1
MUNDARIJA
Kirish…………………………………………………………………………..2
1. Tabiatdan foydalanishning ekologik va iqtisodiy samaradorligi……9
2.Tabiatdan noto`g`ri fodalanishning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlarini
baxolash……………………………………………………………………15
3. Xududiy-ishlab chiqarish majmualari rivojlanishining iqtisodiy-
ekologik strategiyasi…………………………………………………………15
4. Tabiatdan foydalanish konsepsiyani qayta qurish…………………..19
5. Iqtisodiy–ekologik barqaror rivojlanish………………………………..24
Xulosa………………………………………………………………………….28
Foydalangan adabiyotlar………………………………………………….29
2
KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. O’zbekistonda demokratik jamiyat qurish insonning
tabiatga munosabatini o’zgartirishni, ekologik manfaatlarni iqtisodiyijtimoiy
manfaatlar
bilan tenglashtirishni, insonning tabiatga nisbatan mas’uliyatini
oshirishni talab etadi. Respublikada mustaqillik yillarida ekologik – iqtisodiy
tadbirlar tizimini amalga oshirishga muhim ahamiyat berilmoqda. Bu tizim amalga
oshirayotgan iqtisodiy islohotlarning ajralmas tarkibiy qismi bo’lishi zarur. SHu
sababdan tabiatdan foydalanish va uni muhofaza qilishning ilmiy asoslangan
iqtisodiy mexanizmiga ega bo’lish va uni xo’jalik amaliyotida samarali qo’llash
g’oyat muhimdir. Zamonaviy mutaxassislar, birinchi navbatda iqtisodchilar tabiiy–
ekologik fikrlashga ega bo’lishlari, o’z faoliyatlarida tabiatdan oqilona foydalanish
va muhofaza qilish uslublarini qo’llab tabiatga zararli ta’sir ko’rsatishning oldini
olishlari, ekologik bexatar qaror qabul qilishlari lozim. Iqtisodchilar va zamonaviy
ishlab chiqarishning boshqa malakali mutaxassislar o’zlarining har bir professional
harakatlarini ekologik baholashlari kerak. O’zbekistonda
atrof muhitni muhofaza
qilish milliy harakat rejasi va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va tabiat
muhofazasi bo’yicha mo’ljallangan Davlat dasturi amalga oshirilayotgan hozirgi
paytda bunday olib borilayotgan bunday tadqiqotlarga talab katta. O’zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisi Konunchilik palatasining Ekologiya va atrof-muxitni
muxofaza
kilish masalalari kumitasi, TMK davlat kumitasi va Ekoxarakat
tomonidan o`tkazilgan bir qator davra suxbatlari.1 O’zbekiston Respublikasi
Prezidenti I.A.Karimovning «O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: havfsizlikka
tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari»
asarida yer zahiralarining
cheklanganligi va sifat tarkibining pastligi bilan bog’liq havf to’xtovsiz ortib
borayotganligi, ayni vaqtda yer ulkan boylik bo’libgina qolmay, balki
mamlakatimizning kelajagini belgilab beruvchi omil ekanligi, shuning
uchun ham
yerlarni muhofaza qilish, ulardan o’ta samaradorlik bilan va oqilona 1 Инсон
табиатдан айро яшай олмайди//Халқ сўзи ,2015 йил,9июнъ:долзарб экологик
масалаларга бағишланди.//Халқ сўзи 2016 йил, 21 июлъ. 4 foydalanishni yo’lga
qo’yish zamonamizning eng dolzarb masalasi ekanligi alohida ta’kidlab o’tilgan.
3
Ekologik xavfsizlikni ta’minlash, tabiiy resurslardan samarali foydalanish,
hududlarning tabiiy resurs salohiyatini keng miqyosda o’rganish
va ularning
imkoniyatlaridan majmuali, ilmiy asoslangan tarzda foydalanish mamlakatimiz
oldida turgan dolzarb masalalardandir. Suv va yer resurslarining cheklanganligi va
sifatini pastligi, sho’rlanganligi, eroziyaga uchraganligi, radioaktiv ifloslanishning
mavjudligi, hamda Orol dengizi qurib borishining halokatli oqibatlari,
atmosferaning
ifloslanishi, tog’-kon sanoati ta’sirida tabiat degradatsiyasi
O’zbekistonning ko’pchilik mintaqalarida ekologik vaziyatning xatarli bo’lishiga
sabab bo’layotir. Shu sababdan mintaqada tabiatdan foydalanishni ekologik-
iqtisodtiy jihatlarini o’rganish va uni amaliyotga joriy etish,
zaruriy ilmiy va
amaliy tavsiyalar ishlab chiqish, bashoratlar variantlarini tayyorlash dissertatsiya
ishida tanlangan mavzuning dolzarbligini belgilaydi