-

äÿùàí. Êèøâÿðè. Åé ãþí÷ÿ-äÿùàíö ñÿðâãàìÿò;

Ýöë, îéíà, çÿìàíè åò ôÿðàüÿò! Ôöçóëè. Ñîðóø-

äóì ãûçëàðäàí, Àëëàùû ñåâÿí; Íå÷èí ìöêÿä-

äÿðäè î ãþí÷ÿäÿùÿí? Ã.Çàêèð. [Øåéõ Ñÿíàí:]

..Ñþéëÿ, åé íàçÿíèí ãþí÷ÿäÿùÿí! Ñþéëÿ, ðóùóì,

íÿ òåç óíóòäóí ñÿí. Ù.Úàâèä.  Êþíëöìö ãàí

åéëÿéÿí âàðìû áó àëÿìäÿ ìÿýÿð; Áèð ñÿíèí òÿê

öçö-ýöë, ãþí÷ÿäÿùÿíäÿí ãåéðè? ß.Âàùèä.

ÃÞÍ×ßÄÎÄÀÃ(ËÛ)

ñèô. Äîäàãëàðû ãþí÷ÿ

êèìè ýþçÿë, çÿðèô. Óúàáîéëó, èíúÿáåëëè, ãþí-

÷ÿäîäàãëû .. ãûç óòàíàðàã, ãóìðàë ñà÷ëàðûíû

öçöíÿ þðòöá, öðêìöø ìàðàë êèìè åâÿ ãàéûäûð.

Ù.Ñàðàáñêè.

ÃÞÍ×ßËßÁ

ñèô.  [ôàðñ.] á à õ ãþí÷ÿäî-

äàã(ëû).

ÃÞÍ×ßËßÍÌß

“Ãþí÷ÿëÿíìÿê”äÿí ô.èñ.

ÃÞÍ×ßËßÍÌßÊ

ô. Ãþí÷ÿ à÷ìàã; à÷ûë-

ìàã. Ñÿíèí à÷ûã, àü àëíûíû þïäö ñÿðèí êöëÿêëÿð;

Ùÿð àääûìûí äÿéÿí éåðäÿ ãþí÷ÿëÿíäè ÷è÷ÿêëÿð.

Ñ.Âóðüóí. Ëàëÿëè éàç ýÿëñèí, ýöë ãþí÷ÿëÿíñèí;

Éåòèøñèí áöëáöëëÿð ýöëÿ, ñåâýèëèì! Àøûã Ùöñåéí.

// Ìÿú. ìÿíàäà. [Àüàáÿéèì àüàíûí] éàëíûç

àü òàôòà êþéíÿêäÿ ãþí÷ÿëÿíÿí êþêñö ùÿéÿ-

úàí è÷èíäÿ ÷ûðïûíûðäû. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

ÃÞÍ×ßËÈ

ñèô. Ãþí÷ÿ à÷ìûø, ÷è÷ÿêëè, ýöëëö.

Ïÿíúÿðÿäÿí áàõàíäà ãóìëóã ñÿùðà éîõ, éà-

øûë àüàúëàð, ýöëëö ãþí÷ÿëè êîëëàð ýþðöíñöí.

Ìèð Úÿëàë.

ÃÞÍ×ßËÈÊ

èñ. Ýöëöí ãþí÷ÿ ùàëû, ãþí÷ÿ

âàõòû. Ýöë ãþí÷ÿëèêäÿ ýÿð÷è îëóð õàðÿ àøèíà;

À÷ñà íèãàáûíû, îëóð ÿüéàðÿ àøèíà. Ñ.ß.Øèðâàíè.

ÃÞÂË

èñ.  [ÿð.] Ñþç, äàíûøûã. Îíóí ãþâëö

èëÿ èøè äöç ýÿëìèð. – Ãþâëè-çàùèäëÿ ÿìÿë åòìÿ-

ìèøÿì ùÿøð ýöíö; Âàð öìèäèì êè, ìÿíÿ

äàäðÿñ îëñóí áó ÿìÿë. Ñ.ß.Øèðâàíè. Ìÿíÿì-

ìÿíÿì äåéÿíëÿðèí èíàíìà ÷îõ äà ãþâëöíÿ;

Ýÿðÿêëè ýöíäÿ îíëàðûí ãû÷ûíäàêû ôÿðàðè ýþð!

Ì.ß.Ñàáèð.

ÃÞÂËßÍ

çÿðô [ÿð.] Ñþçëÿ, ñþçëÿ îëàðàã

(ôåëÿí çèääè).

ÃÞÂÌ

[ÿð.] Êè÷èê õàëã, òàéôà. Áó ãþâì

áèçèì âÿòÿíèìèçèí áàøûíà åëÿ ìöñèáÿòëÿð ýÿ-

òèðìèøëÿð âÿ îíóí õàðàáàëûüûíà ñÿáÿá îëìóø-

ëàð êè, îíëàðû õàòûðëàéàðêÿí àüûëëû áèð èíñàíû

àüëàìàã òóòìàéà áèëìÿç. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

ÃÞÂÌÈ

ñèô. [ÿð.] Ãþâìÿ ìÿíñóá îëàí, áèð

õàëãà àèä îëàí.

ÃÞÂÌÈÉÉßÒ

èñ. [ÿð.] Áèð ãþâìÿ, áèð õàëãà

ìÿíñóá îëìà. ×öíêè áóíà îíëàðûí ãþâìèé-

éÿòè äÿ èúàçÿ âåðèð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÃÞÂÐ:

ãþâð åòìÿê – íàðàùàò åòìÿê, èí-

úèòìÿê, äàèì þçöíö ùèññ åòäèðìÿê. Ñèíÿñèíÿ

âóðóëàí éàðà éåíèäÿí ãþâð åëÿäè. Ìèð Úÿëàë.

Ñÿëèì öðÿéèíäÿ ãþâð åäÿí äÿðäè ýèçëÿäÿ áèë-

ìÿäè. Ì.Ùöñåéí. Ãîúàíûí èôàäÿñèíäÿêè èíàì

÷îáàíû òóòäó, öðÿéèíäÿ ãþâð åäÿí îäó ñî-

éóòäó. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ. Ñîí ãîéñóí áó ýåúÿ,

ÿñð-ÿñð; Öðÿêëÿðäÿ ãþâð åëÿéÿí, ìþùíÿòÿ,

äÿðäÿ. Ð.Ðçà.

ÃÞÂÑ

èñ. [ÿð.] 1. Éàé, êàìàí. // Øÿêèëúÿ

ãþâñö õàòûðëàäàí, ãþâñÿ îõøàéàí øåé. Ãÿçà-

äûð ãàøëàðûí ãþâñè, ãÿäÿðäèð êèðïèýèí ñÿùìè;

Áÿíè àìàú ö÷öí åéíèí áó ìÿíèíäÿí íèøàí

åòäè. Íÿñèìè. Ãûçëàðûí ãþâñ ãàøëàðû âÿ ñå-

ùèðëè ýþçëÿðè ãàðàëäû. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. ..Ôè-

øÿíýëÿð ùàâàäà ãûðìûçû ãþâñ òÿøêèë åäÿðÿê,

àðõàéà ÿéèëèá ñþíäö. ß.ßáöëùÿñÿí.

2. ùÿíä. Äàèðÿ ÷åâðÿñèíèí âÿ éà äèýÿð ÿéðè

õÿòòèí áèð ùèññÿñè. Äàèðÿíèí ãþâñö. Ãþâñ

úûçìàã.

3. Õöñóñè òåðìèíîëîýèéàäà: ãþâñ ëàìïà-

ëàðû, ýåíåðàòîðëàðû, ôÿíÿðëÿðè. Åëåêòðèê èøûã

ìÿíáÿëÿðè, ãþâñ âÿ êþçÿðìÿ ëàìïàëàðû ÕÛÕ

ÿñðèí èêèíúè éàðûñûíäà èõòèðà åäèëìèøäèð.

ÃÞÂÑÈ

ñèô. [ÿð.] Ãþâñ øÿêëèíäÿ îëàí. [Ñÿò-

òàðõàíûí]  ÿéìÿ âÿ ãþâñè ãàøëàðû ãàëõûð(äû).

Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÃÞÂÑÈ-ÃÖÇÅÙ

èñ. [ÿð.] Ýöíÿø øöàëàðûíûí

ùàâàäàêû éàüûø äàìúûëàðûíäàí êå÷ÿðêÿí

ñûíìàñû íÿòèúÿñèíäÿ ýþéäÿ ýþðöíÿí ðÿíýà-

ðÿíý éàðûìäàèðÿ øÿêèëëè ãóðøàã; ýþé ãóðøàüû,

ãàðûíÿíÿ þðêÿíè. Ùÿð øåé ýöíÿøÿ ãóðóòäó

éàøûí; Ãþâñè-ãöçåù à÷äû òÿð ãóìàøûí. Õÿòàéè.

Áèð ýöí [Ãàäèð] ãþâñè-ãöçåùäÿí äàíûøàðêÿí,

Ñîíà úóìóá òÿìèç áèð ñòÿêàí äîëóñó ñó ýÿ-

òèðìèø(äè). ß.ßáöëùÿñÿí. // Îáðàçëû òÿøáåùëÿð-

äÿ. Áÿéàç úÿáèíèíäÿ ãþâñè-ãöçåùòÿê; Ùÿðàìè

196

ÃÞÍ×ßÚÈÊ

ÃÞÂÑÈ-ÃÖÇÅÙ

ãàøëàðûí òàüû ýþðöíñöí. Ã.Çàêèð. Ãþâñè-ãöçåù

ýþçëö, ëÿáëÿðè éÿìÿí; Úàìàëûí øàèðÿ âåðèáäèð

íèøàí. Øàèð Âÿëè. // Ãþâñè-ãöçåùÿ îõøàð ðÿí-

ýàðÿíý øåé ùàããûíäà. Ùàâàäà éàâàø-éàâàø

ãþâñè-ãöçåù äöøöð êèìè Ìöíÿââÿðèí ÷þùðÿñè

ðÿíýàðÿíý îëìàãäàäûð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÃÞÂÑØßÊÈËËÈ

á à õ ãþâñâàðè.

ÃÞÂÑÂÀÐÈ

ñèô.  Ãþâñÿ îõøàð, ãþâñ øÿê-

ëèíäÿ. Ñÿðâêèìèëÿð ôÿñèëÿñèíèí .. éàðïàãëàðû

ñàäÿ âÿ òàì êÿíàðëû îëóá, ãàèäÿñèíäÿí óúóíà

äîüðó ãþâñâàðè âÿ éà ïàðàëåë øÿêèëäÿ äàìàð-

ëàíûð. Ãÿäèðîâ.

ÃÞÂØß

èñ. Ãàáûã, ãûí.

ÃÐÀÄÎÍÀ×