― pul va banklar

Tanlovning 
yomonlashishi 
va 
psixologik 
risk 
muammosining 
chuqurlashishi. 
Iqtisodiyotning kuchsizlanishi va bank balansining yomonlashuvi inqirozning 
keyingi bosqich, bank tahlikasiga zamin yaratdi.
Bank tahlikasi boshlandi. 
2001-yil oktyabrda iqtisodiy inqiroz natijasida soliqlardan olinadigan 
daromadlar pasayishda davom etdi va markaziy xukumati va viloyatlar o‗rtasida 
fiskal vaziyatni yaxshilash borasidagi kelishuvlar barbod bo‗ldi. Davlat 
obligatsiyalarining defoltining oldini olishning imkoni yo‗q edi. Natijada bir kunda 
salkam 1 milliard dollar depozitlarning banklardan chiqib ketishi kuzatilganto‗liq 
masshtabli bank tahlikasi noyabr oyida boshlandi.Dekabr oyi boshlanishida 

---

88 
xukumatni banklar faoliyatini vaqtinchalik to‗xtatish bo‗yicha majburlashdi va 
corralito (kichik devor) nomli cheklovni joriy qilishdi. Ushbu vaziyatda 
omonatchilar bankdanxaftasiga faqatgina 250$ olishlari mumkin edi. Corralito 
ayniqsa kunlik tranzaksiyalari faqatgina naqd pulga bog‗liq bo‗lib qolgan 
kambag‗allar uchun juda katta taxlikali edi. Argentina jamiyatining ijtimoiy 
tuzilmasi zaiflashishni boshladi. Qattiq namoyishlarda salkam o‗ttizga yaqin 
odamlar xalok bo‗ldi. (10 -rasm) 
15.10-rasm 
 
Valyuta inqirozi izchillik bilan sodir bo„ldi. 
Bank taxlikasi xukumat pesoning qadrini ushlab turish maqsadida foiz 
stavkalarni baland ushlab turishidan, shuningdek, bir argentina pesosini bir 
AQSH dollariga fiksirlangan kursda sotib olish va sotishiga rozilik beruvchi 
tuzilma valyuta kengashini saqlab turishning iloji yo‗qligidan ogohlantirdi. 
Allaqachon kuchsizlangan banklar faoliyatini barbod qilishi sababli valyuta 
kengashini saqlab turish uchun foiz stavkalarni oshirish echim sifatida o‗zining 
ahamiyatini yo‗qotdi. Xalq kelajakda peso o‗zining qiymatini yo‗qotishini tan 
olishi oqibatida odamlar dollar uchun pesoni sotishi bevosita spekulyativ xujumni 
boshlab berdi. SHuningdek, xukumatning og‗ir fiskal holati o‗z qarzini to‗lash 
imkonini bermasligi investorlarning pulni mamlakatdan olib chiqib ketishiga 
shartsharoit yaratib berdi. Bu holat qo‗shimcha peso savdosiga olib keldi.
2001- yil 23- dekabrda xukumat tashqi qarzlar to‗lovini kamida oltmish 
kunga to‗xtatib qo‗yishga majbur ekanligini e‘lon qildi. 2002- yil 2- yanvarda 
xukumat valyuta kengashini tark etdi. (11-rasm) 
15.11-rasm 

---

89 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
15.12-rasm 
 

---

90