3-mavzu. Mutaxassislik masalalarida axborot texnologiyalarini qo‘llash. Elektron jadvallar va ma’lumotlar bazasi
Yüklə 1,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Мастер функций»
- «Справка»
|
функций» (Funksiyalar ustasi) piktogrammasi orqali kiritish.
Funksiyani kiritish usullaridan biri qo‘lda klaviaturadan funksiya nomi va argumentlar ro‘yxatini kiritishdan iborat. MS Excel funksiyani kiritishda uning nomidagi belgilarni yuqori registrga o‘zgartiradi, chunki formula va Funksiyalarda kichik harflar ishlatish mumkin. Agar dastur kiritilgan matnni yuqori registrga o‘zgartirmagan bo‘lsa, demak, u yozuvni funksiya deb qabul qilmagan, ya’ni funksiya noto‘g‘ri kiritilgan bo‘ladi. MS Exceldagi «Мастер функций» (Funksiyalar ustasi) funksiya va uning argumentini yarim avtomatik tartibda kiritishga imkon yaratadi. «Мастер функций» (Funksiyalar ustasi) ni qo‘llash funksiyaning yozilishi va uning hamma argumentlarini sintaktik to‘g‘ri tartibda kiritilishini ta’minlaydi. «Мастер функций» (Funksiyalar ustasi) ni ishga tushirish uchun Стандартная (Standart) vositalar panelidagi piktogrammasini sichqoncha ko‘rsatkichi bilan tanlash lozim. «Мастер функций» (Funksiyalar ustasi) ikkita muloqot shaklidagi oynaga ega. Kategoriyalar oynasida 11 ta turli xil sohalarga tegishli bo‘lgan Funksiyalar kategoriyalari berilgan. Agar foydalanuvchining maxsus Funksiyalari ham qo‘llanilsa, bu kategoriyalar soni undan ham ko‘p bo‘lishi mumkin. Funksiyalar ro‘yxatidagi kategoriyalardan biri tanlab olinsa, muloqot oynasida shu funksiya kategoriyasiga tegishli Funksiyalarning ro‘yxati chiqadi. Ro‘yxatlar oynasida Funksiyalardan biri tanlab olinsa, argumentlar ro‘yxati bilan foydalanish haqida qisqacha ma’lumot paydo bo’ladi. Bu quyidagi rasmda keltirilgan (3.1.6- rasm): 3.1.6-rasm. Funktsiya ustasi oynasi. «Мастер функций» (Funksiyalar ustasi) bilan ishlash 1. Agar tanlangan funksiya haqida qo‘shimcha ma’lumot olmoqchi bo‘lsangiz, unda sichqoncha ko‘rsatkichini «Справка» (Ma’lumot) tugmasiga olib borib bosing. 2. Yangi funksiyani kiritishda «Мастер функций» (Funksiyalar ustasi) avtomatik ravishda satr boshiga «=» (teng) belgisini qo‘yadi. 3. «Мастер функций» (Funksiyalar ustasi) ni chaqirishda katak bo‘sh bo‘lmasa, unda katakdagi ma’lumotlar o‘chirib tashlanadi. 4. «Мастер функций» (Funksiyalar ustasi) ni mavjud bo‘lgan formulaga yangi funksiyani kiritishda qo‘llash mumkin. Buning uchun formulani taxrirlashda funksiya kiritilishi kerak bo‘lgan joyga kursorni qo‘yish, keyin esa bu kiritishni amalga oshirish uchun «Мастер функций» (Funksiyalar ustasi)ni ishga tushirish kerak. Diagrammalar grafiklar deb ham ataladi. Ular elektron jadvallarning ajralmas qismidir. Diagramma — sonli jadval ko‘rinishida berilgan ma’lumotlarni ko‘rgazmali namoyish etish usulidir. Ma’lumotlarni diagramma shaklida namoyish etish bajarilayotgan ishni tez tushunishga va uni tez hal qilishga yordam beradi. Jumladan, diagrammalar juda katta hajmdagi sonlarni ko‘rgazmali tasvirlash va ular orasidagi aloqadorlikni aniqlashda juda foydalidir. Diagrammalar asosan sonlar bilan ish yuritadi. Buning uchun ishchi jadval varag‘iga kerakli ma’lumotlar kiritiladi, so‘ng diagramma tuzishga kirishiladi. Odatda, diagrammalar uchun foydalanilayotgan ma’lumotlar bir joyda joylashgan bo’ladi. Ammo bu shart emas. Bitta diagramma ma’lumotlarni ko‘p sonli ishchi varaqlar va xatto ishchi kitoblardan ham olishi mumkin. MS Excelda tuzilgan diagrammalarni joylashtirishning ikki xil varianti mavjud: 1. Diagrammani varaqning ichki elementi sifatida bevosita varaqqa qo‘yish. (Bu diagramma joriy qilingan diagramma deb ataladi.) 2. Ishchi kitobning yangi diagrammalar varag’ida diagramma qo‘yish. Diagramma varag‘i ishchi kitobning varag’idan bitta diagrammani saqlashi va kataklari bo‘lmaganligi bilan farq qiladi. Agar diagramma varag‘i faollashtirilsa, unda MS Excel menyusi u bilan ishlash uchun mos holda o‘zgaradi. Diagrammani joylashtirish usullaridan qat’iy nazar, diagramma ko‘rish jarayonini bevosita boshqarish mumkin. Ranglarni o‘zgartirish, shkala masshtabini o‘zgartirish, to’r (setka) chiziqlariga qo‘shimchalar kiritish va boshqa elementlarni qo‘llash mumkin. MS Excel diagrammasi ishchi jadval varag‘ining ma’lumotlari bilan bevosita bog‘liq. Ishchi jadval varag’idagi ma’lumotlar o‘zgartirilsa, tezda ularga bog‘liq bo‘lgan diagramma chiziqlari ham o‘zgaradi. Diagrammalarning bir necha xil turlari mavjud: gistogramma, chiziqli, doiraviy, grafik shakldagi va boshqalar. MS Excelda diagrammalarning ixtiyoriy turini tuzish mumkin. Ayrim diagrammalar juda murakkab shakllarni ham aks ettiradi. Masalan, bargli, halqasimon va x.k. Diagrammalar hosil qilingandan keyin u o‘zgarmas holatda bo‘lmaydi, balki har doim uning shaklini o‘zgartirib turish va maxsus bichimlash atributlarini qo‘shish, yangi ma’lumotlar to‘plami bilan to‘ldirish, mavjud ma’lumotlar to‘plamini boshqa diapazon kataklardan foydalanadigan qilib ma’lumotlarni o‘zgartirish mumkin. Boshqa grafik ob’yektlar kabi diagrammalarni bir joydan ikkinchi joyga ko‘chirish ham mumkin. Uning o‘lchamlarini, nisbatlarini o‘zgartirish, chegaralarini to‘g‘rilash va ular ustida boshqa amallarni bajarish ham mumkin. Joriy qilingan diagrammaga o‘zgartirishlar kiritish uchun sichqoncha ko‘rsatkichining chap tugmasini ikki marta bosish kerak bo‘ladi. Bunda diagrammalar faollashib, MS Excel menyusi diagrammalar bilan ishlash uchun kerakli buyruqlarni ko‘rsatadi. Joriy qilingan diagrammalarning asosiy afzalligi shundaki, ularni diagramma tuzish uchun foydalanilgan ma’lumotlar yoniga joylashtirish mumkin. Alohida varaqda joylashtirilgan diagrammalar butun varaqni egallaydi. Agarda bir nechta diagramma tuzmoqchi bo‘lsangiz, unda har birini alohida varaqlarga joylashtirish maqsadga muvofiq. Shunda varaqdagi diagrammalarning «ko‘rinarlilik darajasi» saqlanadi. Bundan tashqari, bu usul ko‘rilgan diagrammalarni tezda topish imkonini beradi, chunki bu holda diagramma varag‘ining muqova yorlig‘iga mos nomlar berish mumkin. Yüklə 1,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|