1-шова (М-01 шакл)
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Namangan-77 navli g‘o‘za chigitining unuvchanligiga Bacillus thuringiensis bakteriyasi mahalliy shtammlari spora-kristallar kompleksi ta’sirini
- Назорат Спора- кристаллар комплекси BeTaPro
|
Fuzarium oxysporium fitopatogen zamburug‘i (shtamm B-2012) bilan
Bacillus thuringiensis bakteriyasi mahalliy shtammlarining antogonistik xususiyatlari № BT shtammlari Fuzarium oxysporium (shtamm B- 2012) Antifungal ta’siri, (+ -) Lizis qilish zonasi (sm) 1 BT-1-01 - - 2 BT-2-02 - - 3 BT-01
+ 0,50±0,04 4 BT-02
+ 0,46±0,03 5 BT-03
+ 0,35±0,02 6 BT-05
+ 0,97±0,08 7 BT-09
- - 8 BT-10 - - 9 BT-12
+ 0,90±0,07 10 BT-17
- - 11 BT-19 - - 12 BT-21
- 0,28±0,01 13 BT-49
- - 14 M 1th
+ 0,70±0,06 15 M 2th + 0,66±0,05 Jadvaldan ma’lumki, tanlab olgan
shtimmlarimizning aksariyati F.oxysporium (B-2012 shtammi) zamburug‘iga antifungal ta’sir ko‘rsatdi.
24 3.3-jadval Namangan-77 navli g‘o‘za chigitining unuvchanligiga Bacillus thuringiensis bakteriyasi mahalliy shtammlari spora-kristallar kompleksi ta’sirini o‘rganish Ta jr ib a v ar ia nt la ri
sp or a- kr is ta ll ar
om pl ek si bi
la n i shl ov
be ril
ga n u rug ‘l ar Qo ‘s hi m cha ka sa ll ik
yu q tir
il ga n t up ro q
U ni b c hi q q an n iho ll ar soni
, tup
, ( %)
S o g‘ lo m n ih ol la r son
i,
tup N im jo n ni ho ll ar s oni
, tup
2 -3 ta ch
in b arg chi
qa rga
n la r, tup
4 -5 ta ch in b arg chi
qa rga
n la r, tu p
Ja mi c hi n b ar g
chi qa rga n la r son i,
tup
Nazorat - - 42 (84%) 38
4 16
23 39
spora-kristallar kompleksi + -
(90%) 42
3 19
24 43
BeTaPro preparati (Afrika) + - 44 (88%)
42 2 17 26 43
F.oxysporium + spora-
kristallar kompleksi + +
(80%) 33
7 14
20 34
F.oxysporium - + 36 (72%)
25 11
10 17
27
Bunda BT shammlarining ta’siri F.oxysporium kulturalarining o‘sish chizig‘ini to‘xtatib qo‘yishi, mitseliylar yuqori qismini rivojlantirmasligi va boshqa xususiyatlari aniqlandi. BT koloniyalari zamburug‘ mitseliylarining o‘sish chizig‘ini to‘xtatib qo‘yish (lizis qilish) zonasi hisobga olinganda eng yuqori ko‘rsatkichlarni BT-05 va BT-12 shtammlari namoyon qildi va lizis qilish zonasi 0,97-0,90 sm ni tashkil etdi. BT-21 va BT-03 shtammlarining lizis qilish zonasi esa 0,28-0,35 sm ni, ya’ni eng past ko‘rsatkichni namayon qildi.
25
BT-1-01, BT-2-02, BT-09, BT-10 va boshqa ba’zi shtammlar esa antifungal ta’sir ko‘rsatmadi. O‘rganilgan 15 ta shtammdan 8 tasi antifungal xususiyat namoyon etdi va 4 tasi (BT-05, BT-12, M 1th
va M 2th
) eng faol deb tanlab olindi. Keyingi tadqiqotlarimizni eng faol deb topgan BT-05 shtammi spora- kristallar kompleksining paxta chigiti unuvchanligiga ta’siri o‘rganildi. Bunda O’ZDAVURUG’NAZORAT Markazi laboratoriyasi kolleksiyasidan olingan Namangan-77 navi ustida tajriba o‘tkazdik. 3.1-rasm Namangan-77 navli g‘o‘za nihollarining rivojiga spora-kristallar kompleksi ta’sirini laboratoriya sharoitida o‘rganish
3.3-jadvaldan ma’lumki paxta chigitining unuvchanligi, mavjud nihollarning sog‘lomligi, chinbarg chiqarishi va boshqa ko‘rsatkichlari bilan ikkinchi (spora- kristallar kompleksi) va uchunchi (BeTaPro) variantlarning boshqa variantlarga nisbatan yuqoriligi ma’lum bo‘ldi. Bunda tajriba variantining ikkinchisi (spora-kristallar kompleksi) da unib chiqqan chigitlar 45 tupni, ya’ni 90% ni (nazoratga nisbatan 6% yuqori), chinbarg chiqarishi 43 tupni tashkil etgan bo‘lsa, uchunchi variantda (BeTaPro) da esa unib chiqqan chigitlar 44 tupni, ya’ni 88% ni (nazoratga nisbatan 4% yuqori), chinbarg
(Африка) F.оxysporium + спора- кристаллар F.оx- ysporium
26 chiqarishi esa 43 tupni tashkil etdi. SHunga muvofiq ravishda sog‘lom va nimjon nihollar soni bo‘yicha solishtirganimizda esa ikkinchi va uchunchi variantlar bir-biridan deyarli faqr qilmasligi kuzatildi. SHuningdek, to‘rtinchi, ya’ni tuproq sun’iy zararlantirilib, urug‘lar spora- kristallar kompleksi bilan ishlov berilgan variantda unib chiqqan urug‘lar 40 tupni, ya’ni 80% ni (nazoratga nisbatan 4% past), sog‘lom nihollar 33 tupni tashkil etgan bo‘lsa, beshinchi tuproq sun’iy zararlantirilgan variantda esa unib chiqqan nihollar 36 tupni, ya’ni 72% ni (nazoratga nisbatan 12% past), sog‘lom nihollar esa 25 tupni tashkil etdi (3.1-rasm). Tadqiqot tajribalari natijasida olingan natijalar quyida ketma-ketlikda aks ettirilgan. Ushbu tajribalar laboratoriya sharoitida maxsus tuvaklarda, kichik lizimitrik (40x30 sm) hamda katta lizimetrik usullarda (80x80 sm) olingan natijalar asosida aks ettirilgan (3.4-3.7-jadvallar). Olingan natijalarga asoslanib, g‘o‘za nihollarini zamburug‘li kasalliklardan himoya qilishda Bacillus thuringiensis bakteriyasi mahalliy shtammlari spora- kristallaridan ekologik xavfsiz va istiqbolli vosita sifatida foydalanish mumkin.
27
3.4-jadval G‘o‘za nihollarining (Buxora 6 navi) unib chiqishiga Antibac Uz biopreparatining ta’sirini o‘rganish (10 kunlik nazorat) Tajriba
variant- lari Preparatlar bilan ishlov berilgan urug‘lar Qo‘shimcha kasallik yuqtirilgan tuproq
(F. oxysporum) Ekilgan
urug‘lar soni
(dona) Unib
chiqqan nihollar soni (dona) Nimjon
nihollar, soni
Sog‘lom nihollar soni, dona
Sog‘lom nihollar soni % 1
- 50
40 6 34 85 2
- 50
43 2 41 95 3
- 50
39 9 30 77 4
+ 50
43 8 35 81 5
+ 50
34 3 31 91 Izoh: 1- nazorat (oddiy suv); 2- tajriba preparati (Antibac Uz); 3- tajriba preparati (BeTaPro); 4- tajriba preparati (tuproq F.oxysporum bilan zararlantirilgan, urug‘ga Antibac Uz bilan ishlov berilgan); 5- nazorat (tuproq F.oxysporum bilan zararlantirilgan). 3.5-jadval G‘o‘za nihollarining (Buxora 6 navi) unib chiqishiga Antibac Uz biopreparatining ta’sirini o‘rganish (25 kunlik nazorat) Tajriba
variant- lari Preparatlar bilan ishlov berilgan urug‘lar Qo‘shimcha kasallik yuqtirilgan tuproq
(F. oxysporum) Ekilgan
urug‘lar soni
(dona) Unib
chiqqan nihollar soni (dona) Nimjon nihollar, soni Sog‘lom
nihollar soni,
dona Sog‘lom
nihollar soni %
2-3 ta chinbarg chiqarganlar soni,
dona 4-5
chinbarg chiqarganlar soni, dona
1 - - 50 39
4 35
90 12
27 2 + - 50
42 2 40 95 9 33 3 + - 50 37
6 31
84 11
26 4 + + 50
35 1 34 97 5 30 5 - + 50 34
5 29
85 19
15 Izoh: 1- nazorat (oddiy suv); 2- tajriba preparati (Antibac Uz); 3- tajriba preparati (BeTaPro); 4- tajriba preparati (tuproq F.oxysporum bilan zararlantirilgan, urug‘ga Antibac Uz bilan ishlov berilgan); 5- nazorat (tuproq F.oxysporum bilan zararlantirilgan).
29
|