Malakaning stabillashuvi va plastikligi.
Harakat malakasi shakllanib bo’lgandan so’ng uning rivojlanishi davom etadi. Agar ratsional takrorlash davom ettirilsa, unda malakaning yana ham takomillashuvi sodir bo’ladi, uni stabillashuvi davom etadi. Malakani nisbatan moslashuvchanroq qilish uchun urinish davom etadi va afzal malaka deb qaraladigan turg’unroq, yuqori tempiratura, shovqin va hokazolarning ta‘siriga etarli darajada moslashuvchan, kerak bo’lsa, o’zgaruvchan sharoitda qayta shakillantirish mumkin bo’lgan malakani yaratish imkoni yuzaga keladi.
Malaka shakllanishning asta-sekinligi va notekisligi.Harakat malakasi asta-sekin nisbatan uzoqroq vaqt ichida, qator mayda yangilanishlar orqali vujudga keladi.
Malakaning notekis shakllanishining to’rt turi mavjud:
1. Malakaning “salbiytezlik” bilan shakllanishi. Ta‘limning birlamchi etapida harakat faoliyatini o’zlashtirish ancha tez amalga oshadi, keyinchalik uning sifatini yaxshilash nisbatan sust boradi. Bu yo’sindagi malakani shakllanishi harakat faoliyati texnikasi egallash uchun xarakterli. O’quvchilarning harakat faoliyatlarini asosi oson o’zlashtiradi, chunki maktab jismoniy tarbiya dasturiga oson harakatlar kiritilgan, uning detallarini o’zlashtirish esa nisbatan uzoq davom etadi.
2. Malakani “ijobiyvazudlik” bilan shakllanishi. Bu shuni ifodalaydiki ta‘limning birinchi etaplarida malakaning sifatini o’sishi ahamiyatli darajada bo’lmaydi. So’ng u keskin o’sadi. Malakaning shu ko’rinishidagi shakllanishi nisbatan qiyin harakat faoliyatini o’qitish uchun xarakterli, ma‘lum vaqt o’tishi bilan tashqaridan sezilmay to’planayotgan sifat o’zgarishlari to’plami, o’zining harakat faoliyatini yuqori darajada o’zlashtirilganligi ko’rinishida namayon qiladi.
3. Malakaning rivojlanishini sekinlashuvi. Malaka belgilangan mahorat darajasiga etganda, ikkala ko’rinishdagi tezlik bilan malakani shakllanishi sodirbo’lishi mumkin. Malaka qanchalar takomillashmagan bo’lsa, o’ znavbatida, uni yanada yaxshilash uchun shunchalar katta pedagogik mahorat va kuch talab qiladi.
