3 ‒ mavzu. Ma’lumotlar bazasi va uni boshqarish tizimlari Reja

MBni 
«Мастер»
(Usta)
 yordamida yaratish.
1. MS Access ishga tushirilgandan keyin paydo bo’lgan oynadan (3.3-rasm) 
«Запуск мастера» 
(Ustani ishga tushirish) parametrini tanlab, OK tugmachasini 
bosamiz. Agar MB oldindan ochilgan bo’lsa yoki dastlabki mulokot

---

oynasi yopilgan bo’lsa, uskunalar panelidagi «
Создать базу данных» 
(MBni 
yaratish) tugmachasini bosish kerak. 
2. Sichkoncha ko’rsatkichini kerakli MBning shabloni (andazasi) ustiga 
joylashtirib, chap tugmachasini ikki marta bosish kerak (3.4-rasm). 
3. Ochilgan 
«Файл новой базы» 
(Yangi baza fayli) mulokot oynasidagi 
«Папка» 
(Jild) ro’yxatidan, yaratilayotgan MBni saqlab qo’ymoqchi bo’lgan 
papkani tanlash, 
«Имя файла» 
(Fayl nomi) maydonida MBning nomini kiritish va 
«Создать» 
(Yaratish) tugmachasini bosish kerak (3.5-rasm). 
4. Keyingi muloйot oynasida Usta yaratilayotgan MB qanday axborotni 
saqlashi kerakligi haqida ma’lumot chiqaradi. Ushbu mulokot oynasining quyi 
qismida quyidagi tugmachalar joylashgan: 
«Отмена» 
(Bekor qilish) — Ustaning ishini to’xtatadi; 
«Назад» 
(Orqaga) — Usta ishida bitta oldingi kadamga kaytadi; 

---

«Далее» 
(Keyinga) — Usta ishida keyingi qadamga o’tadi; 
«Готово» 
(Tayyor) — Tanlangan parametrli MBni yaratish ustasini ishga 
tushiradi. Ushbu tugmachani bosishdan oldin MBda saqlanadigan axborot ekranga 
chiqariladi (3.6-rasm). 
5. Ishni davom ettirish uchun 
«Далее» 
(Keyinga) tugmachasi bosiladi. 
6. Ochiladigan muloqot oynasi (3.7-rasm) ikkita ro’yxatdan iborat bo’ladi. 
Ulardan biri MB jadvallari ro’yxati, ikkinchisi — tanlangan jadvalning 
maydonlari ro’yxati. Ushbu ro’yxatda jadvalga kiritilayotgan maydonlar 
belgilangan bo’ladi. Odatda deyarli barcha maydonlar belgilanadi (juda kam 
ishlatiladigan maydonlardan tashqari). Maydonchalar uchun bayroqcha belgisini (‘-
belgisi) o’rnatish yoki olib tashlash bilan jadvalga maydonlarni kiritish yoki 
kiritmaslik mumkin. Shundan so’ng 
«Далее»
(Keyinga) tugmachasini bosish kerak. 
7. Ustaning keyingi kadamida taklif kilinayotgan namunalardan ekranni 
jixozlashni tanlab olish va yana 
«Dalee» 
(Keyinga) tugmachasini bosish kerak (3.8-
rasm).
 

---

8. Usta ishining keyingi bosqichida MB uchun yaratilayotgan xisobotlar 
ko’rinishini aniqlash mumkin. 
9. Ochilgan navbatdagi muloqot oynasi xisobotga sarlavha qo’yish va rasm 
belgilash imkonini beradi (3.11 va 3.9-rasmlar). Ular keyingi barcha hisobotlarda 
tegishli joyda paydo bo’ladi. Agar rasm kerak bo’lsa