2-ma’ruza reja turli geologik sharoitlarda konni suv bostirib ishlatish sistemalari

Vn/Vg	Qc
Qg
3/1 1/3 1/7	74,3 51,2 33,5	15,5 38,5 56,5

Gaz-neft tutash yuzasi holati qo’zg’almas bo’lganda qatlam suvi bosimidan foydalanib uyumni ishlatish sistemalari. Sistema neft-gaz uyumidan (aralash tabiiy rejimda) neftni gaz qalpog’i hajmi o’zgarmas bo’lganda qatlamga suv haydash orqali chiqarib olishga mo’ljallangan. Gaz-neft tutash yuzasini uning boshlang’ich holatida barqarorlashuvini ta’minlash uchun gaz qalpog’idagi bosim boshqariladi, undan maxsus qazilgan quduqlar orqali ma’lum bir hajmdagi gaz chiqarib olinadi, uning miqdori uyumning neftli qismidagi bosimni pasayish sur’atiga mos kelishi kerak.
Uyumni ishlatishning bunday sistemasida quduqlarni perforatsiyalash oralig’i gaz-neft tutash yuzasiga yaqinroq bo’lishi mumkin. Lekin perforatsiyalash oralig’ini tanlashda suv va gaz konusining hosil bo’lish imkoniyatini hisobga olish hamda suv-neft tutash yuzasi sathining ko’tarilish sharoitida ishlatish quduqlarining suvsiz ishlaydigan davrini uzaytirishga harakat qilish lozim. Gaz-neftli uyumlarning neftli qismini ishlatishda eng qulay perforatsiyalash intervallarini asoslash metodi tegishli bobda berilgan.
Gaz qalpog’i energiyasi ta’sirini yo’qotib, uyumni ishlatish sistemasi uyumning neftli qismi balandligi katta, neft qovushqoqligi past, qatlamning o’tkazuvchanligi yuqori va qatlam kesimida suyuqlik o’tkazmaydigan qatchalar mavjud bo’lganda muvaffaqiyatli qo’llaniladi.
NEFT UYUMLARINI ISHLATISHNING
YANGI METODLARI VA ULARNI TATBIQ ETISHNING
GEOLOGIK SHAROITLARI

Uyumni ishlatishning yangi metodlari deganda qatlamga ta’sir etishning amaliyotda keng qo’llaniladigan suv bostirish metodlaridan farqlanadigan hamma metodlari tushuniladi. Suv bostirish metodi bilan ishlab bo’lmaydigan neft konlarida hamda an’anaviy suv bostirish metodlari bilan neft chiqarib olishning yuqori koeffitsientlarini ta’minlab bo’lmaydigan ishlatish ob’ektlarida yangi metodlardan foydalaniladi.

Yangi metodlarni qo’llash natijasida neft chiqarib olish koeffitsienti qiymati oshiriladi.
Yangi metodning fizik-kimyoviy asoslari, ularning qo’llanish texnologiyasi va qatlam-kollektorlardan neftni siqib chiqarish jarayonlari «Neft va gaz konlarini ishlatish» qo’llanmasida keng yoritilgan. Ushbu qo’llanmada qatlamga ta’sir etishning yangi metodlarini qo’llash uchun tanlanadigan uyumlarning geologik mezonlariga asosiy diqqat-e’tibor qaratiladi.
Uyumni ishlatishning yangi metodlari (neftni chiqarib olish koeffitsientini oshirish) qo’llaniladigan jarayonlar turiga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi:
− fizik-kimyoviy metodlar – qatlamdan neftni kimyoviy reagentlarning suvli eritmalari (polimerlar, sirt-faol moddalar, kislotalar, ishqorlar), mitsellyar eritmalar va boshqalar vositasida siqib chiqarish;
− teplofizik metodlar – qaynoq suv yoki bug’larni qatlamga haydash;
− termokimyoviy metodlar – neftning qatlam ichra yonish jarayonini qo’llash – quruq, namli yoki yuqori namlikda yonish, shuningdek, ishqorlar, oksidatlar (yuqori temperaturali havo) va sh.k. ta’sirida yonish;
− neftni u bilan aralashadigan omillar – erituvchilar va yuqori bosimdagi uglevodorod gazlari ta’sirida siqib chiqarish metodlari.
Uyumni suv bostirish metodlaridan farqli o’laroq, yuqorida qayd qilingan yangi metodlar ma’lum bir geologik-geofizik sharoitlarda qo’llangandagina yaxshi samara berishi mumkin. SHu sababli u yoki bu yangi metodni qo’llash uchun unga mos keluvchi ishlatish ob’ektini tanlash zarur. Metodlarni kon sharoitida sinab olingan ma’lumotlardan ma’lumki, laboratoriya va nazariy tadqiqotlar natijasida olingan ko’rsatkichlar ko’pincha aslidan birmuncha yuqori bo’ladi. SHunga ko’ra ob’ektlarni tanlashda eksperiment natijalari bilan bir qatorda turli kon-geologik sharoitlarda bajarilgan sinash ishlari ma’lumotlarini ham hisobga olish kerak.