3 I fəsil. Reklam fəaliyyətinin inkişafında təşkilati işlərin məqsədi və nəzəri əsasları

O_v - reklam xərclərinin ödənilməsi vaxtı, (günlə);
R_x – reklam xərcləri, (manatla);
M_a – müəssisə mənfəətinin artımı, (manatla);
Reklamın psixoloji təsiri səmərəliliyi – reklam informasiyasının adamların şüuruna təsiri, insanların yaddaşda iz buraxması, təəssuratının dərinləşməsi göstəriciləriciləri ilə xarakterizə olunur. Bu göstəricilər daha mürəkkəb xarakterli olub, öz tərkibində kompleks sosial –psixoloji amilləri birləşdirir.
Ümumiyyətlə, reklam bazarının səmərəliliyinin müəyyənləşdirilməsi sahəsində çoxlu metod və üsullar tətbiq edilə bilər. Bunların dərindən öyrənilməsi, daha mütərəqqi formalarının axtarıb tapılması müəssisə və təşkilatın ən ümdə vəzifəsidir. Qeyd etmək lazımdır ki, beynəlxalq bazarda da reklam marketinq kommunikasiyasının mühüm elementi hesab edilir. Odur ki, reklamın iqtisadi səmərəliliyi və fəaliyyət xüsusiyyətləri beynəlxalq standartlar səviyyəsində olmalıdır.
Reklamın mal dövriyyəsinin həcminə nə qədər təsir etdiyini öyrənmək üçün operativ və mühasibat sənədləri analiz edilir. Qeyd etmək lazımdır ki, əmtəənin reallaşdırlıması üçün onun tələbat xüsusiyyətləri, qiyməti, xarici görünüşü, eləcə də firmanın yerləşdiyi ərazi, alıcılara xidmət mədəniyyətinin səviyyəsi mal satışına müsbət təsir göstərir. Reklamın təsiri ilə əlavə mal dövriyyəsi aşağıdakı düsturla hesablanır:

=

Burada - reklamın təsiri ilə əlavə mal dövriyyəsi, M- reklam perioduna qədər orta gündəlik mal dövriyyəsi, A- reklamdan əvvəl və sonra orta gündəlik mal dövriyyəsi artımı (% ilə), G- reklamdan əvvəl və sonra gündəlik mal dövriyyəsi günlərinin uçota alınması.

Reklamın mal dövriyyəsinin inkişafına nə dərəcədə təsir göstərdiyini müəyyənləşdirmək üçün bütün mühasibat sənədləri ətraflı və operativ şəkildə hər tərəfli təhlil edilməlidir. Bu materialları təhlil edərkən yadda saxlamaq lazımdır ki, mal dövriyyəsinin inkişafına həm də malın keyfiyyəti, qiyməti, xarici görkəmi, müəssisənin hansı ərazidə yerləşməsi, xidmətin səviyyəsi və həm də satışda olan məhsulların miqdarı da təsir göstərir. Bunları təhlil edən zaman müəyyənləşdirmək lazımdır ki, reklamla yanaşı hansı amillər də mal dövriyyəsinin inkişafına təsir göstərir.
Beləliklə, bütövlükdə və tamamilə reklamın nə dərəcədə iqtisadi faydaya malik olmasını müəyyən etmək mümkün deyildir. Bunlarla yanaşı, aparılmış müşahidə və təhlillər, hesablamalar göstərirki, reklam kampaniyasının aparılması mal satışı və xidmətlərin göstərilməsinə əhəmiyyətli dərəcədə öz təsirini göstərir. Reklamın təsiri altında əlavə mal dövriyyəsinin inkişafı aşağıdakı düsturla müəyyən edilir:

=
Burada,