• Основные стратегические варианты

10.1- jadval
Marketing kommunikasiyasining bosqichlari 
№ 
Yillar 
Bosqichning nomi 
Bosqichning tavsifnomasi 
 
1
1. 
1950-1960 
Tizimsiz 
kom-
munikasiya bosqichi 
Kommunikativ siyosat katta rol o‘ynamaydi, 
doimiy talabni ta’minlash uchun tovar taklifi 
hajmiga konsentrasiya bosh masala hisoblanadi 
2
2. 
1960-1970 
Tovar 
kommu-
nikasiyasi bosqichi 
Sotishni tashkil etishda korxona kommunikativ 
instrumentlardan foydalanadi. Birinchi rejaga 
reklama va sotishni rag‘batlantirish chiqadi. 
3
3. 
1970-1980 
Maqsadli guruh 
kommunikasiya 
bosqichi 
Kommunikasiya firmalar tomonidan foyda 
omiliga imkon beruvchi maqsadli gurhlar bilan 
o‘zaro ta’sirida mijozlar bilan muloqot uchun 
ishlatiladi. 
4
4. 
1980-1990 
Raqobatli 
kommunikasiya
bosqichi 
Kommunikativ 
sharoitni 
o‘zgarishi 
va 
kommunikativ 
raqobat 
kurashini 
o‘sishi 
korxonadan kommunikasiyani optimal shakl va 
vositalarini talab qiladi. 
5
5. 
1990-2010 
Raqobatli va 
integrasiyalangan 
kommunikasiya 
bosqichi 
Bozorni 
rivojlanish 
dinamikasi 
reklama 
tashuvchilarga media tarqatishni shakl-lanishiga 
olib keladi. Integrasiyalangan kommunikasiyaga 
o‘tishi talab qiladi. 
Kommunikasiya jarayoni.
Korxona o‘z firmasini yaxshi imijini yaratish 
uchun ko‘plab kommunikativ jarayonlar bilan o‘zaro kelishishga majburdir. Korxona 
tovar bilan raqobatlashib kommunikativ raqobatga chuqurroq, ya’ni bozorni 
muhimroq maqsadli segmenti va xaridorlari e’tiborini erishishga kurashib jalb etiladi. 
Keyingi kommunikativ siyosatda strategik va taktik choralarni ichiga oluvchi 
faqat kompleks yondashish imkoniyati qo‘yiladi. Buning uchun korxonadan 
tadbirkorlikni 
integrasiyalangan 
kommunikativ 
konsepsiyasini 
yaratish 
va 
rivojlantirish talab qilinadi. 
Integrasiyalangan kommunikativ jarayonning xususiyati bo‘lib kommunikasiya 
vositasi va jarayoni, tashuvchilari shakllarini turli-tumanligi hisoblanadi. 
Kommunikasiya quyidagicha klassifikasiyalanadi: kontakt turi bo‘yicha; shaxsi 
va shaxssiz; jadalligi bo‘yicha: jadal va bo‘sh, qo‘llash chastotasi bo‘yicha yagona 
va ko‘p marotabalik; ta’sir natijasiga ko‘ra - samarali va samarasiz. Kommunikasiya 

---

184 
tashuvchilari sifatida: menejment; xodimlar; mijozlar; jamoat; biznes bo‘yicha 
sheriklar va boshqalar. 
Har qanday kommunikasiya uzatkich va qabul qilgich o‘rtasida yozish va tanib 
olish maqsadida kodlash va kodni o‘qish tizimidan foydalangan holda signallar 
almashinuvini ko‘zda tutadi. Quyidagi rasmda bu jarayonning sakkiz elementi 
ko‘rsatilgan.