13 Mavzu Microsoft Excel dasturida formulalar va adreslar bilan ishlash

Yakunlash va xulosalash 3.1. Ish yakunlarini chiqaradi. Faol o’quvchilarni baholash mezoni orqali rag’batlantiradi
Eshitadi
3.2. Mavzuni o’qib kelishni uyga vazifa qilib beradi va yangi mavzuni “Insert” texnikasidan foydalanib o’qish	Eshitadi, Uyga vazifani yozib oladilar, O’MM ga qaraydilar

1-slayd

Elеktron jadvallar asosan iktisodiy masalalarni еchishga mo’ljallangan bo’lsa-da, uning tarkibiga kiruvchi vositalar boshqa sohaga tеgishli masalalarni еchishga ham, masalan, formulalar bo’yicha xisoblash ishlarini olib borish, grafik va diagrammalar ko’rishga ham katta yordam bеradi.

MICROSOFT EXCEL dasturini ishga tushirish
«Пуск»—«Прогаммы»—“MICROSOFT EXCEL”

2- slayd

3-slayd


Ilovalar darchasining asosiy elеmеntlari

4-slayd
2-Ilova

1-o’quv topshiriq:
1-guruh. Yacheyka yoki diapazonni ajratib ko’rsatish qanday amalgam oshiriladi?

2-guruh. Elektron jadvallar yacheykalari necha xil bo’ladi?

3-guruh Ishchi kitobga yangi varaqlar kiritish qanday amalgam oshiriladi va
uni kompyuterda ko’rsatib bering?
3-Ilova
2-o’quv topshiriq:
Kompyuterda individual masala ychish
Masala. Milliy valyuta va uning shartli berilganlarini xisobga oluvchi tovarlar schyot fakturasi shablonini yarating va uning yordamida schyot tuzing.

1. MS EXCEL dasturini ishga tushiring, schyot blankini tuzing, o’nga matn va formulalar kiriting, malumotlarni rasmda ko’rsatilganidek formatlang.

   
   

	A	B	C	D	E	F
		Счет №		От
			курс пересчета	1 у.е=		Сумм
	№п.п	Mahsulot nomi	Soni	Narxi (у.е)	Jami(у.е)	Jami(so’m)
	1				=C7*D7	=E7*E5
	2				=C8*D8	=Е8*Е5
	3				=C9*D9	=Е9*Е5
	4				=C10*D10	=Е10*Е5
	5				=C11*D11	=Е11*Е5
	6				=C12*D12	=Е12*Е5
	7				=C13*D13	=Е13*Е5
	8	Итого			=СУММ(Е7 Е13)	=СУММ(F7 F13)

- Izox. F5 va F6 yacheykalarga kelgusida mos xisob-kitoblar bajariladigan formulalar kiritiladi va Enter tugmasi bosilgach yacheykalarda avval nollar bo’ladi.
2. Servis menyusida Защита buyrugini tanlang. Keyin Защитить лист optsiyasini tanlang, OK tugmasini bosib, varakni o’zgarishlaridan ximoyalaning.

3. Tuzilgan jadvalni shablon sifatida saklang, buning uchun Fayl menyusida Сохранить как…. buyrugini tanlang. Ochilgan Soxranenie dokumenta mulokot oynasida Prays-Schet tipidagi xujjatni nomini va Tip fayla maydonchasida Shablon tanlang. Xujjatga shablonlarga beriluvchi .XLT ko’shimcha nom beriladi.

4. Xosil kilingan shablon asosida EXCEL kitobini tuzish uchun Fayl menyusida Sozdat buyrugi tanlanadi, keyin xujjat tuzish oynasida Prays-Schet shabloni tanlanadi. Shundan keyin EXCEL oynasida nomi shablon bo’yicha berilgan Prays-Schet 1 xujjat oynasi ochiladi.
5. Maxsulotlar ichida soni eng kam bo’lgan maxsulotni toping.
6. Narxi eng ko’p bo’lgan maxsulot nomini toping.

8-Mavzu:Fayllar va ishchi kitoblar bilan ishlash,
ma’lumotlarni kiritish va tahrir qilish,
kataklarni nomlanishi (аdreslar), formatlash.
Reja:

1. EXCEL elektron jadvalining asosiy elementlari

   
   

2. EXCEL dasturini ishga tushirish

   
   

3. Ishchi kitob varaqlari bilan ishlash

   
   

4. Ishchi jadvaldagi varaqlarni qayta nomlash

   
   

5. Ishchi kitobga yangi varaqlar kiritish

   
   

Ishchi kitobdan varaqlarni olib tashlash (yopish)

Tayanch so’z va iboralar:
Excelda ro’yxat tashkil qilish, filtrlash, saralash, diagramma, Diagramma elementlari, diagramma yaratish, Master diagramm, grafikli, chiziqli, gistogramma, nuqgali, dumaloq, xalqasimon diagramma, Exselni sozlash.


Ro’yxat tushunchasi. Ma’lumotlarni tashkil kilish uchun ro’yxatning ko’llanishi.
Ro’yxat o’xshash ma’lumotlardan iborat ishchi varagidagi ketma-ketlikdir. Masalan, firma mijozlari telefon nomerlari yoki xisob raqamlari yozilgan ketma-ketlik. Ushbu mashgulotda ko’plab ro’yxatlarni o’quvchilarning o’zlaridan xam foydalanib keltirish mumkin. Bu ro’yxatlar ma’lumotlar bazasi bo’lib xam xizmat qiladi. Masalan, agar o’quvchilar telefon nomerlarini tuzgan bo’lsalar, familiyalar ustuni, yozuvlar maydoni, telefon nomeri, yozuv, ustunlar belgisi (metka) maydon nomi desa bo’ladi. Ro’yxatlar ustida quyidagi amallarni o’tkazish mumkin:
-izlash;
-saralash;
-yakunlash;
-ro’yxatdagi ma’lumotlarni filtrlash.
Bu yerda shuni ta’kidlash lozimki, EXCEL bu amallarni bajarayotganida, ro’yxatni ma’lumotlar bazasi sifatida tushunadi. Ro’yxat bilan ishlash izlash, saralash va turli ma’lumotlar bilan ishlashni birmuncha yengillashtiradi.
Ro’yxat bilan ishlashni tashkil etish.
Ma’lumotlar formasi yordamida ro’yxatlarni kiritish (o’quvchilarning o’zlari tuzgan telefon ro’yxati asosida bo’lsa yaxshi bo’lardi). Ma’lumotlar formasi (“Ma’lumotlar” menyusidagi forma buyrugi) ro’yxatdagi yozuvni osonlik bilan ko’rish, unga qo’shimchalar kiritish va shu bilan birga ma’lum belgi bilan yozuvni qidirish imkonini beradi. Mazkur buyruqlarni bajarish davomida ekranda ma’lumotlar formasining muloqot oynasi chiqadi. Ma’lumotlar esa birin-ketin kiritiladi. Ma’lumotlar oynaga kiritilgach, mos ravishda yacheykadagi ro’yxat o’zgaradi.
Bu yerda shuni aloxida aytish kerakki, mazkur buyruqlarni ishlatish vaqtida albatta ustunlarning belgisi bo’lishi shart. Yozuvlarga qo’shish uchun yozuv qo’shilishi kerak bo’lgan ro’yxat yacheykasi tanlanib, so’ng “Ma’lumotlar” menyusidan “Forma” buyrugi tanlanadi, “Tuzatish” tugmasi bosiladi. Yangi yozuvni qo’shish uchun ma’lumotlar kiritilgandan keyin ENTER ni bosish kifoya. Ishni tugatish uchun “Yoping” tugmasi bosiladi.
Ro’yxatdagi yozuvlarni ko’rib chiqish uchun ro’yxatdagi yacheykani tanlash, “Ma’lumotlar” menyusidan “Forma” buyrugini tanlash, ro’yxat bo’yicha xarakatlanish uchun “Navbatdagi” tugmasini bosish, ro’yxat bo’yicha yurish uchun “Avvalgisi” tugmasini bosish, ko’rishni tugallash uchun “Yoping” tugmasi bosiladi.
Yozuvni yo’qotish uchun ro’yxatdan yacheykani tanlash, “Ma’lumotlar” menyusiga “Forma” buyrugini chiqarish va “Yo’qotish” tugmasini bosish kerak. Yo’qotishni OK tugmasini bosish bilan tasdiqlang.
Ma’lumotlar formasi yordamida yo’qotilgan ma’lumotlar qayta tiklanmaydi. Ro’yxatdagi yozuvni izlash uchun ro’yxatdagi yacheykani tanlab, “Ma’lumotlar” menyusidan “Forma” buyrugini tanlash , “Me’yor” tugmasini bosib, taxrirlash maydonida me’yor shartlarini kiritish lozim. Ro’yxat bo’yicha oldindan izlash uchun “Navbatdagi” tugmasini, ro’yxat bo’yicha ilgarigi ro’yxatni qidirish uchun “Avvalgisi” tugmasini, boshqa izlashni tashkil etish uchun “Tozalash” tugmasini bosing. Ishni tugatish uchun esa “Yoping” tugmasini bosing.
Ro’yxat buyicha saralash va filtrlashtirishni tashkil etish. Saralashni uyushtirish uchun maydon belgilarga ega bo’lishi kerak. Saralash yordamida ro’yxatdagi qatorlarni tartiblashtirish mumkin. Masalan, savdo xaqida ma’lumotlar tuzish, tovarlar soni, tovarning buyurtma qilingan kuni va boshqalar. Ana shu tovarlarning kamayish tartibi, sotilish xajmi “Ma’lumotlar” menyusidagi “Saralash” buyrugi orqali bajarish mumkin.