1-nashr O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi
Yüklə 3,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Biogenez bosqichi.
- Eralar Davr va uning davomiyligi (million yil) Hayvon va o‘simliklar evolutsiyasi Yoshi Kaynozoy
|
Uchinchi bosqich
insoniyat jamiyatining kelib chiqishiga bog‘liq. Bundan taxminan 40–50 ming yillar avval boshlanib, hozirgi vaqtgacha davom etmoqda. Uchinchi bosqich insoniyat jamiyati kelib chiqishi va rivojlanishiga bog‘liq bo‘lgani uchun uni noogenez davri deyiladi. Biogenez bosqichi. Yerda biosfera birinchi tirik organizmlar bilan bir vaqtda paydo bo‘lgan. Tirik organizmlar evolutsiyasi ta’sirida biosfera ham o‘zgara borgan. Dastlabki tirik organizmlar bir hujayrali geterotrof oziqlanuvchi anaerob prokariotlar bo‘lgan. Bu organizmlar energiyani asosan glikoliz, bijg‘ish jarayonlari natijasida to‘plagan. Dastlabki tirik organizmlar abiogen usulda hosil bo‘lgan tayyor organik moddalar bilan oziqlanib, biosferaning birlamchi biomassasini to‘plab borgan. Birlamchi biosferada organik moddalar kam bo‘lgani uchun geterotrof prokariotlar tez ko‘paya olmas edi. Tabiiy tanlash natijasida anorganik moddalardan organik moddalarni mustaqil sintezlay oladigan avtotrof organizmlar – birinchi xemosintezlovchi, fotosintezlovchi bakteriyalar va ko‘k-yashil suvo‘tlari paydo bo‘ladi. 163 Geoxronologik jadval Eralar Davr va uning davomiyligi (million yil) Hayvon va o‘simliklar evolutsiyasi Yoshi Kaynozoy 67 mln yil Antropogen (to‘rtlamchi), 1,5 Odam paydo bo‘lgan va rivojlangan. Hayvon va o‘simlik dunyosi zamonaviy ko‘rinishga ega bo‘lgan Neogen (pastki uchlamchi), 23,5 Sutemizuvchi hayvonlar, qushlar hukmron bo‘lgan Paleogen (yuqori uchlamchi), 42 Lemurlar, kengtovonlilar, keyinroq – pa ra piteklar, drio - piteklar paydo bo‘lgan. Uchishga moslashgan hasha rotlar soni ortgan Mezozoy 230 mln yil Bo‘r, 70 Xaltali va yo‘ldoshli sutemizuvchilar, haqiqiy qushlar paydo bo‘lgan. Suyakli baliqlar hukmronlik qilgan. Yopiq urug‘li o‘simliklar paydo bo‘lgan va keng tarqalgan. Hasharotlar yordamida changlanuvchi o‘simliklar paydo bo‘lgan. Jamoa bo‘lib yashovchi hasharotlar: termitlar, chumolilar, asalarilar, arilar paydo bo‘lgan. Qirqquloqlar va ochiq urug‘li o‘sim - liklar kamaygan. Davr oxirida yirik sudralib yuruvchilar – dinozavr lar, pleziozavrlar, ixtiozavrlar qirilib ketgan Yura, 58 Sudralib yuruvchilar (dinozavrlar) hukmronlik qilgan. Ar- xeop teriks paydo bo‘lgan. Boshoyoqli molluskalar keng tarqalgan. Ochiq urug ‘ li o ‘ simliklar hukmronlik qilgan Trias, 35 Sudralib yuruvchilarning xilma-xilligi ortgan. Suyakli baliqlar, toshbaqalar, timsohlar, uchar kaltakesaklar, dinozavrlar, dast - labki sutemizuvchilar paydo bo‘lgan. Trilobitlar qirilib ketgan Yüklə 3,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|