Ў збекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Populyasiya xaqida ta’limot Populyasiyaning tuzilishi unda organizmlarning joylashishi

Populyatsiya tushunchasi. Populatsiya tur va ekosistemaning asosiy tizim birligi hisoblanadi. Populyatsiya haqidagi ta'limot, uning shakllanishi va rivojlanishi, ko’payishi qonuniyatlari, Populatsiya ma’lum bir tizim va tashkiliy xususiyatga ega bo'Iib uni tasvirlash ham mumkin. Populatsiyadagi individlar tug'iladi, qariydi va nobud bo'ladi, biroq populatsiya esa bu belgilardan mustasnoligi .

Populatsiyaning turli xususiyatlarga ega xaqidagi tushunchalarga ega bo’lib ya’niy: tug'ilish va nobud bo'lish, populatsiyaning katta kichikligi bir necha sabablarga asoslangan bo'lishi, populatsiyalar qo'shni populatsiyadan kelgan itidividlar hisobiga yoki bo'lmasa tug'ilish hisobiga kengayib borislii murnkinli xaqida farazlar
Tug'ilishning fiziologik va ekologik xillari bo'ladi. Fiziologik tug'ilishda ideal sharoitda nazariy hisoblangan, ya’ni individlaming maksimal hosil bo'lish soni tushunilib, bunda cheklovchi omillar ta’sir etmaydi, ko'payish faqat fiziologik sabablarga ko'ra cheklanishi mumkin va tug'ilish formulalar yordamida aniqlanishi, populatsiyaning o'sish chizig'I, populatsiya gomeostazi xaqida farazlar.
Populyatsion guruhlarning xususiyatlari, tur miqdori, zichligi, tug’ilishi, ko’payishi, yangidan vujudga kelgan individlar va ularning rivojlanishi. Turlarning populyatsion tuzilishi, bo’linishi. Populyatsiyalarning biologik tomondan xosligi, jinsi va yoshiga o’ziga qarab tuzilishi


Populyasiyalar orasidagi bog‘lanishlar, populyasiyalar dinamikasi

Populyasiyalar orasidagi bog‘lanishlar turli omillarga bo’lik bo’lib, ular barchasi ontogonik bo’lanishda bo’ladi. Populyatsiyaning asosiy o’lcham birligi bo’lib, bu uning soni, qalinliginingn o’zgarib turishi hisoblanadi. Populyatsiya sonining o’zgarishi cheksiz emas, lekin populyatsiya biologic sistema sifatida o’z-o’zini boshqarish qobiliyatiga egadir. Har bir tur vakili sonining ko’payishi qalinlik ortishining yuqori va pastki chegarasi bo’ladi. Muhit omillari o’zgarsa, populyatsianing o’sish tezligi ham o’zgaradi. Populyatsianing o’sishi uning a’zolari sonining o’sishi bilan ham bog’liqdir.