12-mavzu. Avtomatik rostlagichlar tuzilishi va sinflanishi

12.2. Pozitsion rostlagich 
Bular shunday rostlagichlar, ularda Y ning chiqish qiymati ma'lum qiymatlarni
(pozitsiyalarni) olishi mumkin.
Pz-rostlagichlari haqida umumiy ma'lumot
Pz rostlagichlar 2 turga bo’linadi:

---

---

1. Ikki pozitsiyali rostlash qonuniyatiga ko’ra.

2. Uch pozitsiyali rostlash qonuniyatiga ko’ra.
1. Ikki pozitsiyali rostlagichning statik xarakteristikasi, va rostlash qonuniyati:

12.2. rasm. Ikki pozitsiyali rostlagichning statik xarakteristikasi

2. Uch pozitsiyali rostlagichning statik xarakteristikasi va rostlash qonuniyati:
12.3. rasm. Uch pozitsiyali rostlagichning statik xarakteristikasi
PZ rostlagichga misol
12.4. rasm Ikki pozitsiyali sath rostlagichi
bu erda 1 - sig'im, 2 - quvur, 3 - RO, 4 - IM, 5 - shtok, 6 – po’kak
(poplavok), 7 - harakatlanuvchi elektr kontakt, 8, 9 - doimiy kontaktlar, 10 - quvur,
L - rostlanayotgan parametr
Ishlash printsipi: 
Agar L
m
= L
3
- ya'ni L
m
ning joriy qiymati L
3
ning qiymatiga teng bo'lsa, u
holda nazorat moslamasi muvozanatdadir va shtok harakatga ega I = 0 (I
rostlagichning chiqish qiymati) emas.

---

---

Agar L

m
> L
3
shtok yuqoriga ko'tarilsa, 7 - 8 kontaktlar yopiladi, tok B
chulg’amdan oqib o'tadi va elektromagnitning o’zak chulg’amga qarab intiladi,
ventilni yopib suyuqlik ta'minotini kamaytiradi.
Agar L
m

3
bo'lsa, unda 7 - 9 kontaktlari yopiladi, tok A chulg’am orqali
o'tadi va ventil ochiladi.
Ikki pozitsiyali rostlagichning vaqt xarakteristikasi:
12.5. rasm. Ikki pozitsiyali rostlagichning vaqt xarakteristikasi
Elementlarining inertsionligi tufayli so’nmas tebranishlar yuzaga keladi, bu
esa rostlagich qismlarining tez yeyilishiga va ishdan chiqishiga olib keladi. Buni
bartaraf qilish uchun rostlagichga o'lik diapazon Δ kiritiladi, uning oralig'ida
rostlagichning chiqish qiymati o'zgarmaydi va rostlagich ikki pozitsiyalikdan uch
pozitsiyalikga aylanadi.
Pz-rostlagichning afzalliklari: qurilma va ishlashning soddaligi; yuqori tezlik;
yuqori ishonchlilik.
Kamchiliklari: past aniqlik.
Tasnifning barcha belgilari bo'yicha ko'rib chiqilgan rostlagichning nomi:
ikki pozitsiyali rostlagich, uziluksiz, bilvosita ta’sir etuvchi, elektr, agregatli.