ODDIY QAT’IY SILLOGIZM Ma’lumki, deduktiv xulosa chiqarish aslida sillogizm shaklida bo‘ladi. Silloshzm qo‘shib hisoblash, degan ma’nopi anglatadi. Bu termindan mantiqsa, odatda, deduktiv xulosa chikdrishning ko‘proq ishlatiladigan turi hisoblaigan oddiy qat’iy sillogizmni ifoda qilish uchun foydalaniladi. Silloshzm xulosa chiqarishning shunday shakliki, unda o‘zaro mangiqiy bog‘langan ikki qatiy mulohazadan uchinchi - yansh qatiy muloxdza zaruriy tarzda kelib chiqadi. Bunda dastlabki mulohazalardan biri, albatta, yo umumiy tasdiq, yoki umumiy inkor mulohaza bo‘ladi. Hosil qilingan yangi mulohaza dastlabki mulohazalardan umumiyroq bo‘lmaydi. SHunga ko‘ra silloshzmni umumiylikka asoslangan xulosa chiqarish, deb atasa bo‘ladi. Masalan, kuyidagi muloxazalar berilgan bo‘lsin:
Hech bir xasis saxiy emas.
Ba’zi boylar xasisdir.
Bu mulohazalardan zaruriy ravishda - «Ba’zi boylar saxiy emas», degan uchinchi mulohaza kelib chiqadi. Sil- logizmning tarkibi oddiy qatiy mulohazalardan tashkil topgani uchun u oddiy qatiy sillogizm deyiladi.
8 - кичик термин; М - ўрта термин; Р - катта термин. 8 - кичик термин; М - ўрта термин; Р - катта термин.
Sillogizmning tarkibixulosa asoslari (rgaetgzzae) va xulosa (sops1i8yu)dan tashkil toptan. Xulosa asoslari va xulosadagi tushunchalar terminlar deb ataladi. Xulo- saning mantiqiy egasi- 3 - kichik termin ({eggshpiz tshog), mantiqiy kesimi - R - katta termin (CHeptppiz gaa]og), deb ataladi. Xulosa asoslari uchun umumiy bo‘lgan, lekin xu- losada uchramaydigan tushuncha - M - (YUptpgshz shesyik) o‘rta termin deb ataladi. Asoslarda katta terminni o‘z ichiga olgan mulohaza katta asos, kichik terminni o‘z ichiga olgan kichik asos deb ataladi.
O‘rta termin katta va kichik terminni bog‘lovchi mantiqiy element hisoblanadi.
