11-mavzu: Pul-kredit siyosati. Reja
Yüklə 0,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
hajmiga ta’sir etadi va shu orqali iqtisodiyotda inflyatsion bosimni pasaytiradi.
SHuningdek, Markaziy bank tomonidan qabul qilinayotgan qarorlar, amalga oshirilayotgan ishlar va mos ravishda kommunikatsion siyosat aholi va tadbirkorlik sub’ektlarining inflyatsion kutilmalarini shakllantiruvchi omil sifatida inflyatsion jarayonlarga ta’sir ko’rsatadi. Markaziy bankning asosiy foiz stavkasi bo’yicha hamda pul-kredit sharoitlarini belgilash bo’yicha qarorlari banklararo pul bozoridagi foiz stavkalarining shakllanishiga o’z ta’sirini o’tkazadi, ya’ni ushbu bozordagi qisqa muddatli moliyaviy resurslar narxini belgilaydi. O’z navbatida, pul bozoridagi foiz stavkalari darajasi tijorat banklari tomonidan uzoq muddatli pul resurslari, ya’ni jalb qilinadigan depozitlar va beriladigan kreditlar bo’yicha foiz stavkalarining shakllanishiga asos bo’ladi. Depozitlar va kreditlar bo’yicha foiz stavkalari bevosita ishlab chiqarish, iste’mol va investitsion jarayonlarda foydalaniladigan moliyaviy resurslarning narxini belgilab beradi. Ushbu jarayon pul-kredit siyosatining transmissiyasi (o’tkazma kanallari) orqali iqtisodiy agentlarning ishlab chiqarish, jamg’arish va iste’mol bo’yicha qarorlariga ta’sir o’tkazadi. Bunda, pul-kredit siyosati sohasidagi chora-tadbirlar asosan iqtisodiyotni qisqa muddatli tartibga solish, mavsumiy va davriy tebranishlarni muvozanatlash hamda iqtisodiy o’sish sur’atlarining mamlakat iqtisodiy salohiyatidan og’ib ketishining oldini olishga qaratilgan bo’lib, umuman olganda qisqa muddatli ta’sirga ega bo’ladi. Pul-kredit siyosati choralari iqtisodiy jarayonlarga (ko’rsatkichlarga) qarorlar qabul qilingan paytdan ma’lum bir vaqt kechikish va surilishlar bilan ta’sir qiladi. SHu bois Markaziy bank qarorlar qabul qilishda makroiqtisodiy ko’rsatkichlarning joriy dinamikasiga emas, aksariyat hollarda kelgusi davrda kutilayotgan o’zgarishlar va prognozlarga asoslanadi. SHu sababli samarali va ta’sirchan qarorlar qabul qilish Markaziy bankda kuchli tahliliy va prognozlash salohiyati mavjud bo’lishini taqozo etadi. Makroiqtisodiy ko’rsatkichlarning keng qamrovli tahlili, prognozlari va kelajakdagi dinamikasi to’g’risida batafsil ma’lumotlarga ega bo’lish va bu boradagi salohiyatni rivojlantirib borish orqali pul-kredit siyosatida qabul qilinayotgan |