X tovarning 1 birligini ishlab chiqarishga sarfla-nadigan vaqt (t)
Ishlab chiqarilgan tovarlar miqdori X (bir) Q
A
B
C
3
4
5
200
150
180
X tovarning qiymati miqdorini aniqlang yoki t ijtimoiy zaruriy vaqtni.
Topshiriq 10. T/N (to‘g‘ri/noto‘g‘ri) 1. Tovar ishlab chiqarishning vujudga kelishi:
a) mehnat taqsimoti va uning chuqurlashuvi;
b) ishlab chiqaruvchilarni mulk egasi sifatida iqtisodiy alohidalashuvi sabab bo‘ladi.
2. Tovar ikki xossaga ega:
a) biror-bir ehtiyojni qondirish;
b) ayirboshlash.
3. Naflilikni yagona o‘lchov bilan o‘lchash mumkin.
4. Me’yoriy naflilikni pasayib borish qonuni universal qonun. U barcha ne’matlar uchun ham umumiy.
5. Xaridor o‘z pulini ratsional sarflash uchun shunday yo‘l tanlaydiki, natijada eng yuqori naf olishga erishadi.
Topshiriq 11. Tushuncha va talqinlar o`rtasida moslikni o`rnating. Asosiy tayanch tushunchalar 1. Natural xo’jalik
2. Tovar xo’jaligi
3. Ijtimoiy zaruriy ish vaqti
4. Tovar
5. Almashuv qiymati
6. Qiymat
7. Naflilik
8. Me’yoriy naflilik
Talqinlar a) insonning biror-bir ehtiyojini qondirib, ayirboshlash (sotish) uchun ishlab chiqarilgan ne’matga aytiladi;
b) mahsulot ishlab chiqaruvchining o’z ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan xo’jalik yuritishning yopiq shakli;
c) tovar ishlab chiqarishga asoslangan, ishlab chiqarish bilan iste’mol bozor orqali
bog’lanadigan xo’jalik yuritish shakli;
d) xaridorning o’z ehtiyojini qondirish, ne’matni iste’mol qilishdan oladigan qoniqishi;
e) qo’shimcha iste’mol qilingan mahsulotdan qo’shimcha olinadigan naf;
f) muayyan ijtimoiy normal ishlab chiqarish sharoitida va muayyan jamiyatdagi mеhnat malakasi va jadalligi darajasi o‘rtacha bo‘lgan sharoitda biron bir tovarni ishlab chiqarish uchun zarur bo‘lgan ish vaqti.
g) biror turdagi istе’mol qiymatning boshqa turdagi istе’mol qiymatga ayirbosh qilinadigan miqdoriy nisbati;
h) tovarda gavdalangan ijtimoiy-zaruriy mеhnat.
Topshiriq 12. Krossvord.
Eniga: 1) ayirboshlash usuli; 2) o‘zlashtirilgan moddiy va moliyaviy mablag‘lar; 3) bozorda oldi-sotdi orqali ayirboshlanadigan mehnat mahsuli.
Bo‘yiga: 4) iqtisodiyotda jarayonlarning mahsus bo‘limlarga ajratilishi; 5) firma nomi.
