4-mavzu. Komp’yuter tarmoqlari va tarmoq texnologiyalari

корзину» (Savatni tozalash) buyrug‘i ustida sichqonchaning chap tugmachasini 
bir marta bosing. Shuni ta’kidlash kerakki, «Корзина» (Savat) dan olib tashlangan 
ma’lumotlarni qayta tiklab bo’lmaydi. 
Internet – bu yagona standart asosida faoliyat ko‘rsatuvchi jahon global 
komp’yuter tarmog‘idir. Uning nomi «tarmoqlararo» degan ma’noni anglatadi. U 
mahalliy (lokal) komp’yuter tarmoqlarni birlashtiruvchi tarmoq bo‘lib, o‘zining 
alohida axborot maydoniga ega bo‘lgan virtual to‘plamdan tashkil topadi.
Internet tarmoqqa kiruvchi barcha komp’yuterlarning o‘zaro ma’lumotlar
almashinish imkoniyatini yaratib beradi. Internetning har bir mijozi o‘zining 
komp’yuteri orqali boshqa shahar yoki mamlakatga axborot uzatishi yoki u yerdan 
axborot olishi mumkin. 

---

4.1.3-rasm. Internet tarmog’i. 
4.1.3-rasmda Internet va unga bog’lanishning umumiy shakli keltirilgan. 
Unga asosan Internetga bog‘lanish va undan foydalanishning asosiy texnik 
vositasini shaxsiy komp’yuterlar tashkil etadi. Komp’yuterning imkoniyatlarini 
kengaytirish 
uchun 
unga 
mikrofon, 
videokamera, 
ovoz 
kuchaytirgich 
(audiokolonka) va boshqa qo‘shimcha qurilmalar ulanishi mumkin. Internet 
xizmati Internet provayderlari yordamida aloqa kanallari orqali amalga 
oshiriladi. Aloqa kanallari sifatida telefon tarmog‘i, kabelli kanallar, radio va 
kosmos aloqa tizimlaridan foydalanish mumkin. 
Internetning ish prinsipi 
4.1.4-rasm. Internet tarmog’ining tuzilish sxemasi. 
4.1.4-rasmda Internet tarmog‘ining tuzilish sxemasi keltirilgan. Uning asosida 
yuqori tezlikka ega bo‘lgan superkomp’yuterlar o‘zaro bog‘lanishi mumkin. Keyin 
esa, doimiy aloqa kanallari orqali ma’lumotlar provayderlarga, so‘ngra oddiy 
foydalanuvchilarga uzatiladi. 
Internet TCP/IP (Transmissions Control Protocol/Internet Protocol) asosida 
ishlaydi. Protokol deb, Internetdagi ma’lumotlarning formati, ma’lumot 

---

uzatishning o‘zaro kelishilgan qoidalari va tarmoqdagi abonentlar o‘rtasidagi 
ma’lumot almashinish usullari to‘plami aytiladi.
Internetning asosiy xizmatlari: 
