1 О‗zbekiston respublkasi oliy va о‗rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

 
 
Laboratoriya ishini bajarishga doir nazariy tayorgarlik 
 
Laboratoriya ishini bajarishga doir tayyorgarlik. «Noyob metallar metallurgiyasi» fani buyicha 
molibden olti oksidi kuydirilgan «molibdenit kontsentratlaridan olishning gidrometallurgik usuli» 
bo‘limidagi metallarni o‘zlashtirishdan iborat. 
 
LABORATORIYA ISHI № 15 
ELYETROLITIK USUL BILAN METALLARNING OLINISHI 
 
Eritmalar va suyuklanmalarning elektrolizidan turli xil metallarni olish, himoya va bezak 
qoplamalari qosil qilishda keng qo‘llanadi. Ko‘pincha bu usul turli metallarni, masalan alyuminiy, 

---

214 
 
natriy, kaliy, niobiy, tantal kabilarning ularning birikmalaridan ajratib olishda yagona usul 
hisoblanadi. 
Faradeyning birinchi qonuniga muvofik, elektrodlarda ajraluvchi modda miqdori 
elektrolitdan o‘tgan tok miqdori, yani tok kuchi va vaktga to‘g‘ri proportsionaldir.
Faradeyning ikkinchi qonuniga muvofiq, bir xil mikdordagi elektr tokida elektrodlarda 
ekvivalent miqdordagi modda ajraladi, yani 96500 kl yoki 26,8 A/s da 1-gr ekv modda ajraladi. 
Elektrolitdan 1 A/s mikdordagi elektr toki o‘tkazilganda elektrodlarda ajralib chiqadigan 
modda miqdori shu moddaning elektrokimyoviy ekvivalenti deyiladi. Masalan, temirning 
elektrokimeviy ekvivalenti 1,0419 gr, nikelniki 1,0477 gr, misniki 1,1354 gr, natriyniki 0,8581 gr
va x.o.ga teng. 
Elektrolizdan sanoat miqyosida qo‘llanilishining iktisodiy ko‘rsatkichi sifatida moddaning 
tok bo‘yicha unumi va elektr energiyasining sarfi muxim o‘rin tutadi. 
Elektrodda ajralib chikadigan modda mikdorining Faradey qonuni bo‘yicha ajralib chiqishi 
lozim bo‘lgan miqdoriga nisbatining % ko‘rsatkichi shu moddaning tok bo‘yicha unumi deyiladi. 
Jarayonni amalga oshirish uchun nazariy sarflanadigan elektroenergiya mikdorining shu 
jarayonni amalga oshirishga sarflangan amaliy elektroenergiya miqdoriga nisbati uning energiya 
bo‘yicha unumi deyiladi.