2.2. Stress sababi va oqibatlari Biz yuqorida zararli stresslardan tashqari foydali stress haqida
ham so’z yuritdik. Umuman olganda stresssiz hayot bo’lishi mumkin emas. Uning
tegishli kuchga ega bo’lib distress holatiga o’tib ketmasligi organizmni turli xil
noqulay omillarga chidamliyligini oshiradi, sihat – salomatligini mustahkamlaydi,
har xil yuqumli kasalliklardan himoya qiladi va hakazolar. Lekin stress eustress
holatidan o’tib ketib distressga aylansa undan himoyalanish albatta zarur. Har
qanday distressdan himoyalanishda dastavval shunday stressni chaqiruvchi omilni
aniqlash va uni bartaraf qilish kerak. Bunday kurashlar asosan ikki yo’nalishda olib
boriladi
1. Har bir indvid ta‟sir ko‟rsatuvchi omilni aniqlab uni bartaraf
qilishda shaxsan ishtirok etishi kerak:
2. Mavjud bo‟lgan stress omillarini tashkilot nuqtai nazaridan
bartaraf qilish
Tashkilotlarda stresslarni kamaytirish uchun bir nechta usullar mavjud
bo‟lib ular asosan quyidagilar:
1. Mehnat qilinadigan joyda tegishli sharoitlarni yaratish, yozda
salqin, qishda issiq sharoitning bo‟lishi, xonalarning to’g’ri yoritilishi, shovqin–
suronning kamligi va har bir individning imkoniyatidan kelib chiqib unga topshiriq
berish va boshqalar.
2. Xodimlar orasida bo’ladigan hodisalar, jarayonlar to’g’risida
to’g’ri tushuntirish ishlarini olib borish.
3. Distress holatlarining to’g’ridan – to’g’ri oldini oladigan tadbirlar
o’tkazish va ularga doimiy holatda rioya qilish. Masalan, o’quv zallarida, bevosita
ishlab chiqarish ishlari olib boriladigan joylarda har 2 soatda fiskut pauzalar o’tkazib
turish. Bunday tanafuslar hammaga yoqadigan misiqa sadolari ostida olib borilsa
yanada yaxshi bo’ladi. Xuddi shuningdek ishchi xizmatchilar, talabalar, ruhiy
psixologik zo’riqishni kamaytiradigan xonalarda dam olishi va boshqalar. Shuni
ham aytib o’tish kerakki qayd qilingan hamma ishchi xodimlarga bir xil ta’sir
28
etmaydi bining uchun amalga oshiriladigan tadbirlarda ishchi xodimlarning
individual xususiyatlarini hisobga olgan holda ish olib borish zarur.