3-mavzu. Taklif va talab elastikligi Reja

Q₁ Q

5.8-rasm. Soliq yukini ishlab chiqaruvchi va iste′molchi o`rtasida

taqsimlanishi

Talab elastikligi qancha yuqori bo`lsa (E<sub>D</sub>>1), uning chizig`i shuncha yotiq bo`ladi va soliqning katta qismi ishlab chiqaruvchilar zimmasiga tushadi (5.9-rasm).

P
D
Iste′molchi to`laydigan
qism <sup>P1</sup>
Ishlab <sup>P0</sup> chiqaruvchi to`laydigan ^P2
qism
P1
Ś=S+t


S
E_1
B E<sub>0


M</sub> Soliq yuki ortiqchaligi

Q₁ Q

5.9-rasm. Talab elastik bo`lganda soliq yukining taqsimlanishi

Yuqoridagi rasmdan ma′lumki, ishlab chiqaruvchi to`laydigan soliqni ko`rsatuvchi P₂MBP₀ to`rtburchak yuzasi iste′molchi to`laydigan soliqni ifodalovchi P₀BE₁P₁ to`rtburchak yuzidan katta. Chunki, talab elastikligi yuqori bo`lganda (E_D>1) soliq kiritilishi tufayli narx oshganda, iste′molchilar bunga talabni qisqartirish bilan javob qaytaradilar. Buning natijasida sotuvchilar daromadi sezilarli darajada pasayib kertishi mumkin. Shu sababli sotuvchilar soliq yukining katta qismini o`z zimmalariga olish orqali talab qisqarishini kamaytirishga urinadilar.
Talab qancha noelastik bo`lsa (E_D<1) uning chizig`i shuncha tik va soliqning ko`p qismi iste′molchilar zimmasiga tushadi (5.10-rasm).