1-mavzu: bog‘LANISH VA bog‘lanish reaksiyalari. Kuch momenti. Reja: Bog‘lanish va bog‘lanish reaksiyalari


Bog‘lanishlarning asosiy turlari va ularning reaksiya kuchlari



Yüklə 414,22 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/8
tarix19.06.2023
ölçüsü414,22 Kb.
#132356
1   2   3   4   5   6   7   8
2. Bog‘lanishlarning asosiy turlari va ularning reaksiya kuchlari. 
I. 
Silliq yassi yuzadan iborat bog‘lanish. 
1) Jism qo‘zg‘almas silliq sirtga nuqtada tayanadi. Silliq sirt jismning shu sirtga 
o‘tkazilgan normal chiziq bo‘yicha harakatini cheklaydi. Bu holda sirtning reaksiya 
kuchi 
N

jismning A nuqtasiga qo‘yilgan bo‘lib, shu nuqtada sirtga yoki tekislikka 
o‘tkazilgan urinmaga perpendikulyar holda yo‘nalgan bo‘ladi (1.2a,b- rasmlar). 
2) 
Jism tayanch tekisligiga bitta nuqtasi bilan tayangan bo’lsin. Masalan jism 
(balka – tayanchlarga qo’yilgan jism) A nuqtada polga, B nuqtada vertikal devorga, 
C nuqtada ikki yoqli burchak qirrasiga tayanadi (1.2a- rasm). Pol va devorning 
reaksiya kuchlari 
A
N

va 
B
N

, A va B nuqtalarda mos ravishda pol va devorga 
o‘tkazilgan perpendikulyar
bo‘yicha yo‘naladi. Ikki yoqli burchakdan tashkil 
topgan qirraning reaksiya kuchi 
C
N


C
nuqtada balka sirtiga o‘tkazilgan 
perpendikulyar bo‘yicha yo‘naladi.
Yuqoridagi misolda balkaning ko‘ndalang o‘lchamlari hisobga olinmasa, uni 
bitta A nuqtaga tayangan deb qarash mumkin (1.2b- rasm). Bunday holda reaksiya 
kuchi A nuqtadan o‘tadi, lekin uning yo‘nalishi ma’lum emas. Masalani yechishda A 
nuqtadagi reaksiya kuchini tanlab olingan koordinata o‘qlari bo‘ylab yo‘nalgan 𝑋⃗
𝐴

𝑌
⃗⃗
𝐴
tashkil etuvchilarga ajratib, ularni jismning muvozanat tenglamalaridan aniqlash 
lozim bo‘ladi. A to‘siqning reaksiya kuchlari ham xuddi shu usulda aniqlanadi (1.2v- 
rasm). 
1.2a- rasm
1.2b- rasm 
1.2v- rasm


3) Jism qo‘zg‘almas silliq sirtga g‘altaklar (qo‘zg‘aluvchan sharnirlar) vositasida 
tayanib tursa, reaksiya kuchi tayanch harakatlanishi mumkin bo‘lgan tekislikka 
o‘tkazilgan perpendikulyar bo‘yicha yo‘naladi. Darsliklarda qo‘zg‘aluvchan 
sharnir uch ko‘rinishda ifodalanadi (1.3a, b, v- rasmlar). 
1.3а- rasm
1.3b- rasm
1.3v- rasm
Balka A va B nuqtalarda tekislikka 
o‘rnatilgan sharnirsiz qo‘zg‘almas 
tayanchlarga tayanib turibdi. Bunday 
tayanchlar reaksiya kuchlari balka 
yoki tayanchlar sirtiga o‘tkazilgan 
perpendikulyar bo‘ylab yo‘naladi 
1.4- rasm

Yüklə 414,22 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin