1 mavzu: eksperimental psixologiyaning predmeti

Aqlni o'lchashning Veksler shkalasi
Intellektni tekshirishning eng keng tarqalgan m etodlaridan biri amerikalik psixolog va psixiatr D. W echsler /1949/ tomonidan ishlab chiqilgan bolalar intellektini o’lc h a sh shkalasidir /W echsler intelligence Scale for children WISC/. Bu metodikaga 1974 yilda so‘nggi m arta 5 yoshdan 15 yoshgacha bo'lgan bolalarni tekshirish uchun o'zgartirishlar kiritildi. /WPPS1/ Rossiyada birinchi bo'lib Veksler shkalasi V.M.Bexterev nomli Leningrad psixonevrologik ilmiy tadqiqot institutida moslashtirilgan. Metodika B .G .A nan’ev (1969) maktabi psixologlari tomonidan
Intellekt taraqqiyotini uzoq yillar o krganishda, jum ladan bolalarda psixik taraqqiyotdan chetga chiqishlar va orqada qolishlarni differentsial-diagnostika qilishda keng qo'llanilgan. WISC m oslashtirilgan variantining subtestlarini keltiramiz.
(A.YU.Panasyuk, 1973). Tadqiqot o ltkazishda maxsus qarordan
foydalanish zarur. D.V eksler m etodi bo'yicha tadqiqot qarori (bolalar varianti)
Fam iliyasi, is m i________________________________
Tug‘ilgan y ili________tug'ilish tartibi_____________
Jinsi Onasi ma'lumoti
Yoshi________________oy
Tadqiqot o‘tkazi1gan kun _
Tadqiqot natijalari
Subtestlar Verbal N overbal
Dastlabki baholar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Shkala baholari Intellektual ko'rsatkichlari
Verbal shkala
1. Umumiy bilimdonlik subtesti. N isbatan sodda m a’Iumotlar va bilimlardan xabardorlikni tekshiradi. 30 ta savol beriladi, har bir to ‘g ‘rijavob 1 ball bilan baholanadi. Masalan: haftada necha kun bor?... Y ilning to ‘rt faslini ayting?... Oshqozon nima uchun kerak?...
2. Umumiy ziyraklik subtesti. Iboralarning m azm unini to‘liq tushunishni, fikrlash qobiliyatini, ijtimoiy m e’yorlarni anglashni baholaydi. Sinaluvchidan tasvirlangan vaziyatda m um kin bo'lgan echim lar haqida javob berish talab qilinadi. 14 ta savol beriladi, javobning aniqligigaqarab baho qo‘yiladi:. Masalan, barm ogingizni kesib olsangiz nima qilasiz? D o'konga non olish uchun kelsangiz, u erda non y o ‘q ekan, nima qilasiz? Nima uchun jinoyatchilarni qamoqqa qam aydilar?
3. Arifmetik subtest. Sinaluvchi diqqatining to'planishini, sonli ifodalarni tez echishini tekshiradi. Sinaluvchidan arifm etik masaialar seriyasini og'zaki echish talab qilinadi. Javobning aniqligiga, ketgan vaqtga bog‘liq ravishda baho qo'yiladi. Masalan, Sizda 8 ta koptok bor edi, yana 6 ta sotib olib berishdi. koptoklaringiz nechta b oidi?
4. 0 ‘xshashlikni topish subtesti. Tushunchalarning shakllanganligi, klassifikatsiya, taqqoslash, m avhum lashtirish qobiliyatlari tekshiriladi. 16 juft tushuncha beriladi. Sinaluvchidan tushunchalar juiti o ‘rtasidagi umumiylikni topish talab etiladi. Umumlashtirish darajasiga bog'iiq ravishda 0 dan 2 ballgacha baho qo‘yiladi.
M asalan, «Kuchuk-mushuk» tushunchalari o ‘rtasidagi umumiylikni topishda javoblar quyidagicha baholanishi mumkin: Tez chopadi, chaqqon /0 bail/; 4 ta oyog‘i, juni, quloqlari bor / 1 bail/; H ayvonlar, tirik mavjudot, sut em izuvchilar /2 bail/.
5. So‘ziar subtesti. O g'zaki tajribani o'rganishga m o‘ljallangan /so'zning m a’nosini aniqlash va tushunish/. 40 ta so*z m a'nosini tushuntirish uchun beriladi. 0 dan 2 ballgacha baho qo'yiladi.
6. Sonlar qatorini takrorlash subtesti. Qisqa muddatli xotira va diqqatni o ‘rganishga m o'ljallangan, ikki qismdan iborat: sonlami to’g'ri va teskari tartibda eslab qolish va takrorlash. O kng va teskari takrorlashlarni baholash qatordagi to‘g ‘ri esga tushirilgan raqamlar soniga teng. Subtestning umumiy bahosi o ‘ng va teskari takrorlashning um umumiy bahosiga teng.