1-Laboratoriya ishi Mavzu: Sifat reaksiyalarini bajarish texnikasi. Laboratoriyada ishlashning umumiy qoidalari

Cho`kish jarayonlariga ta`sir qiluvchi omillar.
Cho`kish jarayoniga asosan quyidagi omillar ta`sir ko`rsatadi.:

1. 
   Cho`ktiruvchining miqdori.
   
2. 
   Ortiqcha miqdor cho`ktiruvchining ta`siri.
   
3. 
   Temperaturaning ta`siri
   
4. 
   Vodorod ionlari kontsentratsiyasi- pH ning ta`siri
   
5. 
   Kompleks hosil bo`lish jarayonlarining ta`siri.
   

1) Cho`ktiruvchining miqdori.
EK qoidasiga binoan eritmada tegishli ionlar kontsentratsiyasining ko`paytmasi berilgan temperaturada cho`ktirilayotgan birikmaning eruvchanlik ko`paytmasidan ortib ketsagina cho`kma hosil bo`ladi.

Masalan: edi. Shunga ko`ra eritmada bo`lgandagina cho`kma tushadi. Bu protsess toki ionlari kontsentratsiyasi ko`paytmasi EK qiymatiga teng bulguncha cho`kma tusha boshlaydi. Suvda mutlaqo eriymaydigan modda bo’lmaganligi sababli EK qiymati xech qachon nolga teng bulmaydi. Bundan shunday xulosa chiqarish mumkinki, nazariy jixatdan xech kachon bir moddaning cho`kishi mutlaqo to`la bo’lmaydi. Tortma analizda cho`ktirilayotgan birikmaning eritmada qolgan miqdori tortish aniqligidan kam bo`lsa, yog’ni 0,0002 g dan oshmasa, cho`kish amalda to`la deb hisoblanadi.

Cho`ktiruvchining qanday miqdordan olish kerakligi reaktsiya tenglamasi bo’yicha hisoblab topiladi. Masalan Pb(CH<sub>3</sub>COO)<sub>2</sub>*3H<sub>2</sub>O tarkibidagi Pb<sup>+2</sup> miqdorini H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> ta`sirida cho`ktirish yo’li bilan aniqlash kerak bo`lsin. Bunda quyidagi reaksiya boradi.

380g 98g

Agar ning analiz uchun tortib olingan miqdori aniq bo`lsa (0,7g) u holda yuqoridagi reaktsiya tenglamasi asosida proportsiya tuzamiz.

380g ga 98g sarf bo`ladi.
0,7g ga X sarf bo`ladi.
X=
Ma`lumki cho`ktirish uchun ning ma`lum bir kontsentratsiyali eritmasi ishlatiladi. Shuning uchun uni grammdan hajmga o`tkaziladi. Masalan 10% li eritmasi mavjud bo`lsa, necha ml olish kerak.
100ml eritmada ---------------- 10g
X ml eritmada -------------- 0,2g
X= olish kerak bo`ladi. Cho`ktirish jarayonida shuni e’tiborga olish kerakki, to`la cho`ktirish uchun, cho`ktiruvchining ekvivalent miqdorda emas, balki ortiqcha miqdorda olish kerak. Lekin hamma vaqt ham cho`ktiruvchini ortiqcha miqdorda qo`shish to`la cho`ktirishga olib kelmaydi. Quyida shu xoll bilan tanishaylik.