Azərbaycan xalqının təşəkkülü prosesinin sürətlənməsi Hər bir xalqın formalaşması zəruri olan şərtlər yarandıqda mümkün olur. Azərbaycan xalqının formalaşması üçün zəruri şərtlərin hamısı Xilafət dövründə yarandı. Həmin şərtlər bunlar idi:
QEYD: Din birliyi bu şətlərə daxil deyildir.
Xalqın və onun dilinin təşəkkülündə mühüm amillərdən biri ərazi birliyidir. Ərəblər dövründə Azərbaycanda sərhədlər
dəqiqləşdirildi. Azərbaycanın şimal sərhədiDərbənd,cənub sərhədiHəmədan şəhəri müəyyən edildi. Ümumiyyətlə, ərəblər dövründə Azərbaycanın sərhədlərinə aşağıdakı ərazilər daxil idi:
