Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences VOLUME 2 | ISSUE 1 ISSN 2181-1784 Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 584
w www.oriens.uz January 2022 tajribasini ta’lim oluvchilarga yetkazilishini qiyinlashtiradi. Bu esa o‘quvchilarning
yangi xarakterdagi shaxsiy tajribani hosil qilishlariga to‘sqinlik qiladi.
O‘qituvchining o‘quvchilar bilan muloqotga kirishish jarayoni kasbiy pedagogik
faoliyatning mazmuni va muhim tarkibiy qismini tashkil etadi.
Pedagogik muloqotning o‘ziga xos jihatlariga e’tibor qaratar ekanmiz,
shaxslararo muloqotning boshqa shakllariga nisbatan pedagogning o‘quvchilar bilan
muloqoti va hamkorligidagi o‘ziga xoslik o‘quvchilarning rivojlanishlariga xizmat
qilishidadir. Pedagogik muloqot o‘qituvchining shunday muloqotiki, uning
yordamida o‘quvchilarning istak va hohishlarini rivojlantirish uchun qulay sharoit
yaratiladi, o‘quv faoliyatining ijodiy xarakterga ega bo‘lishini ta’minlanadi, ularning
shaxsiyatini samarali shakllantirish imkoniyatlarini vujudga keltiriladi, o‘quv
jarayonida qulay hissiy muhit yaratiladi, jamoada ijtimoiy-psixologik jarayonning
boshqarilishi ta’minlanadi. Shu bilan bir qatorda, o‘quv jarayonida o‘qituvchining
shaxsiy xususiyatlaridan yuqori darajada foydalanish imkoniyati tug‘iladi.
Samarali pedagogik muloqotni yo‘lga qo‘yish uchun o‘qituvchi quyidagi
ko‘nikmalarga ega bo‘lishi talab etiladi:
- o‘z xulq - atvorini boshqara bilishi;
- diqqatning sifatini ta’minlashi;
- ijtimoiy persepsiyaga ega bo‘lishi va o‘quvchining qiyofasidan uning
kechinmalarini o‘qiy olishi;
- o‘quvchi shaxsiyatini mos tarzda modellashtirish, tashqi belgilar asosida uning
ruhiy holatini anglash;
- nutq orqali muloqotni o‘rnatish;
- o‘quvchilar bilan nutq yordamida hamda nigohlar orqali aloqaga kirishish va
shu kabi ko‘nikmalar.
Har qanday ta’limning maqsadi – ta’lim oluvchilarda bilim, ko‘nikma va
malakalarni shakllantirishdan iborat bo‘ladi. O‘quv faoliyatida ta’lim maqsadining
barcha jihatlarini amalga oshirishda turli ta’lim metodlarini birgalikda qo‘llash zarur.
Bunday faol shakllar sirasiga:
- Guruhli yoki individual-guruhli;
- Juftliklarda;
- Jamoaviy ish shakllarini kiritish mumkin.
Ushbu shakllar umumiy va tarkibli shakllar sifatida baholanadi.
Shu bilan bir qatorda o‘qitishning aniq va maxsus shakllari ham mavjud. Ular:
- Seminarlar;
- O‘quv konferensiyalari;