Xo‘jalik faoliyatida amalga oshirilgan jarayonlarning nazorati, ularni bajarish uslubi bir-biridan farq qiladi. Shunday o‘zgarishlar amalga oshiriladiki, ularni faqat kuzatish yo‘li bilan baholash mumkin. Bunday kuzatishning faqat bir turini hodisa va harakatlarda ko‘rish mumkin, buning uchun operativ (tezkor) kuzatish o‘tkaziladi.
Misol uchun, ishchining ma’lum ish vaqtida, ya’ni bir soat davomida tayyorlagan mahsulotini sanab, o‘lchab baholash operativ holati o‘rganiladi. Lekin buni ishlab chiqarishni tezlashtirish uchun yetarli ma’lumot yig‘ildi, deb hisoblab bo‘lmaydi. Bundan faqat operativ holat uchun ma’lumot olish mumkin.