05-Chilangarlik ma`ruzalar matni

Тo`rt rolikli dastgoh; stanina (1) ichida harakatga keltiriladigan mexanizm, 
ikkita aylantiruvchi (3, 5) va zagotovkani (7) qisib turuvchi (4, 8) roliklardan 
tuzilgan (101-rasm). Egish radiusi (2) dastalar (6, 9) bilan sozlanadi.
100-rasm. Uch rolikli dastgohda 
efi profillarni egish. 
101-rasm. 
Тo`rt 
rolikli dastgoh.

---

30 
Dastgoh quyidagicha ishlatiladi: dasta (6) ni soat miliga teskari xolatda 
aylantirib pastdagi (3) rolikni egiladigan profil ulchamiga mos kattalikda 
yuqoriga kutariladi. Shundan keyin dastani (6) soat mili buyicha aylantirib 
yetaklovchi rolik (5) ni ishlov beriladigan profilga bosiladi va elektr yuritgichni 
harakatga keltiriladi. Yetakchi roliklarni ishga solish va tuxtatishni dasta (10) 
yordamida amalga oshiriladi.
 
Nazorat savollari. 
1.List va taxta materiallarni egish usulida detallar tayyorlashda o`quvchilar 
qanday tushunchalarga ega bo`lishlari kerak? 
 
2. Egish ishlarini mexanizatsiyalash deganda nima tushuniladi? 
3. Quvurlarni bukish ishlarini tashkil qilish. 
4. Quvurlarni razvalsovkalash deganda nimani tushunasiz? 
Adabiyotlar 
1. “Chilangarlik” N.Makiyenko,A.Umronxo`jayev.Kasb-hunar kollejlari uchun 
darslik.Toshkent – “Mehnat” nashriyoti 2003-yil. 
2. Sh.A.Karimov. Chilangarlik asbob-uskunalari «Voris-nashriyot»,Toshkent 
 
Ma`ruza № 6 
Ma`vzu: Quvurlarni egish 
Reja: 
6.1.Umumiy ma`lumotlar 
6.2. Quvurlarni bukish va razvalsovkalash 
6.3. Quvurlarni egishni mexanizatsiyalash 
Tayanch iboralar: List,taxta, quvurlarni bukish, egish, quvurlarni 
razvalsovkalash
, 
zagatovka, gira, bolg`a, egish ishlarini mexanizatsiyalash.
 
6.1.Umumiy ma`lumotlar 
Metallga jismoniy kuch ishlatib, uning shaklini 
o`zgartirishga egish deyiladi. Chilangarliqaa 
buyumlarni giraga qsib yoki sandonga kuyib, 
bolgada zarb berish orqali shakli uzgartiriladi. 
Yupqa listlar to`qmoq bilan, diametri 3 mm. 
gacha bulgan simlar esa ploskogubsa yoki ombir 
bilan egiladi. Plastik materiallar egilishga moyil 
buladi. Detallarni egishda tuғrilagich, egish 
mashinalari (presslar)dan foydalaniladi. Egish 
kuyidagicha amalga oshiriladi: ikkita kuzgalmas 
tayanchda erkin yotuvchi zagotovkaga eguvchi 
kuch (zarba) ga`sirida egiluvchi kuchlanish hosil qilinadi. Agar bu kuchlanish 
materiallarning qayishqoqlik chegarasidan oshmasa, zagotovka olgan shakl uz 
asliga kaytsa bunday material egilgan hisoblanadi. ammo,
zagotovkaga 

---

31 
berilgan yangi shakl uzgarmasdan kolishi, buning uchun egish kuchlanishi 
materialning qayishqoqlikgidan kuchliroq bulishi kerak.