1-Ma’ruza Mavzu: Multimedia tushunchasi. Multimedianing xususiyatlari Reja

Maruza. Mavzu:
Multimediyali abonent kirish tarmoqlarini loyihalash. 
10.3-rasmda xalqaro elektraloqa ittifoqining Y seriyali tavsiyalarida taklif 
etilgan infokommunikatsiya tizimining modeli keltirilgan. Bu model 
infokommunikatsion tizimlarda kirish tarmog‘ining o‘rnini aniqlash imkonini 
beradi. 
Abonent xonasidagi qurilmaga misol sifatida oddiy telefon apparati 
(xonadon sektori) hamda apparat-dasturiy vositalarning murakkab majmuasi – 
ATS, lokal Ethernet tarmog‘i va boshqa qurilma (ishlab chiqarish sektori) bo‘lishi
mumkin. 

---

10.3- rasm. ITU-T tavsiya etgan infokommunikatsiya tizimining modeli 
Birinchi holda kirish tarmog‘i vazifalarini ikki simli fizik zanjirni 
ifodalovchi abonent liniyasi bajarishi mumkin. Ikkinchi holda kirish tarmog‘i 
tarkibiga (mavjud telekommunikatsiya tizimi uchun) quyidagilar kirishi kerak: 
-
ATS uzelini mahalliy telefon tarmog‘iga ulash uchun E1raqamli trakt
(yoki bir necha shunday traktlar); 
-
mahalliy tarmoqni Internetga ulash uchun TCP/IP protokollar stekini
qo‘llab-quvvatlovchi raqamli trakt; 
-
ijaraga olinuvchi liniyalar, agar ular telefon tarmog‘i yoki Internetdan 
foydalanmaydigan qurilmani ulash uchun zarur bo‘lsa.
Kirish tarmog‘ining asosiy vazifasi - operatorning imkoniyatli
mijozlarining xonasida o‘rnatilgan barcha turdagi qurilmalar bilan tegishli tranzit 
tarmoqlar o‘rtasida ishonchli va yuqori sifatli aloqani ta’minlash. Kirish 
tarmog‘ining muhim xususiyatlaridan biri axborotni yetkazib berish 
texnologiyasidan uzoq vaqt foydalanishdir. 
Kirish tarmog‘i eng katta sig‘imli hisoblanadi, shuning uchun telefon
tizimining xech bir elementi kirish tarmog‘i kabi “stagnatsiya” holatida shunchalik 
uzoq bo‘lmagan. 
Yuzaga kelgan vaziyat quyidagi ikki asosiy sabab bilan izohlanadi: 
-
yaqin vaqtgacha odatdagi (tor oraliqli) kirish tarmoqlarini ancha tejamli 
holda qurish mumkin bo‘lgan texnik vositalar mavjud emas edi; 

---

-
fizik zanjirlar axborot almashuviga bo‘lgan extiyojni (TCh kanalga
qaraganda ancha quvvatli resurslarni talab qilmaguniga qadar) ta’minlaydi va 
yangi xizmatlarning ancha katta qismini qo‘llab-quvvatlaydi. 
10.4- rasmda quyidagi belgilardan foydalaniladi:
- MGGP (Simple Gateway Control Protocol) - shlyuzni boshqarishni oddiy
protokoli bo‘lib, u konsentratorlarni boshqarish, UfTT va boshqa tarmoqlar
stansiyalari bilan o‘zaro ta’sirlashish uchun mo‘ljallangan; 
- 100 Base-T - uzatish tezligi 100 Mbit/s (802.Zi standarti) bo‘lgan Fast 
Ethernet fizik sathining tasnifini belgilanishi. Mazkur texnologiyada uzatish 
muhiti sifatida tolali optik kabeldan foydalaniladi; 
- Softwitch - ikki turdagi UfTT va IP tarmoqlar uchun maxsus yaratilgan
dasturiy kommutator, bu tarmoqlardan har birida bu qurilma turlicha idrok etadi: 
UfTTda ishlash uchun Softwitch UKS7 signalizatsiya punkti vazifasini bajarishi 
va UfTTda signalizatsiyaning boshqa tizimlari (EDSSI, 2BCK, R2 va boshqalar)ni 
qo‘llab-quvvatlash uchun interfeyslarga ega bo‘lishi kerak. Paketli kommutatsiya 
tarmoqlarida Softwitch, transport shlyuzlarini boshqarishning yagona qurilmasi 
(Media Gateway Controller, MGC) va/yoki signalizatsiya kontrolleri (Signalling
Controller SC) H.323 dispetcheri va SIP (Signalling Initial Protocol) serverlari 
dispetcherisifatida ishtirok etadi; 

---

10.4- rasm.‘‘Protey-MKK’’dan foydalanishni tasvirlovchi sxema 
- SHDSL (High-bit-rate Digital Subscriber Line) - to‘rtta simli yuqori
tezlikli raqamli abonent liniyasi bo‘lib, u bo‘ylab 2B1Q (ANSI tavsiyalari) turidagi 
kodlashdan foydalanib oqimni 2, 048 Mbit/s (Ye
1
) tezlikda uzatish ta’minlanadi; 
- LAD (Integrated Access Device) -integratsiyalangan kirish qurilmasi; 
- WMA (Wireless Multiple Acess) - simsiz ko‘p martali kirish qurilmasi. 
WMA qurilmasi konsentrator tomonida E1 standart trakti bo‘yicha yoki abonent 
komplektlari orqali ulanishi kerak. 
- MAK qurilmasi xizmat ko‘rsatilayotgan foydalanuvchilarni bir necha
tarmoqqa ulashga imkon beradi; 
Infokommunikatsiya xizmatlarining ayrim turlarini ta’minlash uchun 
dasturiy kommutator Softwitch bilan o‘zaro ta’sirlashish kerak bo‘lib qolishi 
mumkin. Bu vazifalar media shlyuzni boshqarish uchun mo‘ljallangan protokolni 
MGCP (Media Gateway Control Protocol) qo‘llashda amalga oshirilishi mumkin.
100 Mbit/s tezlikdagi Fast Ethernet 100 Base-T fizik sathdagi texnologiya 
EHMning 
lokal 
tarmoqlarida 
qo‘llaniladi. 
Base 
atamasi 
to‘g‘ri 

---

(modulyatsiyalanmagan) uzatishni ko‘rsatadi. T belgisi o‘ralgan juftlikdan 
(Twisted pair) foydalanishni ko‘rsatadi. 
29-