12- mavzu: asinxron mashinalarning tuzilishi va ularning turli soxalarda tutgan o’rni

3-rasm. 4-rasm. Rotor pulat uzagining ayrim plastinkasi:
1 — pulat, 2 — lok katlami yoki kogoz, 3 — paz.
2. Asinxron dvigatellarning rotorlari xakida tushuncha
a) kiska tutashtirilgan rotorli asinxron dvigatellar rotorining ferromagnit uzagi pazlariga izo lyatsiyasi bulmagan mis yoki alyuminiy simlar yoxud sterjenlar joylashtiriladi. Bu sterjenlarning uchlari ikki tomondan mis yoki alyuminiy xalkalarga kavsharlanadi. Agar rotor pazunga urnatilgan ferromagnit uzakdan iborat bulib, uzakning pazlariga izolyatsiyalangan mis simdan uralgan uchta chulgam, fazoda bir-biriga nisbatan 120° ga siljitilgan golda joylashtiriladi. Kupincha rotor chulgamlari yulduz usulida ulanadi.

5-rasm. Olmaxon xalkasi (a), kiska tutashtirilganan rotor (b).

6- rasm. kiska tutashtirilgan rotor.
CHulgamni va sterjenь uchlarini birlashtiruvchi xalkalarni rotordan chikarib olinsa, katakli xalka xosil buladi (5-rasm, a). Katakli xalkaning sterjenlari rotorning kiska tutashtirilgan chulgami, bunday rotor esa kiska tutashtirilgan rotor deyiladi (5-rasm, b). kiska tutashtirilgan rotor uzagining pazlari ovalsimon bulib, unga Kupincha eritilgan alyuminiy kuyiladi va yaxlit «olmaxon xalkasi» xosil kilinadi. Rotor tanasining ikki yon tomonidan sovituvchi kanotlar xam chikariladi (6-rasm). Katakli xalkaning sterjenlari pulat uzakdan izolyatsiyalanmaydi, chunki kiska tutashtirilgan mis yoki alyuminiy simlarning elektr utkazuvchanligi pulat uzakning elektr utkazuvchanligidan un va undan ortik. marta katta buladi, bunday sharoitda sterjenlarni izolyatsiyalashning axamiyati bulmaydi. Umuman, sterjenlari va xalkalari kuyma alyuminiydan



7-rasm. kiska tutashtirilgan rotorli asinxron dvigatelь:
1 — stanina (korpus), 2 — kismalar kugisi, 3 — stator chulgami,
4 — stator pulat uzagi, 5 — rotor, 6 — podshipnik shchitlari, 7 — val,
8 — kutarma bolt, 9 — asos.