3-mavzu: analizatorlarning yosh xususiyatlari va gigiyenasi

Jinsiy bezlarning endokrin qismi

Erkaklarda moyak, ayollarda tuxumdon jinsiy hujayralardan tashqari, qonga jinsiy gormonlar ham ishlab chiqaradi. Bu gormonlar ta’sirida ikkilamchi jinsiy belgilar paydo bo’ladi. Moyakning endokrin qismi buralma urug’ naychalarining o’rtasidagi qon va limfa kapillyarlari yonidagi interstitsial to’qimada joylashgan o’ziga xos Leydig hujayralaridan iborat. Bu hujayralar erkaklar jinsiy gormoni testosteronni ishlab chiqaradi. Bundan tashqari kamroq ta’sir kuchiga ega gormonal moddalar va oz miqdorda ayollar jinsiy gormoni estrogen ishlab
chiqariladi. Androgenlar jigar, buyrak va ayniqsa mushaklarda oqsil moddalar sintezini kuchaytiradi va oliy nerv faoliyatiga ta’sir qiladi.


Gormonlar
Gormonlar messengersconsisting arechemical turli Hilda bo’lib organizmning juda kam foizini tashkil etadi. Nisbatan oddiy yoki juda murakkab moddalar bo'lishi mumkin.Organizmda moddalar orasida, gormonlar ishlab chiqarish va ta'sir ko’rsatishibo’yicha ular hujayralardagi faoliyatga shuningdek tanada tegishli faoliyatni nazorat qiladi. Garchi qoni tana, faqat ayrim hujayralar davomida gormonlar oshiradi organlar yoki to'qimalar ularga javob berish uchun. Gormonlarning vazifasi hujayralarida membrana ustida ham mahalliylashtirilgan bo'lganthroughspecificretseptorlari, yoki bu hujayralar cytoplasm. Gormon retseptorlari turli xil, harhil hujayralar, odatda, turli xil gormonlar uni ulash mumkin ta'minlaydi. Alohida gormon uchun, bir uyali sezgirligini soni bo'yicha qismida bog'liq mavjud retseptorlari. Gormon, yoki keyin bog'langan bo'ladi keyin inactivated bo'ladiuning o'ziga xos faoliyat tarqatilgan edi⁸.
Bolalar va yosh avlodning sog’lom bo’lishini ta’minlab beruvchi eng samarali yondashuv bu ularning oilalari va g’amxo’rlik qiluvchi insonlarining ularni tarbiyalash qobiliyatini kafolatlamoqdir. Bunga ayniqsa ijtimoiy manbalarni to’g’ri qayta taqsimlab beruvchi umumiy dastur yordamida erishilgan. Umumiy dasturlar faqat bir xil narsaga qaratilgan dasturlarni o’ziga jalb qilmaydi. Hukumat umumiy tadbirlar ijtimoiy - iqtisodiy Gradiyentlarni samarali ravishda darajalab berishlari bilan ta’minlashlari uchun avvalambor turli ijtimoiy - iqtisodiy guruxlarda sog’liq kamchiliklariga olib boruvchi aniq shakllangan yo’nalishlarga e’tibor qaratib, ularni tahlil qilib chiqishlari kerak. Ko’p sonli kamchiliklar oqibatlari, masalan noqulay sharoitdagi oilalar, bolalar va yosh avlodning umumiy chora-tadbirlardan birdek foyda ko’rishlariga to’sqinlik qiladi. Bundan tashqari, umumiy chora-tadbirlar tarkibida erta yoshda maktabni tashlab ketishdan saqlashga, bolalar, yosh avlod va oilalar o’zlariga kerakli bo’lgan yordam bilan ta’minlanishlariga qaratilgan puxta tuzilgan dasturlar bo’lishi kerak.
“Onaning o’rni”
Hukumat o’z e’tiborini o’zi olib borayotgan sihat-salomatlik tuzumuning jihatlariga qaratishi kerak va shuni tan olishi kerak-ki, ijtimoiy - iqtisodiy struktura va madaniyat, masalan faqat erkak maoshiga qarab qolgan oilalar, endilikda hozirgi ijtimoiy voqelikka ta’sir ko’rsata olmaydilar. Ular o’z yondashuvlarini olib borilayotgan chora tadbirlar, masalan ish o’rinlarini faollashtirish va bolalarning ta’lim olish sifati ta’minotini kengaytirish, onalarni, ayniqsa kam foyda oladigan onalarni ish o’rinlari bilan ta’minlash choralari bilan moslashtirilgan deb hisoblaslari kerak. Dalillar shuni ko’rsatadiki, onalarni ish o’rinlari bilan ta’minlashning kuchaytirilishi faqat oilaning foydasini ko’paytiribgina qolmay, balki oiladagi otaning zaruriyatini oshishi va bolaning ruhiyatiga ham ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Ko’pchilik davlatlarda, yolg’iz onalar va ularning farzandlari noodatiy ravishda himoyasiz, kambag’al, ijtimoiy mustasno qilingan va ham ruhiy, ham jismoniytomondan zaifdirlar. Bu shuni bildiradi-ki, shu davlatlarda samarali chora-tadbirlar olib borolishi zarurdir. Shu o’rinda hukumatlar yolg’iz onalarga alohida e’tibor qaratishlari, ularni samarali ta’minot, yuqori sifatli ta’lim va g’amxo’rlik xizmatlari bilan ta’minlashlari kerak⁹.
Bezli epitiliy. Epitiliyning o’ziga hos mahsus shakllari: bezli hujayra boshqa epitiliy hujayralari orasida yakka bo’lishi mumkun( masalan qadoqsimon hujayra ichakda) va tashqi secret epitiliy hujayralari( ter, so’lak ko’z yosh oshqazon osti bezi ) bezlardan ajralgan sekretlar doim ham tez-tez foydalanilmaydi. Ekzokrin terlar sekriti maxsus secretor har pirovardida tasir



⁸The Rignt Start to a Healthy Life.Contact : i.stegeman @eurohealthnet.eu, c.costongs @eurohealtnet.eu EuroHealthNet, Rue de la Loi 67 , 1040 Brussels, Belgium, 123-202 betlar mazmun mohiyatidan foydalanildi
etuvchi joyga toshiladi moboda maxsus toshuv yo’llari bo’lmaganda(qalqonsimon gipodiz) sekreti qonga ajralashi( endokrin bezlari). Epitiliy hujayrasidagi sensor hujayralar retseptor qo’zg’atuvchi sifatida vazifa bajaradi. (sensor funksiyasi ) ular juda tasirchan (yorug’lik kimyoviy tasirlar mehanik bosimi og’riq) elektrik signallar va so’ngi implus ko’rinishida nerv tolasiga tasirni yuboradi¹⁰.