14. 1-mavzu: turistik firmalarda strategiyaning qo‘llanishi ma’ruza mashg’uloti rejasi

Uchinchi va to‘rtinchi bosqichlarda
muqobil yo‘nalishlar va usullar 
aniqlanadi. M. Porter 1985 yilda kompaniya amal qilishi mumkin bo'lgan asosiy 
strategiyaning uchta muqobil variantini aniqladi: 
xarajatlar bo'yicha etakchilik, bu orqali kompaniya ko'rib chiqilayotgan 
sohada raqobatdosh ustunlikka erishadi; 
kompaniya o'z mahsuloti yoki xizmatining mijozlar uchun muhim bo'lgan 
noyob xususiyatlarini qidirayotgan, bu unga yuqori (nominaldan yuqori) narxni 
belgilash imkoniyatini beradigan farqlash; 
fokuslash, ya'ni kompaniya bozorning ma'lum bir sohasiga e'tibor 
qaratmoqda. 
Masalan, xizmat ma'lum bir iste'molchilar guruhi uchun mo'ljallangan 
(mahsulot liniyasi segmenti yoki muayyan geografik mintaqa). Shu bilan birga, 
kompaniya dastlabki ikkita strategiyadan qaysi biri oldinga siljishi haqida qaror 

---

qabul qilishi kerak: xarajatlar yetakchiligi yoki mahsulotning noyob xususiyatlarini 
izlash asosida. 
M. Porter va ko'plab ekspertlar muhim va barqaror raqobatdosh ustunliklarga 
ega bo'lish uchun har qanday kompaniya barcha odamlar uchun hamma narsani 
qilishga harakat qiladigan "barcha xo'jayinlarning xizmatkori" bo'lmasdan, yagona 
asosiy strategiyani tanlashi kerak, deb hisoblashadi. 
Uchinchi bosqich
. Agar asosiy strategiya tanlansa, uni amalga oshirish 
bo'yicha faoliyat yo'nalishlari belgilanishi kerak. Bu erda bir nechta imkoniyatlar 
mavjud: 1) yangi hech narsa qilmaslik (oldingi faoliyatni davom ettirish); 2) ba'zi 
bozorlarni tark etish; 3) mahsulotlarni bozorda katta samara bilan sotish (bozorga 
kirish), ko'pincha bu katta mahoratni anglatadi; 4) mahsulotlarni yangi bozorlarda 
sotish (bozorni rivojlantirish); 5) yangi xizmatlarni ishlab chiqish (mahsulot ishlab 
chiqish); 6) yangi bozorlarda sotish uchun yangi mahsulotlarni ishlab chiqish 
(diversifikasiya). 3-6 pozitsiyalari Ansoff matritsasiga mos keladi.