4-maʼruza: fitonematodalar morfologiyasi reja

БЛИТС САВОЛ

1. Fitonematodalarning tanasining shakllarini ayting?

2. Fitonematodalar kutikulasi necha qavatdan iborat?
3. Fitonematodalarning ovqat hazi qilish sistemasi necha bo’limdan iborat?
4. Fitonematodalarning jinsiy sistemasi qanday bo’lim-lardan iborat?
5. Sezgi organlari vazifasini bajaruvchi retseptorlar?


Talabalar bilimini mustahkamlash uchun savollar
1. Morfologiyasi. Tanasining shakli, kutikulasi va uning hosilalari: bosh kapsulasi, lablari, papillari, tuklari yon chiziqlari. Teri-muskul xaltasi va uning qavatlari.
2. Anatomiyasi. Ovqat hazm qilish sistemasi.
3. Ekskretor sistemasi. Ekskretor nayi, ekskretor bezi va ekskretor teshigi. Ekskretor tizimi tuzilishi va vazifa-sining xarakterli xususiyatlari va joylanishi.
5-ma’ruza: FITONEMATODALAR ANATOMIYASI
Reja:

1. 
   Parazit nematodalar stiletining tuzilishi.
   
2. 
   Parazit nematodalar halqumining tuzilishi.
   
3. 
   Ichak shakli, tuzilishi va vazifalari.
   
4. 
   Jinsiy organlari joylashishi.
   
5. 
   Nematodalar nerv sistemasi.
   
6. 
   Papillalar, amfidlar shakli, vazifasi.
   
7. 
   Deyridlar, fazmidlar joylanishi, tuzilishi.
   

Kalit so’zlar: stilet, spikula, stoma, istmust, qizilo’ngach bezi, o’rta ichak, keyingi ichak, vuьlva, anal, labial papillalar, amfidlar, xemoretseptorlar, innervatsiya, gangliya, submedian.


Ovqat hazm qilish organlari. Nematodalarning ovqat hazm qilish tizimi naycha shaklida bo’lib 3 qismdan iborat: old, o’rta va orqa (to’g’ri ichak) ichak. Ulardan birinchisi va oxirgisi o’rta ichakdan farqli o’laroq, kutikulyar xitinoid astarga ega. Oldingi ichak og’iz va qizilo’ngachdan iborat. Og’iz ochilishi yumaloq yoki uchburchak shaklida bo’ladi.
Og’iz odatda boshning o’rtasida joylashgan. Shox teshigining orqasida stoma og’iz bo’shlig’i joylashgan (stoma - og’iz), u har xil nematodalarda har xil bo’ladi. Nematodalarda u har biri 5 qismdan iborat bo’lib, ularning maxsus nomlari bor: xeylostoma (cheilostom), prostoma (prostom), mezostoma (mesostom), metastoma (metastom) va telostoma (telostom). Ichki ushbu bo’limlarning joylashishi oddiydan murakkabgacha juda farq qiladi. Og’iz bo’shlig’ining ichki qismidagi o’simtalar rabdionlar deyiladi. Og’iz bo’shlig’idagi rabdionlarni aniq nomlash uchun uning old tomonidan tegishli qo’shimchalarni qo’shish lozim, ular xeylorabdionlar, prorabdionlar, mezorabdionlar, metarabdionlar, telorabdionlar deb nomlanadi.