Quruluşuna görə kapital qoyuluşları aşağıdakı növlərə bölünür: tikinti işləri;
quraşdırma işləri; quraşdırma tələb edən avadanlıqlar; quraşdırma tələb etməyən
avadanlıqlar, invertar, alət; layihə-axtarış işləri; əsas fondların inventar dəyərinə daxil
edilən sair işlər və xərclər; əsas fondların dəyərini artırmayan xərclər və s.
Tikintinin həcminə və xarakterinə görə tikinti və tikinti obyektləri kimi belə
anlayışları fərqləndirirlər. Tikinti dedikdə, bir qayda olaraq , vahid layihə üzrə həyata
keçirilməklə qurulan təşkilat, buraxılış kompleksi, bina və qurğuların məcmusu, inşaat,
texniki yenidən silahlanma, genişləndirmə və ya yenidən qurmanın başa düşülməsi qəbul
edilmişdir.
Tikinti obyekti – inşasına, texniki silahlanmasına, yenidən qurulmasına və ya
genişləndirilməsinə ayrıca layihə və smeta tərtib olunan hər bir ayrıca bina və qurğudur.
İstiqamətinə (təkrar istehsal quruluşuna) görə kapital qoyuluşları yeni təşkilatlarının
tikintisinə,
işləyən
təşkilatlarının
və
obyektlərin
yenidən
qurulmasına,
genişləndirilməsinə, texniki yenidən silahlanmaya və güclərin saxlanmasına bölünür.
Sahəvi əlamətinə görə kapital qoyuluşları metallurgiya, kimya sənayesi
müəssisələrinin tikintisinə, kənd təsərrüfatı, ticarət, və s. təşkilatlarının tikintisinə
bölünür.
Hazırlıq dərəcəsinə görə əsaslı tikinti işləri başa çatdırılmış və başa çatdırılmamaış
tikintiyə ayrılır.
Kapital qoyuluşları istehsalat obyektlərinə və qeyri-istehsalat obyektlərinə bölünür.
Əsaslı tikinti üzrə təsərrüfat fəaliyyətində ən mühüm tikintilərin titul siyahısı mühüm
əhəmiyyətə malikdir. Qalan tikintilər üzrə kapital qoyuluşlarının həcmi ayrı-ayrı
nazirliklər və baş idarələr üzrə tirul siyahılarına ümumi məbləğdə daxil edilir. Ən mühüm
tikintilərin siyahısı (titul siyahısı) ayrı-ayrı sahələr üçün müəyyən olunmuş tikintilərin
maya dəyəri limiti) də daxil olmaqla Azər. Respub-nın Nazirlər Kabineti tərəfindən
təsdiq olunur.
Müəssisələrin çoxunda titul siyahıları tikintilərin əhəmiyyətindən asılı olaraq
respublikanın Nazırlər Kabineti, nazirlikləri və baş idarələri, yaxud onların müvafiq
idarələri tərəfindən təsdiq edilir.
Kapital qoyuluşları ancaq layihə və smeta olarsa həyata keçirilir.
Layihə dedikdə texniki əsasları özündə əks etdirən kompleks texniki sənədləri,
cizgiləri, aydınlaşdırıcı qeydləri və digər materialları başa düşmək lazımdır. Bütün bunlar
nəzərdə tutulmuş təşkilatlarının, bina və qurğuların tikintisini və ya yenidən qurulmasını
həyata keçirmək üçün lazımdır.
4
Layihənin ayrılmaz hissəsi olan smeta obyektlərin tikilməsi və yenidən qurulmasının
dəyərini müəyyən edir.
Müəssisədə bina və qurğuların layihələndirilməsi iki mərhələdə həyata keçirilə bilər,
yəni texniki layihə və işçi cizgilərindən və yaxud da bir mərhələdə, yəni texniki işçi
cizgisindən (işçi cizgilərinin texniki layihə ilə birləşməsindən) ibarət ola bilər.
Tikintiyə tərtib olunmuş texniki layihələr müəyyən edilmiş qaydada təsdiq olunur.
Tikintinin smetası bütün tikinti dövrü üçün əsas və dəyişilməz sənəd hesab olunur.
Smetanın
əsasında
kapital
qoyuluşlarının
tənzimləşdirilməsi,
tikintinin
maliyyələşdirilməsi və yerinə yetirilmiş əsaslı işlər üzrə hesablaşmalar həyata keçirilir.
Layihə və smetaları bağlanmış müqavilə əsasında xüsusi layihə təşkilatları tərtib
edirlər. Yerinə yetirilmiş layihə işlərinə görə ödəməni layihə təşkilatlarına ya onlar
hazırlandıqca və yaxud da layihə qurtardıqdan sonra bütövlükdə ödənilir. Layihənin
hazırlanması dərəcəsi hər ay tərtib edilmiş 4 saylı forma üzrə aktla rəsmiləşdiririlir.
Yuxarıda layihə-smeta sənədlərinin məzmunu öz əksini tapdı. Onun tərkibinə mütləq
smeta-maliyyə haqq-hesabı (smeta) daxil olur ki, onun vasitəsi ilə smeta dəyəri adlanan
tikintinin və ya yenidən qurmanın dəyəri müəyyən edilir.
Kapital qoyuluşlarının yerinə yetirilmiş həcminin qiymətləndirilməsi, müqavilə
qiymətlərinin tərkibində əks etdirən əlavə məsrəfləri nəzərə almaqla smeta dəyəri ilə
həyata keçirilir. Əsas vəsaitlərin başa çatmış obyektlərinin sənaye müəssisələrinin əsas
fəaliyyətinə verilməsi zamanı, hesablanan inventar dəyərini müəyyən edən vaxt da smeta
dəyəri əsas kimi götürülür.
Tikinti təsərrüfat üsulu ilə aparan zaman yerinə yetirilən işləri sifarişçilər üçün faktiki
maya dəyəri ilə qiymətləndirilir. Bundan başqa sifarişçilər onları plan maya dəyəri ilə
qiymətləndirir, bu da adətən smeta dəyərindən plan üzrə yığım məbləğlərini və bu işlərin
sifarişçiyə müəyyən edilmiş maya dəyərinin aşağı salınması üzrə tapşırığın məbləğlərini
çıxmaq yolu ilə müəyyən edilir.
Kapital qoyuluşunu bina tikən uçota alır, yəni elə bir təşkilat uçota alır ki, ona təsdiq
olunmuş plana müvafiq olaraq kapital qoyuluşuna vəsait ayrılmış olsun. Yeni müəssisə
tikilən zaman belə təşkilat tikinti idarəsindən ibarətdir, yəni tikilməkdə olan müəssisə
hesab olunur, əgər kapital qoyuluşlarının həcmi əhəmiyyətli dərəcədədirsə, kapital
qoyuluşu şöbəsi yaradılır.
Kapital qoyuluşlarının mühasibat uçotu aşağıdakıları təmin etməlidir:
a)tikintinin smeta dəyərinə riayət edilməsinə, işlər təsərrüfat üsulu ilə yerinə
yetirildikdə isə həmçinin işlərin plan maya dəyərinə riayət edilməsinə dövrü olaraq
nəzarət etməyi;
5
b)əsaslı işlər üzrə tapşırıqların və obyektlərin işə salınması üzrə tapşırıqların yerinə
yetirilməsinə nəzarət etməyi;
c)kapital qoyuluşları xərclərinin maliyyələşdirilməsi planının yerinə yetirilməsi,
ayrılmış ehtiyatların planda nəzərdə tutulan təyinatına müvafiq olaraq istifadə edilməsinə
və tikintidəki daxili ehtiyatların cəlb edilməsi nəzərdə tutulan işlərin yerinə yetirilməsinə
nəzarət və nəhayət, kapital qoyuluşlarının maliyyələşdirilməsinə xüsusi vəsaitlərin
qoyulması planının yerinə yetirilməsinə nəzarət etməyi;
ç)işə salınmış tikinti obyektlərinin tam inventar dəyərinin, əldə edilmiş
avadanlıqların, alətlərin, inventarların və digər əsas vəsaitlərin faktiki maya dəyərinin öz
vaxtında və düzgün aşkar edilməsi;
d)tərtib edilmiş sənədlər əsasında təsərrüfat əməliyyatlarının düzgün və öz vaxtında
qeyddən keçirilməsini;
e)artıq xərclərin və digər maliyyə-smeta qaydalarının pozulmasının şkara çıxarılması
və nəzərə çatdırılmasını.
Tikintidə mühasibat uçotunun əsas vəzifəsi kapital qoyuluşundan istifadə edilməsinə
gündəlik nəzarətin həyata keçirilməsindən ibarətdir və eyni zamanda birinci növbədə
tikinti istehsalının texniki təkmilləşdirilməsinə, yeni istehsal güclərinin tezliklə
tikilməsinə, tikinti-quraşdırma işlərinin maya dəyərinin aşağı salınmasına və
keyfiyyətinin yüksəldilməsinə yönəldilməlidir.
Əsaslı tikintini həyata keçirərkən bütün istehsal prosesində olduğu kimi, mühasibat
uçotunda əks etdirilən, təsərrüfat vəsaitlərinin durmadan hərəkəti baş verir, bu da
beləliklə mühasibat uçotunun obyekti kimi xidmət edir.
Əsaslı tikintidə mühasibat uçotunun konkret obyektinə yeni tikintiyə, işləyən
müəssisə, bina və qurğuların genişləndirilməsinə və texniki silahlanmasına, hazır
fondların hazır əşyalarının əldə edilməsinə çəkilən xərclər və habelə bu xərclərin maliyyə
mənbələri aid edilir. Mühasibat uçotu yerinə yetirilmiş tikinti, quraşdırma işlərinin
ödənilməsini, qoyulmuş avadanlıq və materialların və onların hərəkətinin uçotunu, əsaslı
işlərin növləri, təyinatı və obyektləri üzrə faktiki maya dəyərinin hesablanmasını,
maliyyələşmənin onların mənbələri üzrə istifadə edilməsinin uçotunu, malgöndərənlər və
podradçılarla hesablaşmaların uçotunu təmin edir.
6
2.Əsaslı tikintidə maliyyələşmə, kreditləşmə və hesablaşmaların uçotu
Əsaslı tikintinin maliyyələşdirilməsi, investorların xüsusi vəsaitləri, yəni əsas
vəsaitlərin tamamilə bərpası üçün amortizasiya ayırmaları və xalis mənfəət və ya xalis
mənfəət hesabına onlar yaradıldığı hallarda xüsusi təyinatlı fondlar, sığorta
hadisələrindən olan itkilərin və zərərlərin örtülməsi üçün müəssisələr və təşkilatlar
tərəfindən alınmış sığorta ödəmələri və geri qaytarılmamaq əsasında alınmış büdcə
təxsisatı hesabına həyata keçirilir.
Göstərilən mənbələrlə yanaşı müəssisələr, özünün xüsusi maliyyələşmə mənbələrinin
çatışmaması zamanı, borclar və bank kreditləri formasında müvəqqəti olaraq digər
hüquqi və fiziki şəxslərin vəsaitlərini cəlb edə bilərlər. Cəlb edilmiş vəsaitlərin
ödənilməsi, sonra müqavilə ilə müəyyən edilmiş vaxtda, yuxarıda göstərilən
maliyyələşmə mənbələri hesabına həyata keçirilir.
Təşkilatlar tərəfindən hər il tikintinin smetalarına və müqavilələrinə əsasən tərtib
edilən əsaslı tikintinin maliyyələşdirilməsi planlarında, onların növləri və qədəri üzrə
maliyyələşdirmə mənbələri müəyyənləşdirilir.
Əsaslı tikintinin maliyyələşdirilməsi hesablaşma hesabı (223№-lı Bank hesablaşma
hesabı) və ya (223saylı hesabın 2-ci“Valyut hesabı” subhesabı) hesablarından həyata
keçirilir.
Əsaslı tikintinin maliyyələşdirilməsinə ayrılmış, investorların pul vəsaitləri (o
cümlədən büdcə təxsisatı), onların bir yerə toplanması məqsədi ilə bankda xüsusi hesaba
köçürülə bilər, gələcəkdə həmin hesabdan tikintinin maliyyələşməsi həyata keçirilir.
Belə halda bu vəsaitlərin uçotu 224 saylı “Digər tələbli bank hesabları” hesabında aparılır.
Torpaq, tikili və avadanlıqlarfın tamamilə bərpa üçün amortizasiya ayırmaları
hissəsində əsaslı tikintinin xüsusi maliyyələşmə mənbələri məhsulların satışından əldə
edilən vəsait formasında və ya yerinə yetirilən işlərə görə avanslar formasında onların
daxil olması zamanı ancaq pul vəsaitlərinin uçotu hesablarında öz əksini tapır, daha
doğrusu, satışdan əldə edilən vəsaitin müəyyən edilməsi metodundan asılı olaraq, uçotda
satışdan əldə edilən vəsaitin 223 №-lı “Bank hesablaşma hesabları”(və ya 223.2)
hesabının debeti və 601 saylı “Satış” və ya 211 saylı “Malalanlar və sifarişçilərin
qısamüddətli debitor borcları” hesablarının kreditində, habelə alınmış avanslara görə 543
saylı “Alınmış qısamüddətli avanslar” hesabının krediti üzrə qeyd edildikdən sonra öz
əksini tapır. Beləliklə. mənbə kimi amortizasiya mühasibat uçotunda uçota alınmır.
Xalis mənfəət və ya xüsusi fondlar hissəsində əsaslı tikintinin xüsusi maliyyələşmə
mənbələri də, həmçinin pul vəsaitlərinin uçotu hesablarında uçota alınır. Lakin
amortizasiya ayırmalarından fərqli olaraq həmin vəsaitlər mühasibat uçotunda mənbələr
kimi əks olunur, daha doğrusu, fondlar yaranan halda 801 saylı “Ümumi mənfəət “zərər”
7
və ya 343 saylı “Keçmiş illər üzrə bölüşdürülməmiş mənfəət (örtülməmiş zərər)”
hesablarının krediti üzrə göstərilir.
Əmlakın sığorta edilməsi üzrə müqaviləyə əsasən itkilərin və zərərlərin örtülməsi
üçün sığorta təşkilatlarından kommersiya təşkilatları tərəfindən alınan sığorta ödəmələri
pul vəsaitlərinin uçotu hesablarının debeti üzrə və 515 saylı “Digər qısamüddətli
qiymətləndirilmiş öhdəliklər” hesabının krediti üzrə əks olunur.
Əsaslı tikintinin maliyyələşdirilməsi üçün kommersiya təşkilatlar tərəfindən götürülən
borc vəsaitləri, onların götürülməsi müddətindən asılı olaraq pul vəsaitlərinin uçotu
hesablarının debeti üzrə və 504 saylı “Qısamüddətli borclar” və ya 404 saylı
“Uzunmüddətli borclar” hesablarının krediti üzrə əks olunur.
Əsaslı tikintinin maliyyələşdirilməsinə təşkilatlar tərəfindən götürülmüş bank
kreditləri pul vəsaitlərinin uçotu hesablarının debeti 501 saylı “Qısamüddətli bank
kreditləri” və ya 401 saylı”Uzunmüddətli bank kreditləti” hesablarının krediti üsrə uçota
alınır.
Pay iştirakı qaydasında tikinti iştirakçılarından istehsalat və qeyri-istehsalat təyinatlı
obyhektlərin tikintisinə baş sifarişçiyə daxil olan pul vəsaitləri, pul vəsaitlərinin uçotu
hesablarının debeti üzrə 444 saylı “Uzunmüddətli məqsədli maliyyələşdirmələr və daxil
olmalıar” hesabının krediti üzrə uçota alınır.
Məlum olduğu kimi, ixtisaslı tikintinin xüsusi maliyyələşmə mənbələri kifayət
etməyən zaman müəssisələr və təşkilatlar bank kreditini cəlb edirlər.
Əsaslı tikintinin dövlətin mərkəzləşdirilmiş maliyyələşdirilməsi, həmçinin dövlət
investisiya krediti hesabına həyata keçirilə bilər (geri qaytarılmaq əsasında verilən
məqsədli pul vəsaitləri).
Geri qaytarılmaq əsasında, əsaslı tikinti mərkəzləşmiş dövlət maliyyələşdirilməsi
üçün verilən məqsədli pul vəsaitləri (dövlət investisiya kreditləri), Azərbaycan
Respublikasının dövlət idarəetmə orqanlarının qərarlarının icrası üçün Mərkəzi Bank ilə
Maliyyə Nazirliyi arasında bağlanmış razılaşmalar (müqavilələr) əsasında verilir. Bankla
bağlanmış razılaşmaya müvafiq olaraq, bu vəsaitlər ödəmə tapşırığı ilə kommersiya
bankları vasitəsilə müəssisələrə, təşkilatlara və tikintilərə köçürülür.
Geri qaytarılmaq əsasında məqsədli pul vəsaitləri təşkilatlara əmlakın, maddi
qiymətlilərin, başa çatmış tikinti obyektlərinin və digər əmlakın girov qoyulması ilə
verilir.
Yeni başlanan tikinti və obyekt üzrə məqsədli vəsaitlərin geri qaytarılması, müqavilə
ilə müəyyən edilmiş müddətdə onlar işə salındıqdan sonra başlanır. İşləyən təşkilatlarda
tikilən obyektlər üzrə, məqsədli pul vəsaitlərinin geri qaytarılması, bu obyektlərin işə
salınmasına qədər başlanır.
8
Yerinə yetirilmiş tikinti və layihə-axtarış işlərinə, göndərilmiş maddi qiymətlilərə və
göstərilmiş xidmətlərə görə sifarişçinin investisiya prosesinin digər iştirakçıları ilə
hesablaşmalar podrat müqavilələrində və müqavilələrdə müəyyən edilmiş qaydada
həyata keçirilir.
Qarşılıqlı münasibətləri müəyyən edən əsas sənəd, o cümlədən həm də sifarişçi və
podrat tikinti təşkilatı arasında hesablaşmalar qaydası, podrat müqaviləsi hesab olunur.
Müqaviləyə müvafiq olaraq hesablaşmalar konstruktiv elementlər və ya mərhələlər və
obyektdə bütün işlər başa çatdıqdan sonra həyata keçirilə bilər.
Sifarişçi və podrat tikinti təşkilatı arasında hesablaşmalar yerinə yetirilmiş ayrı-ayrı
işlərə və xidmətlərə görə və ya mərhələlərə görə konstruktiv elementlər üzrə aparıla bilər.
Bu zaman sifarişçi yerinə yetirilmiş işlərin həcmi haqqında arayışa (və ya aktlara) əsasən
podratçıya müəyyən qədər pul vəsaitini köçürür və onları verilmiş avanslar kimi uçota
alır. Müqavilədə hesablaşmanın konkret işlərə görə həyata keçirilməsi nəzərdə tutula
bilər, belə halda sifarişçidə balansda başa çatmış tikinti uçota alınacaqdır.
Bütün işlərin başa çatması üzrə hesablaşmalar həyata keçirilən zaman, sifarişçi
podratçıya onlar qurtardıqdan sonra işlərin tam dəyərini ödəyir. Müqavilənin şərtləri ilə
podtarçının məsrəflərini tikintinin müddəti ərzində avanslaşdırmaq nəzərdə tutula bilər,
belə halda tikinti başa çatana qədər köçürülən məbləğlər sifarişçiyə verilmiş avanslar
kimi uçota alınır.
3.Kapital qoyuluşlarına məsrəflərin və işlərin yerinə yetirilməsi üsulundan asılı
olaraq kapital qoyuluşlarının uçotu
Kapital qoyuluşlarına və onunla əlaqədar olan bütün məsrəflər bina tikən (sifarişçi),
daha doğrusu, özü üçün tikinti işi aparan və onun maliyyələşdirilməsini həyata keçirən
təşkilat uçota alır. Yeni istehsal güclərinin (təşkilatlarının) tikintisi zamanı belə təşkilat
tikilməkdə olan təşkilatın müdiriyyəti hesab olunur. Bu zaman kapital qoyuluşlarının
həcmi böyük olduqda həmin təşkilatın tərkibində kapital qoyuluşu şöbəsi yaradılır.
Kapital qoyuluşlarının uçotu həm tikinti üzrə bütövlükdə və həm də ayrı-ayrı
obyektlər üzrə (binalar, qurğular, ötürücü qurğular və s.) obyektləri işə salana qədər və
ya müvafiq işlərin və məsrəflərin silinməsini tamamilə yerinə yetirənə qədər ilin və
tikintinin əvvəlindən artan yekunla faktiki məsrəflər üzrə aparılır. Bununla yanaşı
sifarişçi tikintinin həyata keçirilməsi üsulundan asılı olmayaraq həyata keçirilən kapital
qoyuluşlarının uçotu smeta dəyəri ilə də aparılır. Sifarişçinin mühasibatında bütün
maliyyələşdirmə mənbələrində həyata keçirilən kapital qoyuluşlarının uçotu 113 saylı
9
“Torpaq, tikili və avadanlıqlarla bağlı məsrəflərin kapitallaşşdırılması” hesabında
aparılır. Bu hesabın debetində müəyyən edilmiş qaydada torpaq, tikili və avadanlıqların
obyektlərinin ilkin dəyərinə daxil edilən sifarişçinin faktiki məsrəfləri, həmçinin torpaq,
tikili və avadanlıqların obyektlərinin ilkin dəyərinə daxil edilməyən, əsas vəsaitlərin
tikintisi və əldə edilməısi ilə əlaqədar olan məsrəflər də əks olunur.
Bina tikənin (sifarişçinin) mühasibat uçotunda kapital qoyuluşları faktiki xərclər üzrə
əks olunur. Podrat üsulu ilə tikinti və quraşdırma işləri yerinə yetirilən zaman sifarişçilər
üçün faktiki məsrəf, podratçı təşkilata ödənilən bu işlərin smeta dəyərindən ibarətdir.
Kapital qoyuluşları üzrə əməliyyatlar 16 saylı jurnal-orderdə uçota alınır, əməliyyatlar
113 saylı “torpaq, tikili və avadanlıqlarla bağlı məsrəflərin kapitallaşdırılması” hesabının
krediiti üzrə aparılır. Bu zaman əgər əsaslı tikinti şöbələri və tikilməkdə olan
müəssisələrin müdiriyyəti işləri ancaq podrat üsulu ilə həyata keçirilirsə, 16 saylı jurnal-
orderdə, 113 saylı hesabın krediti ürə aparılır, əgər işlər podrat üsulu ilə aparılarsa,
onların istehsalına çəkilən xərclər 10-M/d saylı jurnal-orderdə uçota alınır, buna görə də
113 saylı hesabın krediti üzrə əməliyyatlar 16 saylı jurnal-orderdə əks olunur.
İşlərin podrat üsulu ilə yerinə yetirildiyi vaxt kapital qoyuluşlarının uçotu zamanı
sifarişçilər tikinti işlərini yerinə yetirmək üçün özünə təşkilatlar (podratçılar) tapır və
tikintinin bütün dövrü üçün onlarla podrat müqaviləsi bağlayırlar.
Tikintinin aparılmasının podrat üsulu zamanı tikinti istehsalına məsrəflərin uçotu
podratçı tərəfindən yerinə yetirilir. Sifarişçi (tikilməkdə olan müəssisənin müdüriyyəti və
ya işləyən təşkilatlarda Əsaslı tikinti şöbəsi) tikintinin keyfiyyətinə nəzarəti həyata keçirir
və tikintisi başa çatmış obyektləri istismara qəbil edir.
Müəyyən edilmiş qaydada yerinə yetirilmiş və rəsmiləşdirilmiş tikinti işləri və
avadanlıqların quraşdırılması üzrə işlər sifarişçidə podratçı təşkilatın ödəməyə təqdim
etdiyi və bank tərəfindən qəbul edilən hesaba əsasən smeta dəyəri və ya müqavilə qiyməti
ilə əks olunur.
Podrat üsulu ilə tikinti zamanı sifarişçidə xərclərin uçotunu xərc elementləri üzrə
(materiallar, əmək haqqı və i.a.) aparmaq lazım gəlmir. Tikinti və quraşdırma işləri üzrə
xərclər bütövlükdə obyekt üzrə və ya işlərin mərhələləri üzrə podratçı təşkilatın verdiyi
hesablara əsasən smeta dəyəri ilə müəyyən edilir. Xərclərin elementi üzrə uçot, belə halda
ancaq öz əksini podratçıda tapır.
Mühasibat uçotunda xərclər onların növü üzrə (tikinti-quraşdırma işləri, layihə-
axtarış işləri və i.a.) qruplaşdırılır və tikintinin əvvəlindən obyektin istismara verildiyi
vaxta qədər artan yekunla gələcəkdə tikili və avadanlıq olası hər bir obyekt üzrə
bölüşdürülür.
10
Hər bir obyektə uçot şifri verilir və bu şriftlər üzrə bölüşdürülən xərclər uçota alınır.
Şifr balans hesabının, subhesabının nömrəsini, xərclərin növünü və obyektə verilmiş
nömrəni əhatə etməlidir.
İşləyən müəssisələrin texniki yenidən silahlanması, konstruksiyanın yeniləşdirilməsi
və genişləndirilməsi prosesində işlər müəssisənin öz kollektivinin gücü ilə yerinə yetirilə
bilər. Belə hallarda sifarişçi tikinti işlərini aparmaqla yanaşı, tikinti istehsalının
tənzimlənməsi, tikinti-quraşdırma işlərinin uçotu və maya dəyəri kalkulyasiyasının
qüvvədə olan Əsasnaməyə müvafiq olaraq həyata keçirilir.
Təsərrüfat üsulu ilə tikinti işləri aparılan zaman podrat müqavilələri tətbiq olunmur,
onlar müəssisənin rəhbərləri tərəfindən müvafiq icraçılara verilir.
İşlərin bu üsulla yerinə yetirilməsi zamanı tikinti-quraşdırma işləri istehsalına
məsrəflərin uçotu, təxminən podrat təşkilatlarında olduğu kimi, aparılır. Bununla yanaşı,
Dostları ilə paylaş: |