3. TAJRIBA NATIJALARI VA ULARNING MUXOKOMASI
3.1. FITOPATOGEN MIKROORGANIZMLARGA QARSHI KIMYOVIY
VA BIOLOGIK FUNGITSIDLARNING TA’SIRI
Keyingi yillarda qishloq xo‘jalik va agrosanoat tarmoqlarida hosildorlikni
oshirish, mahsulot sifatini yaxshilash, ularni saqlash va qayta ishlashda
qo‘llaniladigan vositalar va texnologiyalarning ekologik xavfsiz usullariga o‘tishga
katta e’tibor qaratilmoqda. Bunday masalalarni hal etishning asosiy yo‘llaridan biri
o‘simliklarni turli zararli organizmlardan himoya qilishda etakchi o‘rinni egallab
kelayotgan kimyoviy vositalarni qisqartirish va ularning o‘rnini egallay oladigan
ekologik toza vositalar ustida ilmiy-tadqiqot ishlari olib borish va ularni
amaliyotga jorish etish muammosi mavjud. Ma’lumki, ekologik toza vositalardan
biri entomopatogen bakteriyalar guruhi Bacillus thuringiensis asosida ishlab
chiqariladigan biopreparatlar hisoblanadi.
SHu nuqtai nazardan kimyoviy preparatlar (ximvaks, ximazalil, skarlet) va
Bacillus thuringiensis bakteriyasi mahalliy shtammlari asosida olingan “Antibac”
biofungitsidini o‘simliklarda uchrovchi zamburug‘li kasalligiga qarshi ta’siri
o‘rganildi. Bunda Buxoro viloyati Romiton tumani “YOqub shayx” f/x hududi
g‘o‘za nihollari poyasidan ajratib olingan F.oxysporium zamburug‘i bilan tuproq
sun’iy zararlantirilib, paxta chigiti ekilib, unuvchanligi va kasallanish darajasiga
preparatlar ta’siri o‘rganildi (3.1-jadval).
Bunda, nazorat variantida unib chiqqan nihollar 69 tupni, shundan sog‘lom
nihollar 53 tup (76,8%) ni tashkil etdi. Boshqa, ya’ni Antibac biopreparati
qo‘llanilgan variantda unib chiqqanlar soni 78, sog‘lom nihollar 67 tupni, ya’ni
85,9% ni (nazoratga nisbatan 9,1% yuqori) tashkil etdi. Ximvaks kimyoviy
preparati qo‘llanilgan variantda esa unib chiqqanlar 83, sog‘lom nihollar 73 tupni
tashkil etdi (nazoratga nisbatan 11,1%, Antibacga nisbatan 2% yuqori).
22
