1- masala. Quyidagi jadvalda keltirilgan ma’lumotlar asosida

62-masala. Korxona sof foydasi va asosiy fondlarning eskirish darajasi to‘g‘risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Asosiy fondlarning eskirish darajasi, %	45	41	42	40	47	35	45	43	46	37
Sof foyda, mln. so‘m	145	106	50	76	44	81	40	73	40	30

Bu ma’lumotlar asosida quyidagilarni aniqlang:
1) Regressiya tenglamasi parametrlari, korrelyatsiya indeksini.
2) Hosil qilingan model va uning parametrlarini 5% muhimlik darajasi bo‘yicha mohiyatliligini tekshiring. Xulosalar bering.
3) Geteroskedastiklikni Spirmen ranglar korrelyatsiya koeffitsienti bo‘yicha tekshiring.

1. 
   Regressiya tenglamasi parametrlari va korrelyatsiya indeksi:
   

Berilgan ma'lumotlar asosida regressiya tenglamasini hisoblash uchun eng yaxshi o'zgaruvchilar kvadrati (OLS) usulidan foydalanamiz. Bu usul orqali regressiya tenglamasi parametrlari (intersept va boshqa o'zgaruvchilar) va korrelyatsiya indeksi (R-kvadrat) hisoblanadi.
Asosiy fondlarning eskirish darajasi, %: 45, 41, 42, 40, 47, 35, 45, 43, 46, 37
Sof foyda, mln. so'm: 145, 106, 50, 76, 44, 81, 40, 73, 40, 30
Regressiya tenglamasini hisoblashdan oldin, ma'lumotlarni berib olishimiz kerak.
X: 45, 41, 42, 40, 47, 35, 45, 43, 46, 37
Y: 145, 106, 50, 76, 44, 81, 40, 73, 40, 30
Regressiya tenglamasi parametrlari:
Y = a + bX
Ko'rsatkich (a) va o'zgaruvchilar (b) qiymatlarni hisoblash uchun regressiya dasturlaridan foydalanish mumkin.
Korrelyatsiya indeksi (R-kvadrat) esa regressiya modellining ma'lumotlar ustida qanday yaxshi moslashganligini ifodalaydi.

2. 
   Hosil qilingan model va uning parametrlari mohiyatliligini tekshirish:
   

Regressiya tenglamasini hisoblashdan so'ng, model parametrlarini hisoblash uchun t-statistika va p-value qiymatlari hisoblanishi kerak. Ular mohiyatliligini tekshirishga yordam beradi.
Parametrlarning mohiyatliligini tekshirish uchun, tipik muhimlik darajasi (0.05, yoki 5%)dan foydalaniladi. P-value qiymati, bu muhimlik darajasini (0.05) tashkil etadi.

3. 
   Geteroskedastiklikni Spirmen ranglar korrelyatsiya koeffitsienti bo'yicha tekshirish:
   

Geteroskedastiklik, xususiyatlar o'rtasidagi dispersiyalar mavjudligining o'zgarishga ega bo'lishini ifodalaydi. Geteroskedastiklikni aniqlash uchun Spirmen ranglar korrelyatsiya koeffitsienti (Spearman's rank correlation coefficient) foydalaniladi. Ushbu koeffitsient, o'zgaruvchilar o'rtasidagi tartiblangan o'zgaruvchanligini ko'rsatadi.
Spirmen ranglar korrelyatsiya koeffitsientining hisoblanishi uchun, ma'lumotlarni tartiblash va tasniflash kerak. Ushbu hisoblash uchun statistik analizlar va formulalardan foydalanish mumkin.
Agar sizga ushbu ma'lumotlar ustida statistik analizlar hisoblashi kerak bo'lsa, qo'shimcha ma'lumotlarni taqdim etib berishingizni so'raymiz.