11-dars. Halqali chuvalchanglar annelides tipi

11-dars. HALQALI CHUVALCHANGLAR - ANNELIDES TIPI 1.Umumiy tavsifi 2.Ko’ptuklilar sinfi, tashqi tuzilishi. 3. Tana bo’shli va tana devorining tuzilishi 3. Ovqat hazm qilish sistemasi. 4. Ayirish sistemasi. 5. Nerv sistemasi. 6. Jinsiy sistemasi, ko’payishi va rivojlanishi. 7. Sistematikasi va xilma-xilligi. Teminologiya: palpa, antenna, parapodiy, selom, endoteliy, jig’ildon, qizilo’ngach, oshqozon, tiflozol, metanefridiy, qon aylanish sistemasi, troxofora, nereis, qum chuvalchang, palolo, sabillariya.

Halqalilar tipi klassifikatsiyasi
Kenja tip	Sinf	Kenja sinf	Turkum	Tur
Belbog’-sizlar- Aclitel- lata	Ko’p tuklilar-Polychaeta		Daydilar- Errantia	Nereida,palolo, dengiz sichqoni
			O’troqlar- Sedentaria	Qumchuvalchang, serpula,spirorbus
Belbog’-lilar – Clitel- latta	Kam tuklilar- Oligochaeta		Naydomorflar	Enxitreid, tubefix
			Yomg’ir chuv-alchanglari	Nicodrilus, eyzina, megaskolitsidlar
	Zuluklar- Hirudinea	Qadimgi zuluklar	Qildor zuluklar
		Haqiqiy zuluklar	Hartumli zuluklar	Baliq zulugi Glossifoniya
			Jag’li zuluklar	Tibbiyot zullugi, soxta ot zullugi

Halqali chuvalchanglar tipi umumiy tavsifi 1.Tanasi halqalarga bo‘lingan. 2. Har bir bo‘g‘imida bir juftdan parapodiylar bo‘ladi. 3.Tuproq halqalilarida parapodiylar o‘rnida qillar saqlanib qolgan. 4.Teri- muskul xaltasi kutikula,bir qavat epiteliy,halqa va bo‘ylama muskullar, ichki epiteliy- endoteliydan iborat. 5. Teri-muskul xaltaci selom - tana bo‘shlig‘ini o‘rab turadi. 6. Ayirish sistemasi har bir bo‘g‘imda bir juftdan joylashgan – metanefridiy naychalardan iborat. 7.Hazm sistemasi oldingi qismi ixtisoslashib, halqum,qizilo‘ngach, jig‘ildon va oshqozonni hosil qiladi. 8.Nerv sistemasi halqumusti va halqumosti nerv tugunlari,halqum atrofi nerv halqasi va qorin nerv zanjiridan iborat. 9.Qon aylanish sistemasi yopiq,orqa,qorin,halqa qon tomirlaridan iborat; yuragi bo‘lmaydi.

10.Teri orqali nafas oladi; jabralar o‘troq yashovchi dengiz halqalilarda rivojlangan. 11.Halqali chuvalchanglar tipi Belbog‘sizlar-Aclitellata va Belbog‘lilar kenja tiplariga ajratiladi. 12.Belbog‘sizlar kenja tipiga Ko‘ptuklilar sinfi, Belbog‘lilar kenja tipiga Kamtuklilar va Zuluklar sinflari kiradi. Ko‘p tukli halqalilar - Polychaeta sinfi 1.Ko‘p tuklilar- dengizlarda erkin yoki suv tubida o‘troq yashydi. 2. Maxsus harakat organlari- parapodiylar rivojlangan. 3. Bosh bo‘limi ixtisoslashib, tanadan ajralib turadi. 4.Boshida sezgi organlar: halpalar, ko’zlar, antennalar bo’ladi. 5. 5.Ko‘p tuklilar sinfi daydilar- Errantia va o‘troq yashovchilar – Sedentaria kenja sinflariga ajratiladi.