Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences VOLUME 2 | ISSUE 1 ISSN 2181-1784 Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 583
w www.oriens.uz January 2022 ya’ni mag‘zini chaqib chiqamiz va shu yo‘sinda kontekstda mujassamlashadigan
matnning ichki psixologik jihati mavjud bo‘lgan mazmunini aniqlaymiz”
Bugungi kunda oldimizda turgan asosiy vazifalarimiz ma’lum darajada ancha
qiyin hamda murakkabdir. Zero, oldimizda turgan vazifani ado etish faoliyatda ancha
keng bilim va tafakkurni talab etadi. Bugun kishining ichki hoxish-irodasi, shaxsiy
qarorigina bunday majburiyat hissini uyg‘ota oladi.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODLAR Shuning uchun ham muloqot ta’lim-tarbiya jarayonida birinchi darajali ahamiyat
kasb etadi. Muloqotsiz ijtimoiy tajribani ta’lim oluvchilarga taqdim etish imkonsizdir.
O‘qituvchidan esa nutq va muloqot madaniyatini, notiqlik san’atini puxta egallashi
muhim ahamiyat kasb etib bormoqda.
Yoshlarning bilim olishlari, intilishlarini, o‘qituvchiga yoki tengdoshlarining
ichki olamiga yaqinlashtirish uchun atrofidagilarga uning nazari bilan qarash,
yondashish, ularni tinglash va tushunish ular uchun muhim o‘rin egallaydi.
O‘quvchilarning ta’lim jarayonida muloqotini shakllanishida uning tarbiyalanganlik
darajasi ham muhim o‘rin egallaydi. Ta’lim berish jarayonida yoshlarga kuchli ta’sir
etadigan so‘zlarni qo‘llasangiz ham u qabul qilmasligi, o‘qituvchining bergan
ko‘rsatmalaringizga amal qilmasligi mumkin. Chunki bolada yoshligidan muomala
madaniyatini shakllantirib borishda maqsad to‘g‘ri qo‘yilishi lozim bo‘ladi.
NATIJALAR Muloqot nafaqat ta’lim-tarbiya jarayonida, avvalo oilada, mahallada, jamoada,
guruhda shakllanib boradi. Agar oilada kattalar bir-birlariga qo‘pol munosabatda
bo‘lsalar, bola ham ularga taqlid qilib atrofdagilar bilan nizolarga borishi mumkin.
Ta’lim jarayonida o‘quvchilar nafaqat bilimlarni o‘rganishga jalb etiladilar,
balki ularning muloqotga bo‘lgan ehtiyojlari ham qondiriladi. Shu asosda
o‘quvchilarda o‘z-o‘zini namoyon etish, ijod qilish, o‘zliklarining yaxshi jihatlarini
ko‘rsatish ko‘nikmalari ham shakllantiriladi. Shaxsda ko‘nikma, bilim, malakalarning
hosil bo‘lishida esa muloqotning o‘rni beqiyos.
MUHOKAMA Shu sababli ham o‘qituvchi mehnatining natijasi sifatida uning o‘quvchilar bilan
hamkorlikda ishlashni to‘g‘ri tashkil etishi, ular bilan muloqotga kirishishi, ular
faoliyatiga rahbarlik qilishini ko‘rsatish mumkin.
O‘qituvchi bilan o‘quvchilar orasidagi muomala va muloqotni to‘g‘ri yo‘lga
qo‘yilmasligi ularning o‘zaro bir-birlarini tushunmasligi ular orasida qiyinchilikni
vujudga keltiradi, hamda o‘quv-tarbiya jarayonini murakkablashtiradi, ijtimoiy