1 7-maruza. Tarmoqli tеxnologiyalar va Internet xizmatlari. Reja

8
 
1. Kompyuter va boshqa qurilmalar internetga ulanishi uchun o’z IP manziliga ega bo’lishi kerak. 
Internet yaratilganidan buyon juda tez kengaymokda va IP manzillar yetishmay kolmokda. Bu muammoni 
xal qilish uchun NAT (Network Address Translation - Tarmoq manzillarini almashtirish) tizimidan 
foydalaniladi. Bu tizim mahalliy tarmoqni tashki xujumlardan ximoya qilishga ham yordam beradi. Kichiq 
tarmoqlarda NAT marshrutizator yoki Hub lar yordamida amalga oshiriladi. 
1.1. 
Marshrutizator 
1. Marshrutizator unga uzatilayotgan IP paketlarni kabul qilib olish uchun kirish portlariga va IP 
DHCP paketlarini manziliga yetkazish uchun chiqish portlariga ega. 
Marshrutizator IP paketni kabul qilgach, bu paketning sarlavxasidan uni kaerga junatish kerakligini 
aniklaydi va bu manzilni uzidagi manzillar omborida mavjudligini tekshiradi. 
KOMPYUTERNI INTERNETGA ULASH 
Bir vaqtlar ko’pchilik uchun interentga ulanishning yagona yuli oddiy telefon liniyasiga dialup 
modemi orqali ulanish edi. Bu usulda ulanganda sizga internet xizmatlarini ko’rsatuvchi provayderning 
serveriga ulaniladi va u orqali internetga chiqiladi. Aslida Provayderning serveriga emas, bu serverga 
ulangan modemga chiqiladi. Provayder serverida bunday modemlar yuzlab, xatto-ki minglab bo’lishi 
mumkin. 
Modemlar sizning va provayderning kompyuterlari hamda ularning dasturiy ta’minoti orqali 

---

9
 
boshqariladi. Modemni boshqarish uchun maxsus farmoyishlar tuplami bor. Bu tuplam AT yoki Hayes 
(Hayes - modemlar ishlab chiquvchi kompaniya) farmoyishlari tuplami deb ataladi. U modemlar 
tushunadigan til bo’lib, uning farmoyishlari orqali modemga turli sharoitlarni nima qilish kerakligi 
buyuriladi. 
dial-up usulidan ancha tez bo’lgan boglanishlar keng polosali boglanish deb ataladi. Odatda bu 
nom bilan DSL va kabelь modemi orqali boglanish tushuniladi. Kabelli boglanishda telefon stanqiyasidan 
kabelli televidenie kabeli kabi keng polosali kabel tortib kelinadi. DSL usulida modem keng polosali telefon 
kabeliga ulanadi. DSL texnologiyasining bir necha turlari bo’lib, ulardan ko’p ishlatiladiga asinxron DSL 
(ADSL) usulidir. 
DSL texnologiyasi telefon liniyasining ikkala uchida modem bo’lishini talab qiladi. Bu 
texnologiyada telefon liniyasi band qilinmaydi. Buning urniga oddiy telefon liniyasidagi telefon kanali 
ishlatadigan polosadan yukorirokda joylashgan va ancha keng bo’lgan polosa ishlatiladi. 
• 
Internetga ulanish usullari 
1) Online xizmatlar deb foydalanuvchi ularga ulanishi bilan darxol xizmat ko’rsatishga tayyor 
bo’lgan xizmat turlariga aytiladi. Ulardan farkli ravishda, offline xizmatlarida ularga yuborilgan 
talabnomalar darxol bajarilmaydi. Masalan, elektron kimoshdi savdolarida buyum siz aytgan narxda darxol 
sotilmaydi. Aksincha, takliflarni kabul qilish muddati tugagach, ular kayta ishlanadi. 

---