№1 Mavzu: Pedagogika fanlarini o’qitish metodikasining predmeti

O‘qitishning texnika vositalari va ularning turlari. 
Zamonaviy 
o‘qitish jarayonida qo‘llaniladigan didaktik 
vositalarning xilma-xilligini tasniflash va ularni qo‘llashda o‘quv 
jarayonining, shart-sharoitlarini inobatga olish maqsadga muvofiqdir. 
Hozirgi zamonda ta’lim va tarbiya imkoniyatlarini oshirishga yordam 
beradigan va ko‘p qo‘llaniladigan didaktik vositalar majmuining eng 
ko‘p tarqalgan turi–bu o‘qitishning texnika vositalaridir. O‘TV garchi 
ilmiy asosda qat’iy tavsiflangan texnika vositalari mavjud bo‘lmasada, 
ammo ularni tasniflashda pedagogikada ayrim yondashuvlar mavjud. 
O‘qitishning texnika vositalarining bunday guruhlanishi, avvalo, 
ularning sezgi organlariga, xotiraga, diqqatga ta’sirini va bajaradigan 
ish turini hamda ishlash prinsipining inobatga olinganligidadir. Bunda, 
O‘TVning avtomatlashtirilganlik darajasi, o‘qituvchilar tarkibi, texnika 
vositalarining tuzilishi, o‘quv jarayonida ularni qo‘llash imkoniyatlari 
e’tiborga olinmog‘i darkor. O‘qitishning texnik vositalari o‘quvchi-
yoshlarning sezgi organlariga, diqqat va xotiraga ta’sirini inobatga olib, 
hamda O‘TV qo‘llash jarayonida, o‘qitishning oddiydan murakkabga, 
aniqdan noaniqqa tamoyili asosida ish tutishi va ularni o‘rganishda ham 
shu ketma–ketlikka rioya qilish muhim didaktik hodisa deb 
tavsiflanadi. endi ularni shu yo‘nalish bo‘yicha tasniflanishini ko‘rib 
chiqamiz.
1.
Ko‘rishga moslashtirilgan
vizual (ekranli) vositalar.
Bu 
o‘quv–texnika vositalari o‘qitishning didaktik vositalar majmui orasida 
eng birinchilaridan biri hisoblanadi va o‘quv jarayonida ham eng ko‘p 
qo‘llaniladi. Chunki, ular oddiy bo‘lib foydalanish uchun eng qulay va 
ko‘p tarqalgan vositalardir. Bunday texnika vositalariga diapozitivlar, 
epidioskoplar, kodaskoplar, diafil’mlar, transparantlar, dioproek-torlar, 

---

115 
grafoproektorlar, fil’moskoplar, kinoproektorlar, videoproek-torlar 
kiradi. Ularning ishlash texnologiyasi deyarli bir xil bo‘lib, ular shisha, 
shaffof plyonkalarda yozilgan ma’lumotlar va axborotlarni ekranda 
proektsiyalab beradi. Fikrlar aniq, lo‘nda qilib bayon etilgan, ammo 
tovushsiz. Tovushli eshittirish orqali ma’lumotlarni idrok etish 
zamonaviy o‘quv radiosi, tovush yozuvchi va tovushni kuchaytirib 
beruvchi apparaturalar orqali amalga oshiriladi. 
2.