2022 ibn sinoning falsafiy qarashlari abdumo‘min Jumayev Abulfayz o‘g‘li

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 2 | ISSUE 10 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor
 
 SJIF 2022: 5.947 
Advanced Sciences Index Factor 
 ASI Factor = 1.7 
116 
w
www.oriens.uz
October
2022
 
Ibn Sino uni ko’rib: “Uning dardi - ishqdir”,- dedi. Saroy kanizaklari uni inkor 
qildilar. Ibn Sino: “Agar xohlasalaringiz, men sizlarga uni kimni sevishini ham aytib 
beraman. Bu qizga yaqin bo’lgan yigitlarning nomlarini aytinglar, men uning tomirini 
ushlab turaman”,- dedi. Saroydagilar birma-bir atrofdagi yigitlarning nomini ayta 
boshladilar. Uning ma’shuqasini ismini zikr qilishganda tomirlari qattiq ura boshladi 
va hushidan ketdi. Ibn Sino uning dardini shu tariqa aniqladi. Saroy a’yonlari uning 
dardining davosi nima ekanligi haqida so’radilar. Ibn Sino: “Ishq uning butun 
vujudini egallab olibdi, agar shu yigitga uni turmushga bermasalaringiz u halok 
bo’ladi”,- dedi. Ibn Sino shu tariqa o’zining donoligi va ziyrakligi bilan bemorning 
dardini to’g’ri aniqlab, uni davolaganlar ekan. Ibn Sino: “Mening bisotimda (aniq 
tashxis qo’yish uchun) bor narsalarning eng azizrog’i,- bu bemorning to’g’ri 
so’zidir”,- deydi. Abu Ali Ibn Sino hayotining solnomasi. 980 -Buxoro yaqinidagi 
Afshona degan joyda Abu Ali Husayn ibn Abdulloh dunyoga keldi. 985 -Ularning 
oilasi Afshonadan Buxoroga ko’chib o’tdi. 985-995 -Husayn ibn Abdulloh 
Buxorodagi Mahmud Massoh, Ismoil azZohidiy, Abu Abdulloh Notiliy, Al-Qumriy 
kabi ulug’ olimlardan ta’lim oladi. 997 -Abu Ali Husayn ibn Abdulloh Buxoroning 
ulug’ olim va tabiblaridan biri bo’lib tanildi. Buxoro amirining og’ir kasalini 
davolashda ishtirok etib, uning evaziga amir kutubxonasida mutolaa etmoqqa ruxsat 
oladi. 998 -O’zining dastlabki ilmiy asarlarini yaratdi. 999-Qoraxoniylar Buxoroni 
zabt etib, somoniylar davlatini ag’darganidan keyin Ibn Sino hayotida tashvishli, 
notinch va og’ir damlar boshlandi. 1002-Abu Ali ibn Sino 21 yoshga yetganda uning 
otasi vafot etdi. 1005 - Abu Ali ibn Sino Buxorodan Xorazm poytaxti Gurganjga 
kelib bu yerdagi olimlar davrasida xizmat qiladi. Asarlar yozadi. “Tib qonunlari”, 
“Ashshifo” asarlarining dastlabki materiallarini ham shunda yig’a boshladi. Ibn Sino 
shu yili Abu Rayhon al-Beruniy bilan uchrashadi. 1012-1014 -Abu Ali Ibn Sino 
G’azna podshohi Sulton G’aznaviy ta’qibidan qochib Abu Sahl Masihiy bilan birga 
Xorazmdan chiqib ketdi. Ular Eron sari jo’nadilar. Yo’lda Masahiy vafot etdi. Abu 
Ali Ibn Sino Niso, Obivard, Shiqqon, Samanqon, Jojurli degan joylarda tentirab yurdi. 
So’ng Jurjonga keldi. Undan Dehistonga o’tdi. So’ng yana Jurjonga qaytdi. Bu yerda 
unga Abu Ubayd al - Juzjoniy kelib uchradi. Shundan so’ng ustoz Abu Ali ibn Sino 
va shogird Abu Ubayd Juzjoniy hamisha birga bo’ldilar. 1014 - Abu Ali ibn Sino Ray 
shahriga keladi. Bu yerda tabiblik bilan shug’ullanadi, ilmiy ishlarini davom ettiradi. 
1016 - Sulton Mahmud G’aznaviyning ta’qibidan qochib Abu Ali Ibn Sino Raydan 
Kozvin orqali Hamadonga o’tadi. Bu yerda amir Shamsuddavlaning vaziri bo’lib 
xizmat qiladi. So’ng harbiylarning ig’vosi bilan farajon qal’asiga hibs etiladi. Bu 
yerda Abu Ali Ibn Sino “Alhidoya” (“Bag’ishlov”), “Hay ibn Yakzon” (“Uyg’oqning 

---