1-Ma’ruza Mavzu: Multimedia tushunchasi. Multimedianing xususiyatlari Reja

Transport platformasi
quyidagi sathlarni o‘z ichiga oladi: 
-
transport tarmog‘i yadrosi sathi (Core Network, CN), multiservisli 
transport tarmoqlari texnologiyalari negizida amalga oshiriladigan (hozirgi vaqtda 
eng 
ko‘p 
ishlab 
chiqilgan 
ATM, 
IP/MPLS/all, 
IP/VLAN/Ethernet
texnologiyalari); 
-
kirish tarmoqlari sathi (Access Network, AN), hozirgi vaqtda eng ko‘p 
tarqalgan kirish texnologiyalari quyidagilar hisoblanadi: xDSL, FTTH, Wi-Fi, Wi-
Max, PON. ANda qo‘llaniladigan texnologiyalarning xilma-xilligi quyidagi 
holatlar tufayli yuzaga kelgan: 
-
qo‘llaniladigan uzatish muhitlarining xilma-xilligi bilan (ham yangi, 
masalan optik, avval kirish tarmoqlarida qo‘llanilmagan ham eski, masalan ko‘p 
juftlikli telefon kabellari va tor oraliqli simsiz kirish tizimlari); 

---

-
terminallar turlarining xilma-xilligi bilan (avvalgi sodda lekin arzon telefon 
apparatlaridan 
to 
barcha 
xizmatlarni 
ta’minlovchi ko‘p funksionalli 
terminallargacha). 
Boshqarish va signalizatsiya platformasi
yangi dasturiy-apparat 
majmualari negizida amalga oshirilib ularga Softwitch nomi (kommutatsiyani
boshqarishning moslashuvchan tizimi) biriktirilgan. 
Serverlar platformasi
zarur bo‘lgan xizmatlar to‘plamini ta’minlaydi. 
Hozirgi vaqtda bu platformalar orasidagi o‘zaro ta’sirni moslashuvchan
holda sozlashga imkon beruvchi universal ochiq interfeyslar ishlab chiqilgan. 10.6-
rasmda transport tarmoqlarning o‘zaro ta’sirlashishni tashkil etish sxemasi 
keltirilgan.
10.6-rasm. Tarmoqlarning o‘zaro ta’sirlashishini tashkil etish sxemasi 

---

Mavjud tarmoqlarning (PSTN va PLMN) o‘zaro ta’sirlashishi uchun 
resurslarni MGW shlyuzi taqdim etadi. Chaqiriqlarga ishlov berish jarayonida 
signalizatsiya protokollarining konvertatsiyasi SGW signalizatsiya shlyuzi 
tomonidan 
amalga 
oshiriladi. 
Shlyuzlarni 
boshqarish 
uchun 
MGS 
kontrollerlaridan foydalaniladi. 
Dastlab N.323 tasnifi mahalliy tarmoqlarda videokonferensiyalarni
ta’minlash maqsadida ishlab chiqarilgan edi. Foydalanuvchilararo yoki bir rangli 
(peer-to-peer) protokolni qo‘llab, intellektual terminalli mijozlar intellektual 
terminaldan foydalanuvchi boshqa mijozlar bilan ulanishni o‘rnatishlari mumkin 
edi. 
N.323 ning keyingi versiyalari Gatekeeper Routed Model ni na’zarda tutar 
edi, unga muvofiq (Gatekeeper) barcha ulanishlarni o‘rnatishda va har bir chaqiriq 
uchun xizmatlar taqdim etishda faol ishtirok etishi kerak edi. Bunday modelda 
N.323 bir rangli protokol hisoblanmaydi. Shlyuz o‘ziga ko‘pgina an’anaviy 
xizmatlarni markazlashtirilgan holda taqdim etishni intellektual vazifalarini oladi. 
Multiservisli tarmoq ilmiy tadqiqot markazini “Protey” (10.7-rasm) 
qurilmasini qo‘llab qurilishi mumkin. 
“Protey-MKK” multiservisli kirish kommutatori (MKK), UfTTda aloqa 
xizmatlarini taqdim etish uchun mo‘ljallangan dasturiy-apparat majmuini 
ifodalaydi. Uning negizida shuningdek korporativ tarmoqlarni yaratish va ofislarda 
aloqani tashkil etish mumkin. Multiservisli kirish kommutatori multiservisli aloqa 
tarmoqlarida Softswich vazifasini bajaradi, ya’ni paketli tarmoqda so‘zlashuv va 
multimedia li axborot almashinuvini ta’minlaydi. 
Multiservisli tarmoqlarda “Protey-MKK” Ethernet 100 Mbit/s interfeysi 
bo‘yicha transport IP-tarmog‘i bilan o‘zaro ta’sirlashadi va NGN uzellari bilan 
o‘zaro ta’sirlashishi uchun SIP, H.248/MEGASO signalizatsiya protokollaridan 
foydalaniladi. 10.8-rasmda “Protey-MKK”ni qo‘llanishning mumkin bo‘lgan 
variantlari keltirilgan.
.

---

30-