1917 – 1920-yillar siyosiy-tarixiy geografiyasiga tavsif

Xiva xonligida ham ahvol murakkab bo’ldi. Asfandiyorxon o’z hokimiyatining mamlakatda keskin tus olgan siyosiy vaziyatga qar- shi kurash olib borish uchun zaifligini his qilib, 1918-yil 22-yanvar- da Junaidxonga xonlikni birgalikada boshqarish va bolsheviklarga qarshi kurash olib borishni taklif etdi. Junaidxon 1917-yil sentabrda Erondan Xivaga qaytib keldi. Asfandiyorxon poytaxtga yetib kelgan Junaidxonni qoʻshinlar qoʻmondoni qilib tayinladi va mamlakatdagi butun hokimiyatni to’laligicha unga topshirdi. Biroq Asfandiyorxon taxt tepasida ko’p o’tirmadi. Oradan ko’p o’tmay u o’zining bir necha yaqin kishilari bilan birga Junaidxonning ko’rsatmasiga muvofiq o’ldirildi. Junaidxon taxtni egallamadi, aksincha, an’anaga sodiq qolgan holda, taxtga (marhum xonning akasi) Said Abdulloxonni o’tqazdi, oʻzi esa haqiqatda mamlakatning hukmdori bo’lib qolaverdi.

Xiva xonligida ham ahvol murakkab bo’ldi. Asfandiyorxon o’z hokimiyatining mamlakatda keskin tus olgan siyosiy vaziyatga qar- shi kurash olib borish uchun zaifligini his qilib, 1918-yil 22-yanvar- da Junaidxonga xonlikni birgalikada boshqarish va bolsheviklarga qarshi kurash olib borishni taklif etdi. Junaidxon 1917-yil sentabrda Erondan Xivaga qaytib keldi. Asfandiyorxon poytaxtga yetib kelgan Junaidxonni qoʻshinlar qoʻmondoni qilib tayinladi va mamlakatdagi butun hokimiyatni to’laligicha unga topshirdi. Biroq Asfandiyorxon taxt tepasida ko’p o’tirmadi. Oradan ko’p o’tmay u o’zining bir necha yaqin kishilari bilan birga Junaidxonning ko’rsatmasiga muvofiq o’ldirildi. Junaidxon taxtni egallamadi, aksincha, an’anaga sodiq qolgan holda, taxtga (marhum xonning akasi) Said Abdulloxonni o’tqazdi, oʻzi esa haqiqatda mamlakatning hukmdori bo’lib qolaverdi.

Turkiston Avtonom Respublikasi, xususan, uning Amudaryo bo’limi bilan Junaidxon o’rtasida qurolli to’qnashuv muttasil kucha- yib bordi. Turkiston Avtonom Respublikasi va uning Amudaryo bo*- limi Xiva xonligining ichki ishlariga doimiy aralashib, u yerga Nau- mov, Leyggold, Kanoplyov va boshqalar boshchiligidagi jazo otr- yadlarini yuborib turdilar. Mamlakatning tinch aholisini esa muttasil taladilar. Sovet Turkistoni ayrim rahbarlari bu bilan cheklanmasdan mustaqil Xiva xonligiga bevosita qurolli hujum qilish va uni TAS- Srga qo’shib olish rejalarini o’ylab yurardilar.