Umumiy xarajat
O’zgarmas xarajat
O’zgaruv-chan xarajat
O’rtacha o’zgarmas xarajat
O’rtacha o’zgaruv-chan xarajat
O’rtacha umumiy xarajat
Chekli xarajat
Xarajatning turli xil o`lchovlari: Konradning qahva do`koni JADVAL RASM Umumiy xarajat Mahsulot miqdori Konradning Umumiy xarajat egri chizig`i Bu yerda 2-jadval birinchi ustundan ishlab chiqarilgan mahsulot (gorizontal kesimda) va umumiy xarajat (vertikal kesimda) ikkinchi ustundan o`rin olgan. 2-chizmadan ko`rinib turganidek, umumiy xarajat egri chizig`i kamayib boruvchi chekli mahsulot sababli mahsulot miqdori tezroq o`sishni aks ettirgan.
Ulardan biri doimiy xarajatlar va uni ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga aloqasi yo’q. Ular firma hech narsa ishlab chiqarmasa ham mavjud bo`ladi. Konradning doimiy xarajati u to’laydigan ijaralardan iborat. Agarda Konrad hisobchi yo’llasa, uning maoshi doimiy xarajat hisoblanadi, chunki hisobchi ishlab chiqarish miqdoriga ta’sir etmaydi. 2-jadvalning 3-ustunida Konradning doimiy xarajati ko’rsatilgan va misolda 3.00$ miqdorida.
Firma xarajatlarining yana bir turi o’zgaruvchi xarajat deyiladi. Bu firma ishlab chiqaradigan mahsulot miqdorining o’zgarishi bilan o’zgaradigan xarajatdir. Konradning o’zgaruvchi xarajatlari quyidagilarni o’z ichiga oladi: qahva dukkaklari, sut, shakar va qadoqlash xarajatlari. Konrad qancha ko’p qahva ishlab chiqarsa, shunchalik resurslarga ehtiyoj sezadi va bundan uning xarajatlari ortadi. Mahsulot hajmini ko’tarish maqsadida qo’shimcha ishchilar yollash ham mumkin va bu ishchilarning ish haqi ham o’zgaruvchi xarajat hisoblanadi. Jadvalning 4-ustuni Konradning o’zgaruvchi xarajatini ko’rsatadi. Agarda, firma hech narsa ishlab chiqarmasa, o’zgaruvchi xarajat ham bo’lmaydi. Agar firma hech nima ishlab chiqarmasa o`zgaruvchi xarajat 0, 1 piyola qahva uchun 0,30$, 2 piyola qahva uchun 0,80$ va h.k.
