1. Why study History?

Human sources may be relics such as a fingerprint; or narratives such as a statement or a letter. Relics are more credible sources than narratives.
Any given source may be forged or corrupted. Strong indications of the originality of the source increase its reliability.
The closer a source is to the event which it purports to describe, the more one can trust it to give an accurate historical description of what actually happened.
An eyewitness is more reliable than testimony at second hand, which is more reliable than hearsay at further remove, and so on.
If a number of independent sources contain the same message, the credibility of the message is strongly increased.
The tendency of a source is its motivation for providing some kind of bias. Tendencies should be minimized or supplemented with opposite motivations.
If it can be demonstrated that the witness or source has no direct interest in creating bias then the credibility of the message is increased.
2. TARIXI METOD NƏDİR?
Metod sözün həqiqi mənasında bilik axtarışı, təhqiqat, sorğunun təqib üsulu və ya sistem deməkdir. Son əsrlərdə tez-tez tapşırığı yerinə yetirmək üçün müəyyən edilmiş bir proses deməkdir. Tarixi metod tarixçilərin keçmişin tarixlərini araşdırmaq və yazmaq üçün istifadə etdikləri üsullar və təlimatlar toplusudur. İkinci dərəcəli mənbələrə, ilkin mənbələrə və arxeologiyadan əldə edilən maddi sübutlara əsaslanmaq olar və tarixçinin bacarığı bu mənbələri müəyyən etməkdə, onların nisbi nüfuzunu qiymətləndirməkdə və onların şəhadətlərini düzgün və etibarlı təsəvvür yaratmaq üçün uyğun şəkildə birləşdirməkdədir. keçmiş hadisələr və mühitlər. Tarix fəlsəfəsində sağlam tarixi metodun mahiyyəti və mümkünlüyü məsələsi epistemologiyanın alt sahəsi daxilində qaldırılır. Tarixi metodun və tarixi yazmağın müxtəlif yollarının öyrənilməsi tarixşünaslıq kimi tanınır. Mənbə tənqidi (və ya informasiyanın qiymətləndirilməsi) informasiya mənbəyinin etibarlılığı, etibarlılığı və tədqiq olunan mövzuya uyğunluğu kimi keyfiyyətlərin qiymətləndirilməsi prosesidir. Gilbert J. Garraghan və Jean Delanglez mənbə tənqidini altı sorğuya bölür:
Yazılı və ya yazılmamış mənbə nə vaxt hazırlanıb (tarix)?
Harada istehsal olunub (lokallaşdırma)?
Kim tərəfindən hazırlanmışdır (müəlliflik)?
Daha əvvəl mövcud olan hansı materialdan hazırlanmışdır (analiz)?
Hansı orijinal formada istehsal edilmişdir (bütövlükdə)?
Onun məzmununun sübut dəyəri nədir (etibarlılıq)?
İlk dördü yüksək tənqid kimi tanınır; beşinci, aşağı tənqid; və birlikdə, xarici tənqid. Mənbə haqqında altıncı və sonuncu sorğuya daxili tənqid deyilir. Birlikdə bu sorğu mənbə tənqidi kimi tanınır. R. J. Shafer xarici tənqid haqqında: "Bəzən deyilir ki, onun funksiyası mənfidir, sadəcə olaraq bizi yalan sübutlardan istifadə etməkdən xilas edir; daxili tənqid isə bizə təsdiqlənmiş sübutlardan necə istifadə edəcəyimizi izah etmək kimi müsbət funksiyaya malikdir. "Bir neçə sənədin tam olaraq qəbul edildiyini qeyd etmək etibarlı, Louis Gottschalk ümumi qaydanı müəyyən edir, "müəllifin ümumi etibarlılığından asılı olmayaraq, hər bir sənəd üçün etibarlılığın müəyyən edilməsi prosesi ayrıca həyata keçirilməlidir". Əsas etibarilə müəllifin etibarlılığı hər bir ifadənin nəzərdən keçirilməsi üçün fon ehtimalı yarada bilər, lakin hər bir sübut parçası ayrı-ayrılıqda ölçülməlidir. Bernheim (1889) və Langlois & Seignobos (1898) tarixdə mənbə tənqidi üçün yeddi mərhələli prosedur təklif etdilər: Əgər mənbələrin hamısı bir hadisə haqqında həmfikirdirsə, tarixçilər hadisəni sübut edilmiş hesab edə bilərlər. Bununla belə, əksəriyyət hökm sürmür; əksər mənbələr hadisələri bir şəkildə əlaqələndirsələr belə, tənqidi mətn təhlili sınağından keçməyincə həmin versiya üstünlük təşkil etməyəcək. Hesabı bəzi hissələrində kənar orqanlara istinadla təsdiqlənə bilən mənbəyə bütün mətni eyni şəkildə təsdiq etmək mümkün olmadıqda tam etibar etmək olar. İki mənbə müəyyən bir məqamda fikir ayrılığı olduqda, tarixçi mənbəyə üstünlük verəcəkdir. Əksər “səlahiyyət” – ekspert və ya hadisə şahidi tərəfindən yaradılan mənbədir. Ümumiyyətlə, şahidlərə üstünlük verilməlidir, xüsusən adi müşahidəçi baş verənləri dəqiq bildirə bildiyi və daha dəqiq desək, faktlarla məşğul olarkən. Əksər müasirlər tərəfindən tanınır. Əgər müstəqil şəkildə yaradılmış iki mənbə bir məsələdə razılaşarsa, hər birinin etibarlılığı ölçülən dərəcədə artır. İki mənbə fikir ayrılığı olduqda və başqa qiymətləndirmə vasitəsi olmadıqda, tarixçilər sağlam düşüncəyə ən yaxşı uyğun gələn mənbəni götürürlər. Aşağıda qeyd olunan tarixi metodun sonrakı təsvirləri, XIX əsrin ilk addımında qurulmuş etibarlılığı aradan qaldırmağa çalışdı. tarixşünaslar təkcə müxtəlif hesabatların uyğunlaşdırıla biləcəyi prinsipləri deyil, əksinə mənbədə tapılan ifadənin özlüyündə etibarsız və ya etibarlı hesab oluna biləcəyi prinsipləri ifadə etməklə. Mənbə tənqidinin aşağıdakı əsas prinsipləri iki Skandinaviya tarixçisi Olden-Jørgensen (1998) və Thuren (1997) tərəfindən tərtib edilmişdir:
nsan mənbələri barmaq izi kimi qalıqlar ola bilər; və ya bəyanat və ya məktub kimi rəvayətlər. Reliktlər rəvayətlərdən daha etibarlı mənbələrdir.
İstənilən mənbə saxta və ya pozula bilər. Mənbənin orijinallığının güclü göstəriciləri onun etibarlılığını artırır.
Mənbə təsvir etmək istədiyi hadisəyə nə qədər yaxındırsa, əslində baş verənlərin dəqiq tarixi təsvirini vermək üçün ona bir o qədər etibar etmək olar.
Şahid ikinci tərəfdən ifadə verməkdən daha etibarlıdır, daha sonra çıxarıldıqda şayiələrdən daha etibarlıdır və s.
Bir sıra müstəqil mənbələr eyni mesajı ehtiva edərsə, mesajın etibarlılığı güclü şəkildə artır.
Mənbənin meyli onun bir növ qərəzlilik vermək üçün motivasiyasıdır. Meyillər minimuma endirilməli və ya əks motivlərlə tamamlanmalıdır.
Əgər şahidin və ya mənbənin qərəz yaratmaqda birbaşa marağı olmadığı sübut olunarsa, mesajın etibarlılığı artır.