c =
2
w
=
g / w =
g
2
2
g
=
2
g
. (18.6)
Tо‘lqin harakatining davri:
T =
w
2
=
2
/
1
2
g
. (18.7)
Garmonik harakatining xususiyati – kinetik va potensial energiyalarning tengligidadir. Bunga
asosan yuza birligiga tо‘g‘ri keladigan tо‘lqining kinetik va potensial energiyasi quyidagiga teng:
W
k
= W
p
= ρ a
2
g / 4
. (18.8)
bu yerda
ρ - suvning zichligi, kg/m
3
.
Demak, yuza birligiga tо‘g‘ri keladigan tо‘lqining umumiy energiyasi quyidagi yig‘indisi bilan
aniqlanadi:
W = W
k
+ W
p
= ρ a
2
g / 2 . (18.9)
Tо‘lqin tarqalish yо‘nalishda (18.6 - rasm
x yо‘nalishda), tо‘lqin о‘sish (front) kenglik birligidagi,
kо‘chiriladigan
N quvvat quydagi formula bilan aniqlanadi:
N = W c/2
= ρ g a
2
c / 4 . (18.10)
(18.6) formulani hisobga olgan holda, (18.10) formula quyidagi kо‘rinishga ega bо‘ladi:
N =
T
ga
4
2
=
8
2
2
T
a
g
. (18.10а)
Shunday qilib, tо‘lqinlar bilan kо‘chiriladigan quvvat amplituda va davrlarning kvadratlarga
proporsionaldir. Shuning uchun, energetik nuqtai nazardan katta amplitudaga ega bо‘lgan uzun davriy
tо‘lqinlar eng samarali hisoblanadi. Real sharoitlarda tо‘lqinlar ideal sinusoidali emas. Amalda
muntazam bо‘lmagan (chastota, yо‘nalish va amplitudalar о‘zgaruvchan) tо‘lqinlar kuzatiladi. Shuning
uchun, amaliy hisoblarda extimoli eng katta bо‘lgan
a,
λ,
T kattaliklar olinadi.
Eng kо‘p tez-tez kuzatiladigan tо‘lqinlar diapazoni:
N=1,5...5 m va
T=7...11 sek. Eng kо‘p
uchraydigan kataliklar esa:
N≈3 m va
T≈9 sek.
18.7-rasm. Tо‘lqin qurilmalar
Dostları ilə paylaş: