1- ma’ruza : informatika va axborot texnologiyalari fanidan o’quv mashg’ulotlarini tashkil etish va o’tkazish metodikasi reja

Informatikadan laboratoriya mashg‘ulotlarini o‘tkazish metodikasi 
«Informatika» va «Axborot texnologiyalari» o‘quv fanlaridan laboratoriya 
mashg‘ulotlari individual shaklda o‘tkaziladi. Har bir mavzu bo‘yicha o‘qituvchi 
laboratoriya ishlarini tuzadi. Laboratoriya ishlari quyidagi qismlardan iborat: 
- mavzu; 
- ajratilgan soat; 
- asosiy o‘quv maqsadi; 
- kerakli apparat va dasturiy ta’minotlar; 
- vazifalar va ularni bajarish uchun tavsiyalar; 
Windows 
Ish stoli 
Oyna 
Menyu 
Papka 
Dastur oynasi 
Hujjat oynasi 
Muloqot oynasi 

---

- mustaqil bajarish uchun savol va vazifalar. 
Misol sifatida quyidagi laboratoriya ishini keltiramiz.
Windows xp operatsion tizimida
Papka va fayllarlar bilan ishlash mavzusi bo‘yicha 
Laboratoriya ishi 
(2 soat) 
Maqsad: talabalarda Windows XP operatsion tizimida fayl va papkalar bilan 
ishlash, yaratish, nusxalash, ularni boshqa papkalarga ko‘chirish ko‘nikma va malakasini 
hosil qilish.
Kerakli apparat va dasturiy ta’minotlar: zamonaviy kompyuter, Microsoft 
Windows operatsion tizimi. 
Topshiriqlar: 
1. 
Windows XP operatsion tizimining ish stolida yangi papka yaratish. Ish 
stolining 
bo‘sh 
o‘rnida 
kontekstli 
menyu 
xosil 
qiling. 
Ro‘yxatdan 
buyruqlar ketma- ketligini tanlang. Natijada ish 
stolida yangi papka belgisi va Novaya papka so‘zi faollashgan yozuv maydonchasi xosil 
bo‘ladi. Klaviaturadagi Delete tugmachasi orqali yozuv maydonchasini tozalab yangi 
papka uchun «Informatika» deb nom kiriting va tasdiqlang.
2. 
«Moi dokumentы» ilovasini ishga tushiring. Xosil bo‘lgan oynadan biror 
fayl yoki papkani belgilang.
3. 
Ob’ektdan nusxa olish. Gorizontal menyu satridan Pravka 
Kopirovat 
buyruqlarini tanlang.
Natijada tanlangan ob’ektdan olingan nusxa xotiraga, ya’ni «Bufer obmena» ga 
olinadi.

---

4. 
Nusxalangan ob’ektni papkaga joylash. «Informatika» papkasini ishga 
tushiring. Oynaning gorizontal menyu satridan Pravka Vstavit buyrug‘ini tanlang. 
5. 
«Informatika» 
papkasida 
matnli xujjat yaratish. «Informatika» 
papkasini ishga tushirib, menyu satridan 
Fayl Sozdat Tekstovыy 
dokument 
buyruqlarini tanlang va matnli xujjatga 
«Laboratoriya» deb nom bering.
6. 
Papkadagi fayldan nusxa olish 
va qo‘yish. «Laboratoriya» nomli ob’ekt 
ustida kontekstli menyu xosil qiling.
Menyudan Kopirovat buyrug‘ini tanlang. 
Nusxalangan 
ob’ekt qo‘yilishi 
kerak 
bo‘lgan oynani ishga tushiring (Masalan, 
«Moi dokumenti»ni ishga tushiring). Oynaning gorizontal menyu satridan Pravka 
Vstavit buyrug‘ini tanlang. Natijada tanlagan faylning nusxasi «Moi dokumentы» 
papkasida aks etadi. Bu amal natijasida faylning asl nusxasi o‘z o‘rnida qoladi. Uning 
nusxasi esa «Moi dokumentы» ilovasida aks etadi.
7. Ob’ektni ko‘chirib o‘tkazish. «Moi dokumentы» ilovasidan biror ob’ekt ustida 
kontekstli menyu xosil qiling. Menyudan Vыrezat buyrug‘ini tanlang. So‘ng 4- vazifani
yoki papkaning ob’ektlardan bo‘sh qismida sichqonchaning o‘ng tugmasi yordamida 
kontekstli menyu xosil qiling va undan Vstavit buyrug‘ini tanlang. Natijada tanlangan 
fayl papkaga joylashadi. Bu amal bajarilgandan so‘ng faylning asl nusxasi «Informatika» 
papkasiga ko‘chib o‘tadi.
8. Sichqoncha yordamida fayllarni ko‘chirib o‘tkazish. Ish stolidagi biror ob’ekt ustiga 
sichqoncha ko‘rsatkichini keltiring. Sichqonchaning chap tugmasini bir marta bosib 
ob’ektni tanlang va sichqoncha tugmasini qo‘yib yubormasdan «Informatika» papkasi 
ustiga sudrab olib o‘ting. So‘ng sichqonchani qo‘yib yuboring. Natijada siz tanlagan
faylning asl nusxasi «Informatika» papkasiga ko‘chib o‘tadi.
9.Yangi yaratilgan ob’ektlarni o‘chiring va kompyuter ishini yakunlang.