1-амалий машғулот

Saqlashda sabzavot va mevalarning tabiiy kamayish o‟lchamlari, foiz 
Sabzavot 
va 
mevalar 
Ombor turi 
Oylar 
se
nt
ya
br
o
kt
ya
br
n
o
ya
br
de
ka
br
ya
nva
r 
fe
vr
al
m
ar
t 
apr
el
m
ay
iyun
iyul
avgus
t 
Kartoshka 
Sovutilmay-digan 
doimiy 
0,2 1,9 1,5 0,9 0,7 0,9 1,0 1,1 1,4 2,2 - 
- 
Kartoshka 
Uyumlar 
va 
xandaqlar 
- 
1,0 1,0 0,5 0,4 0,4 0,7 1,0 1,5 - 
- 
- 
Sabzi, sholg‟om, 
petrushka, 
selderey 
Tabiiy 
sovutila-
digan 
omborlar, 
xandaqlar, qum 
Tabiiy kamayish hisoblanmaydi 
Oq karam, savoy 
qizil karami: 
a) o‟rtapishar 
b) kechpishar 
Tabiiy 
sovu-
tiladigan 
om-
borlar, 
xan-daqlar 
va uyum 
- 
- 
4,2 
4,0 
4,0 
3,8 
2,5 
2,0 1,4 1,4 2,2 - 
- 
- 
- 
- 
Piyoz 
- // - 
2,0 1,5 1,5 0,7 0,7 0,7 1,5 1,9 2,4 - 
- 
3,0 
Sarimsoq 
- // - 
3,5 2,1 1,5 1,1 1,1 1,2 2,0 2,5 - 
- 
- 
- 
Oshqovoq 
- // - 
1,5 1,2 0,7 0,5 0,3 - 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
Olma: 
a) kuzgi 
b) qishki 
- // - 
2,5 
2,4 
2,2 
1,8 
1,8 
1,0 
1,5 
0,5 
1,0 
1,0 
- 
0,5 0,6 0,6 0,7 - 
- 
- 
2-vazifa.
1. Tabiiy shamollatiladigan omborda saqlanayotgan olmaning qishki navlarining may 
oyidagi tabiiy kamayishini hisoblang: 1 mayda 800 t olma bo‟lgan, 10 mayga kelib 290 t sotuvga 
chiqarilgan va 21 mayga kelib yana 385 t sotilgan. Ushbu olmalar-ning sovutiladigan ombordagi tabiiy 
kamayishini ham hisoblang. 
2. 
Doimiy 
omborda 
saqlanayotgan 
nokning 
tabiiy 
kamayishini 
hisoblang: 
a) 
Tabiiy 
shamollatiladigan; b) Sovutgichlarda. 
Bunda omborda 1 dekabrda 150 tonna nok bo‟lgan, 10 dekabrgacha 65 tonna sotuvga chiqarilgan, 21 
dekabrga kelib esa qo‟shimcha yana 42 tonna chiqarilgan. Tabiiy kamayishi qancha?
Tabiiy kamayish o‟lchamlari barcha mahsulotlar uchun hisob-lanadi. Agar omborda mahsulot chirish, 
mog‟orlash, kemiruvchilar, qushlar va hasharotlar tomonidan eyilishi va boshqa sabablarga ko‟ra 
kamaysa, u tabiiy kamayishga kiritilmaydi. 
Ta‟kidlash joizki, tabiiy kamayish o‟lchamlari yuqoridagi 5-jadvalda ko‟rinib turganidek, saqlash 
sharoitlariga yuqori darajada bog‟liqdir. Omborda salash tartiblari, ya‟ni sovutish va shamolla-tish tizimlari 
qanchalik yaxshi yo‟lga qo‟yilgan bo‟lsa, tabiiy kama-yish o‟lchamlari ham shunchalik kam bo‟ladi. Shu 
bois, rivojlangan mamlakatlarda, shu jumladan mamlakatimizda ham bunday tizimlar bilan zamonaviy tipda 
jihozlangan omborlar ko‟plab tashkil qilin-moqda. Bunday omborlarda mahsulotlar juda yaxshi saqlanadi va 
yilning istalgan masumida iste‟molga mahsulot chiqarish imkoniyatlariga ega.