10-Тема: Pikir hǝm oy juwmaq. Reje

1) Metodologiyalıq belgisi boyınsha, yaǵnıy logikalıq izbe izlikti basshılıqqa alıwdıń baǵdarı boyınsha oy juwmaǵı tómendegi túrlerge bólinedi:
a) deduktivlik oy juwmaǵı - ulıwmalıq bilimnen dara bilimge ótiw nátiyjesinde alınǵan oy juwmaǵı bolıp tabıladı.
b) induktivlik oy juwmaǵı - jekelik bilimnen ulıwmalıq bilimge ótiw nátiyjesinde alınǵan oy juwmaǵı bolıp tabıladı.
v) analogiyalıq oy juwmaǵı- dara bilimnen dara bilimge ótiw nátiyjesinde alınǵan oy juwmaǵı bolıp tabıladı.
2) logikalıq belgisi boyınsha, yamasa logikalıq izbe izlikti basshılıqqa alıwdıń qatańlıǵın esapqa alıw dárejesi boyınsha oy juwmaǵın úlken eki túrge bóliwge boladı.
a) demonstrativlik yamasa zárúrlik logikalıq baylanısı boyınsha oy-juwmaǵı, basqasha aytqanda, oy-juwmaǵınıń bul túrinde tiykardan juwmaqqa ótiw zárúrlik xarakterge iye boladı.
b) itimallılıq oy-juwmaǵı yamasa demonstrativlik emes oy juwmaǵı. Bunday oy-juwmaǵında tiykardan juwmaqqa ótiw zárúrlik qásiyetke iye emes xarakterde bolıp, shınlıqqa uqsaslıq belgisi menen ayrılıp turadı. Ayrım jaǵdaylarda bulardı shınlıqqa jaqın oy juwmaǵı depte ataydı. Bunday oy-juwmaǵında logikalıq ótiw, yaǵnıy tiykarlardan juwmaqtıń alınıwı itimallılıkqa baǵdarlanǵan xalda orınlanadı. Oy juwmaǵın birinshi belgisi boyınsha qaraymız.
Deduktivlik oy-juwmaǵı hám onıń tiykarǵı túrleri
Deduktivlik oy juwmaǵı (dedukciya termini latın tilinen alınıp, keltirip shıǵarıw (vıvedenie) degendi ańlatadı) dep ulıwma bilimnen dara bilimge ótiw xarakteri logikalıq zárúrlikke iye bolǵan oy juwmaǵına aytamız. Yaǵnıy tiykarlar menen juwmaqtıń arasında baylanıs formal logikalıq nızamlardı beredi, sol sebepli tiykarlar shınlıqqa iye boladı. Deduktivlik oy-juwmaǵı hár qıylı bolıwı múmkin. Olardıń hár qıylı bolıwı, tiykar retinde qanday kriteriydiń ólshemniń alınıwınan ǵárezli. Deduktivlik oy-juwmaǵın eki tiykar boyınsha túrlerge bóliwge boladı.
1. Berilgen pikirlerden juwmaqtıń alınıwı, pikirler arasındaǵı logikalıq baylanıstıń xarakteri boyınsha deduktivlik oy-juwmaǵın shártli oy juwmaǵı, shártli keskin oy-juwmaǵı, bóliwshi keskin oy-juwmaǵı, shártli bóliniwshi oy-juwmaǵı túrlerine bóliwge boladı.